از آنجا که خزندگان اهمیت فراوانی در شبکه حیات و اکوسیستم های خشکی دارند ما در این مطالعه به بررسی فون خزندگان و برخی جنبه های آناتومیکی و بافت شناسی یک گونه از سوسماران ساکن شرق استان لرستان پرداختیم. برای انجام این تحقیق سفرهای متعددی به مناطق مورد مطالعه که شامل شهرستان های درود، ازنا و الیگودرز بود انجام گرفت و طی آن نمونه های جانوری به طرق مختلف جمع آوری گردید. نمونه ها سپس در آزمایشگاه با استفاده از خصوصیات بیومتری و مورفولوژی و با کمک کلید های شناسایی مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهایت تعداد 14 گونه از گروه های مختلف خزندگان به شرح زیر شناسایی شدند. از زیرراست? سوسماران تعداد 5 گونه سوسمار شامل: trapelus lessonae، laudakia nupta، cyrtopodion scabrum، lacerta media و ophisops elegans، از زیرراست? مارها تعداد 7 گونه مار شامل: natrix tessellata، malpolon monpesslanus، telescopus tessellates، typhlops vermicularis، corobella austriaca، eirenis collaris و dolichophis jugularis و از راست? لاک پشتان تعداد دو گونه لاک پشت شامل: mauremys caspica و testudo graeca جمع آوری و شناسایی گردیدند. سپس برای تعیین دی مورفیسم جنسی روی گونه trapelus lessonae مطالعاتی انجام گرفت، بدین ترتیب که تعداد 15 صفت در دو جنس نر و ماد? این گونه اندازه گیری شد. آنگاه با نرم افزار spss وs-plus دی مورفیسم جنسی در این گونه بررسی شد و مشخص شد که در سطح 5 درصد در سه صفت تفاوت معنی داری بین نر و ماده مشاهده می شود. در ادامه این تحقیق دستگاه ادراری-تناسلی گونه نامبرده مطالعه شد. برای این کار نمونه ها در دو فصل بهار و تابستان صید شدند. نمونه ها متعاقباً در آزمایشگاه تشریح شده و بخش های مختلف دستگاه ادراری تناسلی آن ها خارج و برای مطالعات بافت شناسی با میکروسکوپ نوری آماده شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که تولید مثل در این گونه فصلی است و فعالیت تولید مثلی در نمونه های صید شده در فصل بهار به طور مشخصی بیشتر از نمونه های تابستان است.

چکیده ندارد.