نتایج حاصل از این مطالعه در بردارنده جزئیات رسوب شناسی رخساره ها سنگ نگاری ویاژنز چینه نگاری سکانسی و کیفیت مخزنی سازندهای کنگان و دالان (خوف) در چاه sp-9 میدان گازی پارس جنوبی بخش دریائی ایران در خلیج فارس است. فرایند نهشته گذاری بر روی یک سکوی کربناته پهناور در شرایط آب و هوای خشک طی اواخر پرمین-اوایل تریاس رخ داده است. چرخه های سکانسی با مقیاس های متفاوت به آسانی قابل رویت هستند و توالی ها متشکل از یک سری از چرهه های برانبارش یافته کم عمق شونده به سمت بالا هستند که در مرتبه با ضخامت های 2 تا 10 متر قرار می گیرند. این چرخه های کوچک مقیاس تشکیل دهنده مجموعه هایی است که واحدهای نهشته ای نام گذاری می شوند و احتمالا چرخه های مرتبه چهارم هستند. چرخه های مرتبه سوم که با عوان سکانس های نهشته ای معرفی می شوند با ks1b,ks1,ks2,ks3b,ks3a,ks4b,ks4a هم خوانی دارند. بزرگترین مقیاس چرخه ای شامل چهار سکانس بزرگ ks1 تا ks4 هستند. سکانس نمادین ترکیبی از واحدهای نهشته ای شامل رخساره های هم پیوند مبانه فلات زیرآب که در زیر مبنای پایه امواج در شرایط آب و هوایی معمولی رسوب گذاری شده اند تا محیط کم عمق شونده و پهنه جزرومدی و همراه با توسعه ای از حوضچه های تبخیری و ته نشست های انهیدریدی است.

ترش شدگی مخزن نفتی یک مشکل جدی بوه که در زمان تزریق آب دریا به مخزن در طول عملیات برداشت ثانویه نفت اتفاق می افتد. حضور سولفیدها در نفت تولیدی بدلیل خاصیت سمی، بو، ماهیت خوردگی، تشکیل انواع سولفیدهای غیر قابل حل و نیز کاهش قیمت نفت باعث ایجاد مشکلات گوناگونی در صنعت نفت می شود. از آنجایی که علت اصلی تولید گازهای غیر هیدروکربوری حضور باکتری های بی هوازی از جمله باکتری های احیاء کننده سولفات می باشد، بنابراین در این پژوهش سعی شده نمونه های مرتبط با تجمعات میکروبی یکی از مخازن نفتی جنوب ایران مورد بررسی قرار گرفته تا پتانسیل عوامل مصرفی در ارتباط با احیاء سولفات شناسایی شوند. همچنین تاثیر حرارت در فرآیند میکروبی احیاء سولفات و مصرف مواد غذایی مورد نیاز باکتری ها بررسی گردد تا بتوان میزان رشد و فعالیت باکتری ها و تولید گازهای غیر هیدروکربوری را در دماهای متفاوت پیش بینی نمود. تاثیر ترکیبات بیوسایدی و نیترات پایه بر میزان رشد باکتری های بی هوازی و نیز تولید انواع گازهای غیر هیدروکربوری بحث شده بطوریکه ترکیبی از آن دو می تواند جهت رفع ترش شدگی مخزن در عملیات تزریق آب به میدان مورد استفاده قرار گیرد.

فروافتادگی درفول یک ناحیه ای در جنوب خوزستان می باشد با مساحت 60000 متر مربع که 45 میدان نفتی با بیش از 360 بیلیون بشکه نفت درجا معادل 12? مخازن کل دنیا می باشد. پتانسیل سنگ های منشا فروافتادگی دزفول در چاههای منتخب (اهواز-26? آزادگان -2 و دارخوین -2 ) را با توجه به داده های در دسترس ژنوشیمایی و همچنین با مدلسازی حوضه توسط نرم افزار genex مورد مطالعه قرار گرفته اند و تاریخچه تدفین و حرارتی سازندهای میادین اهواز-آزادگان –دارخوین ترسیم گردید. با توجه به نمودارهای حاصل مروط به مناطق مورد مطالعه در چاه آزادگان سازند گرو بعنوان موثرترین سنگ منسا شناخته شده که از حدود 47 میلیون سال پیش (در عمق 3000 متری) شروع به زایش نفت نموده در 30 میلیون سال قبل در عمق 3300 وارد پنجره خروج نفتی شده است. در این میدان سازند گدوان از 16 میلیون سال قبل (عمق 2900 متری ) و از 5 میلیون سال پیش به مرحله خروج هیدروکربوری رسیده و سازند کژدمی 6 میلیون سال قبل در عمق 3700 متری وارد پنجره تولید هیدروکربوری شده و از حدود 3 میلیون سال قبل عمق 3900 وارد پنجره خروج هیدروکربوری گردید. در میدان دارخوین سنگ های مادر گرو و سرگلو اصلی ترین سنگ منشا می باشند . در این میدان سازند سر گلو از 65 میلیون سال پیش وارد زایش نفت و از 38 میلیون سال پیش به مرحله خروج هیدروکربور رسیده و سازند گرو از 55 میلیون سال قبل به مرحله تولید هیدروکربور و حدود 35 میلیون سال قبل به مرحله خروج هیدروکربوری وارد گردید. در میدان اهواز سنگ منشا کژدمی بیشترین هیدروکربور تولیدی را داراست. این سازند از میلیون سال قبل به مرحله تولید هیدروکربوری و از حدود 13 میلون سال قبل وارد پنجره خروج هیدروکربور شده و سازنده پابده که نقش بعدی را در این ارتباط دارد از 5 میلیون سال وارد زایش هیدروکربور و 3 میلیون سال قبل به مرحله مهاجرت هیدروکربور رسیده است.

