چکیده در این تحقیق از 144 قطعه مرغ تخمگذار لگهورن سفید در هفته های 34-26 تولید استفاده شد. طرح آزمایشی مورد استفاده، طرح بلوک کاملاً تصادفی در قالب آزمون فاکتوریل بود. فاکتورها شامل 4 سطح سبوس گندم (0، 5، 10 و 15 درصد از جیره) و سه سطح آنزیم (0، 250 و 350 گرم در هر تن جیره) بود. مجموعاً از 12 تیمار، هر تیمار در 4 تکرار و هر تکرار با سه مشاهده استفاده شد. مکمل آنزیمی مورد استفاده آنزیم چند منظوره ناتوزیم بود که شامل زایلاناز، بتا-گلوکاناز، گلیکاناز، پکتیناز و سلولاز است. جیره های مورد استفاده در آزمایش بصورت تمام آردی بودند. طی هفته های آزمایش تخم مرغ های تولیدی هر قفس به صورت روزانه جمع آوری و توزین شدند. از اطلاعات بدست آمده بهمراه میزان خوراک مصرفی و از طریق فرمولهای محاسباتی مربوطه فراسنجه های کمی شامل درصد تولید تخم مرغ، ضریب تبدیل غذایی، میانگین وزن و توده تخم مرغ تولیدی به صورت دوره ای محاسبه شدند. از هر تکرار، هفتگی و بصورت تصادفی 2 عدد تخم مرغ انتخاب و از آنها جهت ارزیابی کیفی تخم مرغ های تولیدی استفاده شد. به منظور ارزیابی کیفی تخم مرغ های تولیدی از فراسنجه های ضخامت پوسته، شاخص تخم مرغ، شاخص زرده، شاخص سفیده، واحد هاو و رنگ زرده استفاده شد. جهت اندازه گیری متابولیت های سرم خون مرغان تخمگذار، در انتهای آزمایش از هر قفس به طور تصادفی دو قطعه مرغ انتخاب و حدود cc 5 خون از سیاهرگ زیر بال آنها گرفته و بلافاصله به آزمایشگاه فرستاده شد. در مورد هر کدام از نمونه ها مقدار متابولیت های کلسترول، آلبومین، کل پروتئین، کلسیم و فسفر تعیین شد. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار sas و با استفاده از رویه glm انجام شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش حاضر، با وجود اثرات مثبت مکمل آنزیمی روی ضریب تبدیل غذایی و ضخامت پوسته تخم مرغ های تولیدی، این فاکتور نتوانست بهبودی را در رابطه با سایر صفات تولیدی مربوط به تخم مرغ ایجاد نماید. اگرچه استفاده از سبوس گندم در سطوح 10 و 15% در داخل جیره غذایی مرغان تخمگذار (به عنوان جایگزین برای بخشی از دانه ذرت و کنجاله سویا) باعث افت عملکرد در صفات تولیدی مرغان از قبیل درصد تولید تخم، توده تخم مرغ تولیدی و ضریب تبدیل غذایی گردید، ولی در مجموع تاثیر این جایگزینی روی صفات کیفی تولید و متابولیتهای سرم خون مرغان معنی دار نبود. واژه های کلیدی: آنزیم چند منظوره، سبوس گندم، مرغان تخمگذار، تولید تخم مرغ، متابولیتهای خونی