مصطفی علیرضایی مرتضی بهنام رسولی
باتوجه به اهمیت و نقش عناصرکمیاب در پدیده های حیاتی تاکنون مطالعات متعددی در بارۀ عناصرکم مقدار انجام گرفته است. دراین تحقیق میزان 5 عنصرآهن ، روی ، مس ،کروم وکبالت در ناخن افراد در دو دورۀ قبل از بلوغ وبعد از بلوغ اندازه گیری و ارتباط آنها با رشد این افراد مورد بررسی قرارگرفته است. برای این منظور برای دورۀ قبل از بلوغ تعداد 56 دانش آموز با میانگین سنی 10 سال، و برای دورۀ بعد از بلوغ تعداد 56 دانش آموز با میانگین سنی17 سال انتخاب شدند. به منظور ایجاد شرایط یکسان ازنظراجتماعی، فرهنگی و سطح زندگی، انتخاب این دو گروه از یک منطقه صورت گرفت. بعد از توجیهات اولیه و ثبت اطلاعات لازم در پرسشنامه ، نمونه برداری از ناخن دانش آموزان انجام و نمونه ها پس از شستشو و خشک کردن ، وزن و به منظور تهیه خاکستر در داخل کوره قرار داده شدند . پس از وزن و آماده سازی نمونه های خاکستر ، مقدار 5 عنصر مورد نظر از طریق روش اسپکترومتری جذب اتمی (aas) اندازه گیری و مقادیر بدست آمده درفرم مخصوص ثبت و نتایج در نرم افزارهای minitab و excel مورد تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاصل نشان می دهد تعداد دانش آموزان دارایbmi درمحدودۀ کم وزنی در دورۀ قبل از بلوغ ، افزایش قابل توجه ای در مقایسه با بعد از بلوغ نشان می دهد (p<0.001) و علت این امر را می توان به بهتر شدن عوامل موثر در رشد در دوران بعد از بلوغ نسبت داد . همچنین در دورۀ قبل از بلوغ در مقادیر آهن ، مس، روی ، کروم وکبالت ، تفاوت معنی داری بین افراد کم وزن و دارای وزن طبیعی دیده نشد و در دورۀ بعد از بلوغ نیز درمقادیرآهن ، روی، کروم و کبالت ، تفاوت معنی داری بین افراد کم وزن و دارای وزن طبیعی بدست نیامد در حالیکه در افراد کم وزن نسبت به افراد دارای وزن طبیعی مقدار مس بطور معنی داری کمتر بود(p<0.05) . براین اساس می توان کمبود عنصر مس در ایجاد کاهش وزن در افراد با bmi غیر طبیعی از نوع کم وزنی را مورد تأکید و مطالعه قرار داد. این پژوهش همچنین نشان داد که در دورۀ بعد از بلوغ در مقایسه با دورۀ قبل از بلوغ مقادیرآهن و مس (p<0.001) و روی (p<0.01) بطور معتی داری کمتر و مقدار کروم بیشتراست (p<0.05) . میانگین کبالت درهردو دورۀ قبل و بعد از بلوغ و در هر دوگروه دارای وزن طبیعی و کم وزن تغییرات زیادی را نشان نمی دهد. بنابر این می توان پیشنهاد کردکه تغییرات چهار عنصر آهن ، روی ، مس وکروم می تواند بر شرایط رشد در دورۀ قبل و بعد از بلوغ مؤثر باشد.