ساختمان میدان آزادگان در دشت آبادان به موازات مرز ایران و عراق در فاصله 70 کیلومتری غرب سوسنگرد و در حدود 74 کیلومتری شمال غرب دارخوین و 30 کیلومتری غرب ساختمان جفیر، در مجاورت ساختمانهای مجنون و نهرعمر عراق قرار دارد. این تاقدیس دارای امتداد شمالی- جنوبی و با ساختمانهای دارخوین و حسینیه هم جهت است[9] . تاکنون چهار مخزن که به ترتیب عمق عبارتند از سروک، کژدمی، گدوان، فهلیان در میدان آزادگان شناسایی شده اند. پوش سنگ مخزن فهلیان بخش شیلی سازند گدوان، پوش سنگ مخزن گدوان سازند آهکی داریان، پوش سنگ مخزن کژدمی بخش فوقانی کژدمی و پوش سنگ مخزن سروک لایه های شیلی سازند لافان می باشند. برای تعیین سنگ منشاء میدان آزادگان و مطالعه ژیوشیمیایی نفت این میدان، نمونه نفت متعلق به لایه های گورپی و سروک چاههای a2, a3 مورد مطالعه ژیوشیمیایی قرار گرفته است. مدلسازی حوضه رسوبی(توسط نرم افزار genex ) میدان آزادگان جهت بازسازی تاریخچه تدفین و زمان زایش نفت مورد مطالعه قرار گرفته است. آنالیزهای ژیوشیمیایی انجام شده بر روی نمونه نفت لایه های گورپی و سروک میدان آزادگان، شامل آنالیز کروماتوگرافی ستون سیال، کروماتوگرافی گاز- طیف سنجی جرمی، ایزوتوپ کربن، بیومارکرها می باشد. بر اساس آنالیز کروماتوگرافی سیال، ترکیب نفت میدان مورد مطالعه دارای گوگرد بالا، پارافین نسبتاً کم و غنی از آروماتیک می باشد و از کروژن نوع ii سولفوردار موجود در سازند کربناته – تبخیری منشاء گرفته است. بیومارکرها جهت تعیین محیط رسوبی، سن و بلوغ سنگ منشاء و تطابق نفت- نفت و نفت - سنگ منشاء مورد مطالعه قرار گرفته اند. مطالعات بیومارکری و ایزوتوپ کربن سازندهای کژدمی و گرو را به عنوان مهمترین سنگ های منشاء احتمالی برای میدان آزادگان معرفی می کند. نتایج حاصل از مدلسازی چاه شماره 2 میدان آزادگان نشان می دهد زایش نفت از سنگ منشاء گرو از 45 میلیون سال قبل و مهاجرت نفت از این سازند به سمت مخزن از 30 میلیون سال قبل و زایش نفت از سازند کژدمی از 6 میلیون سال قبل و مهاجرت نفت از این سازند به سمت مخزن از 3 میلیون سال قبل آغاز شده است و هنوز ادامه دارد.

