سکته های قلبی و مغزی یکی از علت های مرگ و میر در جهان می باشند. همراه با دیگر اقدامات پیشگیرانه، داروهای ضد پلاکتی یک جز کلیدی برای پیشگیری از آتروترومبوز می باشد. مطالعات متعددی، اثر درمانی داروهای ضد پلاکتی را جهت کاهش خطر بروز بیماریهای عروقی در بیماران مبتلا به سکته یا حمله ی ایسکمیک حاد تائید کرده اند. تحقیقات نشان داده است که تجویز 75 میلی گرم کلوپیدوگرل در روز ( پس از یک دوز اولیه ی 300 میلی گرمی) به همراه آسپرین، ریسک سکته های مغزی و قلبی و مرگ عروقی را در حدود 20 درصد کاهش می دهد. هدف این تحقیق تهیه قرص حاوی مقادیر ثابت آسپرین (75 میلی گرم) و کلوپیدوگرل (75 میلی گرم) با استفاده از روش های معمول قرص سازی (تراکم مستقیم و گرانولاسیون مرطوب) می باشد. آزمایش های فیزیکی شامل سختی، انحراف وزن، فرسایش، زمان باز شدن و آزمایش های شیمیایی شامل سرعت انحلال و تعیین مقدار بر روی قرص های تهیه شده صورت گرفت و با توجه به نتایج، فرمولاسیون wg7به عنوان فرمولاسیون مناسب انتخاب گردید. فرمولاسیون منتخب با نمونه ی معتبر خارجی clopivas ap75 در شرایط برون تن مقایسه گردید و مشابهت این فرمولاسیون با نمونه ی خارجی با توجه به فاکتورهای شباهت و تفاوت (f1, f2) مطرح شده در دستورالعمل fda نشان داده شد. پایداری فرمولاسیون منتخب نیز مطابق دستورالعمل ich در شرایط طولانی مدت مورد بررسی قرار گرفت.

در اولین قسمت تحقیق حاضر یک روش میکرواستخراج دوفازی توسط فیبرهای توخالی بر اساس به کارگیری استفاده از ترکیب حامل معرفی شد. روش پیشنهادی برای استخراج، تغلیظ و اندازه گیری مقادیر کم هیدروکلروتیازید از داروی ترکیبی تریامترن-اچ با دستگاه کروماتوگرافی hplc مورد مطالعه و بهینه سازی قرار گرفت. دارو از ml24 محیط آبی (12ph=) به ترکیب 2% از aliquat 336 در حلال آلی 1-اکتانول مستقر در دیواره و درون فیبر استخراج شد و بعد از استخراج µl20 از فاز آلی برای آنالیز به دستگاه hplc تزریق شد. پارامترهای موثر با روش یک متغیردریک زمان بهینه شدند. در شرایط بهینه، حد تشخیص(lod) µg l-15/0، گستره خطی 1-µg l-1100 و انحراف استاندارد نسبی کوچکتر از 3/4% به دست آمد. روش پیشنهاد شده فاکتور پیش تغلیظ 128 را برای استخراج هیدروکلروتیازید ارائه کرد. کارآیی روش استخراجی در نمونه های مختلف آب شهر تهران و ادرار مطالعه و بررسی شد و نتایج به دست آمده به خوبی نشان می دهند که روش پیشنهادی روش مناسبی برای استخراج و اندازه گیری داروی مورد نظر از داروی ترکیبی تریامترن-اچ در نمونه های مختلف است. در قسمت دوم این پایان نامه، میکرواستخراج سه فازی مایع براساس فیبر توخالی با استفاده از گرادیان ph برای استخراج، تغلیظ و اندازه گیری مقادیر کم تریامترن قبل از آنالیز با دستگاه کروماتوگرافی مایع مورد مطالعه و بهینه سازی قرار گرفت. دارو از ml24 محیط قلیایی ابتدا به لایه نازکی از حلال آلی (دکانول) مستقر در دیواره فیبر استخراج شده و سپس از آنجا به µl25 محیط آبی اسیدی درون فیبر منتقل شد. بعد از استخراج µl20 از فاز آبی به دستگاه hplc تزریق شد. در شرایط بهینه حدتشخیص µg l-15/0، گستره خطی 2-µg l-1100 و انحراف استاندارد نسبی 8/5%> حاصل شد. با روش ارائه شده فاکتور پیش تغلیظ 239 برای استخراج تریامترن به دست آمد. کارآیی روش در نمونه های آب شهر تهران و ادرار بررسی شد و نتایج نشان داد که روش پیشنهادی یک روش مناسب و ارزان برای جداسازی و اندازه گیری تریامترن در نمونه های مختلف و از داروی ترکیبی تریامترن-اچ می باشد.

