نام پژوهشگر: منصوره سهرابی
منصوره سهرابی جواد سرخوش
برخی از متون فقهی و نیز برخی از قوانین به تبع آیه ی 33 سوره ی مائده ( إِنَّما جَزاءُ الَّذینَ یُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَساداً أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ یُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیا وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَهِ عَذابٌ عَظیمٌ ) ، عنوان محارب و مفسد فی الارض را در کنار هم ذکر کرده اند ؛ به گونه ای که موهم این معناست که این دو ، به نحو ترادف بر موضوع واحدی ( مَن جَرَّدَ السِّلاح لإخافه النّاس ) صادق می باشند . در مقابل ، برخی از فقهاء جرائمی نظیر : تکرار قتل بردگان و اهل ذمه ، آدم ربایی و فروش او ، آتش افکندن در منازل دیگران ، سحر و ... را از مصادیق افساد فی الارض بر شمرده اند ، و مرتکبان اعمال مزبور را به عنوان مفسد فی الارض مستحق مجازات قتل یا قطع دست دانسته اند . همچنین در پاره ای از مواد قانونی ، عنوان مفسد فی الارض به کار برده شده است که قطعاً با تعریف محاربه ی مصطلح ( مَن جَرَّدَ السِّلاح لإخافه النّاس ) سازگار نیست ، و در نظر ایشان ، افساد فی الارض جرم مستقلی از محاربه تلقی شده است . نوشته ی حاضر با مفروض دانستن دوگانگی محاربه و افساد فی الارض ، به تبیین معنای افساد و مفسد فی الارض می پردازد .