ناحیه مورد مطالعه در حوضه زاگرس قرار دارد که بررسی های ژئوشیمیایی بر روی واحدهای سنگ چینه ای پالئوزوئیک در محدوده ای شمال بندر عباس تا شمال لرستان در آن انجام شده است. آنالیزهای مورد نیاز در این مطالعه بر روی سازندهای پالئوزوئیک در چاه ها (7 حلقه چاه) و مقاطع صحرائی (9 مقطع صحرائی) انجام گرفت. چاه های مورد نظر در این مطالعه شامل فینو -1، آغاز غربی -1، دارنگ-1، گلشن -3، کوه سیاه -1، زیره -1 و سمند -2 می باشند که چاه گلشن -3 در خلیج فارس می باشد. مقاطع صحرائی نیز شامل چالیشه، قالی کوه، زرد کوه (تنگ هفت تنان)، کوه گره، کوه دینار (تنگ پتاوه)، کوه سورمه، کوه گهکم و کوه فراقون هستند. در این تعداد 486 نمونه از توالی رسوبات پالئوزوئیک از مقاطع صحرائی و 95 نمونه از چاه های حفاری شده مورد آنالیز. rock-eval قرار گرفتند. همچنین اندازه گیری ro از 51 عدد نمونه های صحرائی آماده وجود داشت که اطلاعات موجود مورد استفاده قرار گرفتند. آنالیز های عنصری که قبلا روی 24 نمونه انجام شده بود نیز مطالعه شده اند. برای تکمیل کار بر روی یک مقطع نازک مربوط به سازند فراقون و یک مقطع نازک از سازند زرد کوه (تنگ هفت تنان) اندازه گیری ،tai انجام گردید. همچنین بر روی مقاطع نازک چاه سمند -2، از ناحیه لرستان از عمق 5/4103 متر تا 5/4118 اندازه گیری tai نیز انجام گردید. از آنالیزهای rock-eval و در نتیجه مقادیر شاخص های هیدروژن (hi)، اکسیژن (oi) و tmax برای تهیه نمودارهای وان کرولن و تعیین نوع کروژن و بلوغ حرارتی استفاده گردید. از مقادیر ro و tai درجه بلوغ نمونه های مورد مطالع تعیین گردید که از کلیه نتایج حاصل در این مطالعات لاگ ژئوشیمیایی تهیه و سپس تفسیر گردید. نتایج بدست آمده از مطالعات فوق نشان می دهندکه سازندسرچاهان در فارس ساحلی (شمال بندر عباس) و بخصوص در کوه فراقون مقدار toc زیادی را از خود نشان می دهد. با توجه به گسترش سنگ های منشأ غنی بنام hot shale به سن سیلورین در کشورهای مجاور حوضه خلیج فارس (عربستان، عراق، عمان، ...) که بخشی از سازند فلیبه است و تطابق سنی و چینه شناسی آن ها با سازند سرچاهان، این سازند شیلی می توانسته نفت زیادی را در حوضه زاگرس تولید کند. در ناحیه فارس اغلب ساختمان های زمین شناسی برای مدت طولانی بالا امده اند و در نتیجه رسوبات پالئوزوئیک بر خلاف انتظار کاملا بالغ نشده اند شاید علت آن بالا آمدن گنبدهای نمکی از زمان های بسیار قدیم زمین شناسی باشد. در نواحی مجاور با گسل اصلی زاگرس اختلاف بسیار زیاد در مقادیر toc و بخصوص درجه بلوغ مواد آلی سازند فراقون و سازندهی قدیمی تر در آن مناطق(مانند سیاهور، زرد کوه، ایلبیک و میلا) وجود دارد که معرف نبود چینه شناسی آشکاری بین سازند فراقون و سازندهای قدیمی تر دارد. شاید این موضوع بتواند برای شناخت وضعیت چینه شناسی در آن نواحی مورد استفاده قرار گیرد. در ناحیه لرستان سازندهای پالئوزوئیک بسار بالغ هستند (over mature)، بنابر این نفت گاز حاصل از آن ها به نواحی دیگر مهاجرت کرده است.