کاربرد میکرواستخراج بر پایه استفاده از فیبر تو خالی متخلخل تحت استخراج سیستم دو فازی برای داروی فشارخون آملودیپین بررسی شد. داروی مورد مطالعه از 30 میلی لیتر محلول آبی با 9=ph (فاز دهنده) به داخل فازآلی پر شده در منافذ جداره فیبر و آنجا یک استخراج ثانویه به داخل25 میکرو لیتر فاز آلی 1-اکتانول (فاز گیرنده) انجام شد. برای رسیدن به مقدار استخراج بیشتر پارامتر های مختلف از قبیل فاز آلی، phفاز دهنده، قدرت یونی، سرعت همزدن، زمان استخراج و طول فیبر بررسی وبهینه شدند.تحت شرایط بهینه، فاکتور پیش تغلیظ بدست آمده در حدود 159 شد.درصد انحراف نسبی روش در محدوده (8.9-3.2) درصد بدست آمد. منحنی کالیبراسیون در محدوده (100ـ 2) میکرو گرم در لیتر بصورت خطی و با ضریب همبستگی بزرگتر از 0.991 بدست آمد. کاربرد این روش برای استخراج این دارو از نمونه های آب شهر، ادرار، مورد بررسی قرارگرفت. در تحقیق دوم، استخراج داروی آتورواستاتین از دسته داروهای ضد چربی با استفاده از فیبرهای تو خالی متخلخل تحت استخراج با گرادیان ph انجام شد.این دارو از 30 میلی لیتر محلول آبی با ph=4 (فاز دهنده) داخل فاز آلی پرشده در منافذ جداره فیبر (1-اکتانول) شده و سپس استخراج ثانویه به داخل محلول آبی ثانویه داخل فیبر ph=11 انجام شد استخراج بر پایه اختلاف ph موجود در داخل و خارج فیبر انجام شد. جهت رسیدن به کارایی بالا پارامترهایی از قبیل فاز آلی پرکننده جداره فیبر،ph فاز دهنده و گیرنده، قدرت یونی، قدرت همزدن، زمان استخراج و اثر حجم محلول بهینه گردید. برای اثبات کارایی روش برای نمونه های حقیقی، استخراج این دارو از آب شهر و ادرار انجام شد. نتایج نشان دادند که استخراج بر پایه استفاده از فیبر، دارای قدرت تمیزسازی خوب و بسیار ساده بوده و حساسیت بالایی دارد.

