‏ "مطالعه ناهنجاری های رفتاری دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان اردبیل و عوامل اجتماعی موثر بر آن " ‏در سال 1388 آغاز شد. بدین منظور از بین6945 دانش آموزان دختر و پسر رشته های ریاضی ، تجربی و انسانی ‏‏149 نفر پسر و 217 نفر دختر از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. در این مطالعه رابطه ‏ناهنجاری های رفتاری دانش آموزان با برخی از ویژگی های فردی آنان نظیر سن ، جنس ، پایه و رشته تحصیلی ، ‏وضعیت تحصیلی ، خودپنداره دانش آموزان و وضعیت جسمانی و برخی ویژگی های خانوادگی دانش آموزان نظیر ‏بعد خانوار ، محل سکونت و نوع مسکن، شغل و تحصیلات والدین ، کفایت مادی خانواده ، میزان پیوستگی با ‏والدین و نظارت و کنترل خانواده و با برخی از ویژگی های اجتماعی دانش آموزان نظیر نوع دوستان و میزان ‏پیوستگی با آن ها ، نحوه گذراندن اوقات فراغت و پنداشت از جامعه و با برخی از ویژگی های مدرسه ای دانش ‏آموزان نظیر پنداشت دانش آموزان از معلم ، مدیر و معاونان و امکانات مدرسه بررسی شده است. در انتخاب ‏متغیرها بیشتر از نظریه های صاحبنظران کنترل اجتماعی ، یادگیری اجتماعی ، فشار ساختاری و خرده فرهنگی ‏استفاده شده است. ‏ ‏ داده ها به روش پیمایش با استفاده از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته از 14 مدرسه جمع آوری و به کمک ‏آزمون های پیشرفته آماری ( spss ) در دو قسمت یافته های توصیفی و استنباطی تحلیل شد. یافته های حاکی از ‏آن است که عواملی از جمله سن ، جنس ، وضعیت تحصیلی و خودپنداره ، کفایت مادی خانواده ، نوع مسکن ، ‏میزان پیوستگی با والدین و کنترل و نظارت خانواده ، نحوه گذراندن اوقات فراغت ، نوع دوستان ونوع پنداشت از ‏جامعه ، از معلم ، مدیر و معاونان مدرسه به عنوان عوامل تاثیرگذار در ناهنجاری رفتاری دانش آموزان شهرستان ‏اردبیل بدست آمد. ‏ ‏ نتایج این بررسی نشان داد که نظریه های کنترل اجتماعی و یادگیری اجتماعی دو نظریه قوی و قابل اعتماد در ‏تبیین ناهنجاری رفتاری است و اینکه به تنهایی برای تبیین ناهنجاری کافی نبوده و تواماً می توانند موثر باشند. ‏ ‏ در تحقییق حاضر پیشنهادات و راهکارهایی برای کاهش و یا اصولاً مهار ناهنجاری رفتاری در دانش آموزان ‏مطرح است که می توان به برنامه ریزی ، به منظور بالا بردن سطح درآمد خانواده ها ، افزایش آگاهی والدین از ‏نیازهای سنی فرزندان ، افزایش معقول کنترل و نظارت خانواده ها بر عملکرد فرد ، بالا بردن سطح کیفیت آموزش ‏و استفاده از مدیران و دبیران کارآمد و مجرب در پرورش استعدادهای دانش آموزان و ، برنامه ریزی در جهت ‏گسترش عدالت و قانونمداری در جامعه اشاره کرد. ‏ ‏ در نتیجه گیری نهایی می توان گفت که رفتارهای نابهنجار پدیده ای پیچیده و چند بعدی است. در این ‏پژوهش تلاش شده برخی از این عوامل شناخته شود. ساخت اجتماعی و عناصر تشکیل دهنده ساخت در طول ‏زمان تغییر می کنند. بنابراین ، لازم است که محققان و کارشناسان در طول زمان همواره عوامل جدیدی را که پدید ‏می آیند مطالعه کنند. ‏ ‏