منطقه مورد مطالعه (دهملا) در فاصله 20 کیلومتری جنوب غرب شاهرود به بخشی از حوضه عظیم زغال¬دار البرز شرقی تعلق دارد. مجموعه سازندهای پرکامبرین (سازند سلطانیه) تا ژوراسیک بالایی (دلیچای) را می¬توان در ستون چینه¬شناسی منطقه دهملا مشاهده کرد، لذا سازند شمشک با لیتولوژی غالب شیل (سبز، سیاه و زغالی) – ماسه¬سنگ - لایه¬های زغال که یکی از گسترده¬ترین و مهمترین سازندهای منطقه به¬حساب می¬آید، هدف جنبه مطالعات ژئوشیمی آلی در غالب بررسی توان هیدروکربن¬زایی شیل¬های سازند شمشک در منطقه دهملا، انتخاب گردید. از آنجاییکه بسیاری از مباحث مرتبط با رفتارشناسی شیل¬ها بویژه زمین¬شناسی زیست محیطی، اقتصادی و ژئوشیمی معدنی و همچنین ژئوشیمی آلی توسط شاخصه¬های لیتولوژیکی سنگ منشاء کنترل شده و با یکدیگر قرابت نزدیکی دارند، سعی شده در فصولی جداگانه به این مسائل نیز پرداخته شود. ترکیب کانی¬شناسی کل شیل¬های سازند مورد مطالعه که براساس نتایج آنالیزهای دستگاهی xrd، xrf، icp و نیز مطالعات میکروگراف¬های sem/eds استوار است، به حضور شاخص کوارتز، فلدسپار، کانی¬های آهن¬دار و میکایی (مسکوویت، بیوتیت و کلریت) اشاره دارند. زیرکن، دولومیت، کانی¬های سولفیدی (پیریت)، از جمله کانی های فرعی ثبت شده در پراش پرتو ایکس شیل سیاه و زغالی منطقه مورد مطالعه می¬باشند. به هنجارسازی شیل¬های منطقه مورد مطالعه بویژه شیل¬های سیاه و زغالی با موارد زمینه مرجع از جمله nasc، paas، میانگین جهانی شیل، شیل نئوژن گروه سورما حوضه بنگال، بنگلادش، به آنومالی عناصر نادر خاکی بویژه ce و la، عناصر جزئی u، th، mn، as و ... اشاره می¬کند، و همچنین اهمیت بالای مطالعات اقتصادی و ملاحظات زیست¬محیطی خاص را می¬طلبد. شیل¬های سبز در بیشتر موارد آنومالی عنصری خاصی را نشان نداده، بلکه در برخی موارد (همانند اورانیوم و توریوم) تهی¬شدگی شدیدی را بروز می¬دادند. مقادیر بالای کوارتز و ایلیت در شیل¬های مورد مطالعه و همچنین استفاده از نسبت¬های رایج عناصر جزیی همانند la/th علاوه بر غالب¬ بودن کنترل¬گرهای آواری، به اشتقاق از منابع فلسیک، با ترکیب گرانودیوریت نیز اشاره می¬کنند. بر اساس کاربرد دیاگرام¬های مرتبط با تعیین تاریخچه¬ی هوازدگی سنگ منشاء و یا a-cn-k و a-cnk-fm و مقادیر بالای غلظت¬ al2o3 و همچنین cia>50، شیل¬های سازند شمشک متحمل هوازدگی شدید در ناحیه منشاء شده¬اند. ماسه¬سنگ¬های سازند شمشک که در بیشتر نقاط آثار ورنی شدن و دگرسانی را نشان می¬دادند متشکل از کوارتز، فلدسپار، کلریت، میکا به همراه خرده سنگ و همچنین اکسیدهای آهن می¬باشند که احتمالاً به گروه ماسه¬سنگ¬های آرکوزی تعلق دارند. زغالسنگ¬های منطقه نیز، ترکیب غالب ویترینیت و اینرتینیت را به نمایش می گذارند. نتایج مطالعات ژئوشیمی آلی نمونه¬های شیلی که بر اساس کاربرد آنالیز دستگاهی پیرولیز راک-اول 6 استوار گردیده، به صورت موردی و خلاصه در زیر آورده شده است: 1- تیپ اکثریت نمونه¬ها با محدوده مقدار ماده آلی toc=0/08-23/4 به کروژن نوع iii و iv تعلق داشته که از نظر بلوغ حرارتی طیفی از بالغ تا فوق بالغ را در برمی¬گیرند. ضمن آنکه نمونه¬های تیره¬تر بلوغ حرارتی بالاتری را نشان می¬دهند. 2- اکثر نمونه¬های شیلی از لحاظ پتانسیل تولید، در زون گازی، گاز خشک و ورود به مرحله متاژنز قراردارند. 3- توزیع مقادیر hi در برابر oi و همچنین استفاده از مقادیر toc حدود رخساره¬ای d را در اکثریت نمونه¬های منطقه مورد مطالعه که حکایت از محیط¬های قاره¬ای شدیداً اکسیدان دارند، نشان می دهند. 4- آنالیز ژئوشیمی آلی انجام گرفته (پیرولیز راک-اول) بر روی نمونه¬ها، بیانگر وجود درصد قابل توجهی مواد آلی غنی از اکسیژن (oi نسبتاً بالا)، فقیر از هیدروژن (hi پایین) با منشاء قاره¬ای یا دریایی تجزیه شده دارند. بر اساس تحقیقات صحرایی و آنالیزهای صورت گرفته، شیل های سیاه و زغالی سازند شمشک در منطقه مورد مطالعه از اهمیت بالاتر جنبه¬های آلی و معدنی نسبت به شیل های سبز، به علت دارا بودن پتانسیل گاززایی و آنومالی عناصر با ارزشی همانند اورانیوم، زیرکن، روی، منگنز و ... برخوردار بوده و همچنین، نیاز به مطالعات اختصاصی بیشتر را نیز می¬طلبند. .

چکیده ندارد.