ترازوسین که از دستـه داروهای مهارکننده آلفا یک می باشد با بلوک اختصاصی گیرنده های پس سیناپسی آلفا یک سمپاتیک به پایین آوردن فشارخون کمک می کند. با مهار این گیرنده ها انقباض عضلات صاف جدار عروق و مقاومت محیطی کاهش می یابد. در سطح محیطی تحریک گیرنده های آلفا دو سمپاتیک موجب گشادی عروق محیطی و کاهش فشارخون میگردد.در پروستات ترازوسین کمک می کند تا ماهیچه های گردن مثانه شل بشوند و جریان ادرار و تخلیه مثانه بهبود یابد . وقتی که بیمار دارو را مصرف میکند در حدود 90 درصد آن جذب و هضم میشود. ترازوسین خیلی سریع شروع به توزیع در بدن می کند و مابقی آن توسط ادرار و بزاق و مدفوع دفع میشود . در این مطالعه میکرو استخراج فاز مایع توسط فیبر تو خالی که با کروماتو گرافی با کیفیت بالا(hplc) ادغام شده انجام میگردد و ما میتوانیم غلظت داروی ترازوسین را در مایعات بیولوژیک اندازه گیری کنیم . ترازوسین در 10 میلی لیتر از نمونه حل شده با ph=9 و توسط حلال استخراجی n-اکتانول وارد منافذ ریز فیبر تو خالی میشود و بعد به داخل فاز گیرنده با ph=2 استخراج میشود . فرآینداستخراج به دلیل گرادیان ph بین داخل و خارج غشای فیبر تو خالی است . در این روش هدف استخراج با بالاترین بازده است که در ان پارامتر هایی مانند ph فاز دهنده و گیرنده ، نوع حلال آلی ، قدرت یونی، دور هم زن ، زمان استخراج ، مطالعه شده و بهینه گردیده اند. پس از استخراج دارو با شرایط بهینه فاکتور پیش تغلیظ 161، حد تشخیص ng/ml 17، انحراف معیار استاندارد 25/1 درصد حاصل شد.?

در این مطالعه یک روش میکرواستخراج فاز مایع با استفاده از فیبر توخالی به همراه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (hplc) و دتکتور uv جهت پیش تغلیظ و شناسایی در سیتالوپرام بکار برده شد. سیتالوپرام از 15 میلی لیتر محلول بازی نمونه با ph=11.3به داخل یک حلال آلی (اکتانول) که در منافذ دیواره فیبر قرار داشت استخراج شد. به دنبال آن این دارو از حلال آلی به داخل فاز گیرنده آب با ماهیت اسیدی با ph=2.8 که در داخل فیبر قرار داشت وارد شد. در ادامه فاکتورهای موثر در میکرواستخراج که شامل ph فاز دهنده و فاز گیرنده، نوع حلال آلی، قدرت یونی فاز دهنده، زمان استخراج، سرعت هم زدن بررسی و بهینه شد.پس از استخراج دارو با شرایط بهینه فاکتور پیش تغلیظ 113،درصد بازیابی %84.7، حد تشخیص 10نانوگرم بر میلی لیتر، با ضریب هم بستگی 0.9913 و انحراف معیار استاندارد 3حاصل شد. تکنیک توسعه یافته بدلیل گزینش پذیری غشا علاوه بر پیش تغلیظ، تمیزی نمونه را در یک مرحله فراهم می کند. استخراج انجام شده بدون هیچ مشتق سازی به صورت مستقیم به دستگاه تزریق می شود.

داروی زولپیدم با جذب گوارشی خوب تنها داروی غیربنزودیازپینی موجود در ایران میباشد که در شروع خواب موثراست و باتوجه به نیمه عمرحذفی حدود2 ساعت ونیم در افراد دارای اختلال در تداوم خواب موثر نیست.لذاباایجاد فرم آهسته رهش میتوان خواب مناسب وعمیقی رابرای این افراد ایجاد کرد.فرم آهسته رهش از زولپیدم تارترات 6.25 میلی گرمی با استفاده از پایه ی آبدوست هیدروکسی پروپیل متیل سلولز تهیه شد. بعد از مطالعات پیش فرمولاسیون , قرص ها با استفاده از روش گرانولاسیون مرطوب ساخته شدند. با اضافه کردن پرکننده های مختلف مانند لاکتوز , آویسل و منیزیم استئارات , جریان پذیری و پرس پذیری گرانول ها افزایش یافت . هم چنین از پلی وینیل پیرولیدون برای افزایش چسبندگی بین ذرات گرانول استفاده گشت.کنترل کیفی قرص های ساخته شده با بررسی رطوبت گرانول ها , ظاهر قرص ها و نیز با اندازه گیری یکنواختی وزن و ضخامت قرص ها مورد ارزیابی قرار گرفت . هم چنین برای بهینه سازی قرص های تهیه شده مطالعات بررسی سختی , فرسایش , مقدار ماده ی موثره ی موجود در قرص ها , میزان آزادسازی دارو در محیط خارج بدن و نیز آزمایشات پایداری به روش ich بر روی فرمولاسیون بهینه انجام پذیرفت. تاثیر پایه ی آبدوست و میزان آن بر آزادسازی دارو با روش factorial design مورد بررسی قرار گرفت . بر طبق نتایج مطالعات آزادسازی دارو توسط فرمول های ساخته شده با پایه ی آبدوست ،فرمول برتر انتخاب گشته و مطالعات پایداری بر اساس قوانین ich بر روی آن انجام گردید.

بیماریهای قلبی –عروقی شایع ترین علت مرگ در دنیا هستند.متوپرولول تارترات یک بتا بلاکر اختصاصی است که دربیماریهای قلبی –عروقی مورد استفاده قرار می گیرد.هدف ازاین تحقیق فرمولاسیون متوپرولول تارترات آهسته رهش ماتریکسی ،برای استفاده در فشار خون سرخرگی وبیماریهای ایسکمیک می باشد. در این بررسی قرص های آهسته رهش ماتریکسی متوپرولول تارترات با روش گرانولاسیون مرطوب و بااستفاده از پلیمر hpmc 4000cps و صمغ گزانتان به عنوان عامل آهسته رهش کننده تهیه شده اند.سایر متغیر های مطالعه شده در این بررسی مقادیر منیزیوم استئارات به عنوان لوبریکانت و پلی وینیل پیرولیدین به عنوان چسباننده می باشد.خصوصیات فیزیکوشیمیایی تمامی فرمولاسیون ها مورد ارزیابی قرار گرفت و مطالعات آزادسازی نیز در شرایط منطبق بر usp 35(دستگاه شماره 2،rpm50و در500میلی لیتر از بافرفسفات 8/6)انجام شد ،و در مرحله آخر مطالعات پایداری بر طبق قوانین ichبر روی فرمولاسیون برتر انجام شد. در نهایت فرمولاسیون حاوی 30%hpmc 4000cpsو 5%xanthan gum و5%pvp k30و4%mg-stبا خصوصیات فیزیکو شیمیایی قابل قبول و نیز پروفایل آزادسازی منطبق بر فارماکوپه برای مطالعات پایداری انتخاب شد با توجه به این آزمایشات و نتایج حاصل از آن این نتیجه حاصل شد cps hpmc4000 برای ساخت متوپرولول تارترات آهسته رهش با آزادسازی(hour)20 مناسب میباشد.همچنین افزایش در صد hpmc 4000 به مقادیر بالاتر 30%به تنهایی بر روی سرعت رهش تاثیری نمی گذارد، و نیزدر مقایسه با اثر hpmcبر روی سرعت رهش دارو، اثرافزایش مقدار pvpوmg-st بر روی سرعت آزادسازی بسیار کمتر می باشد.

داروی آلپرازولام، دارویی با طول اثر کوتاه با خصوصیات مشابه دیازپام است که به صورت خوراکی در دوزهای??? تا ??? میکروگرم، سه مرتبه در روز مصرف می گردد. با تهیه شکل دارویی آهسته رهش، تعداد دفعات مصرف آن را کاهش داده، و در نتیجه پذیرش بهتر توسط بیمار و کاهش عوارض جانبی را به دنبال دارد. با تهیه شکل آهسته رهش دارویی آلپرازولام، رژیم درمانی از نظر میزان دوز تجویز شده بسیار آسان خواهد بود. بیمار از پذیرش بیشتری برخوردار است و امکان فراموشی دوزها کمتر و اثرات بهتر و سمیت کمتر است.

تشخیص سرطان ریه در مراحل اولیه به درمان سریع تر آن کمک می کند.که در این پروژه با استفاده از تغییر غلظت گازهای تنفسی می توان به عنوان هشداری برای سزطان استفاده نمود.