مدیریت حاصل خیزی خاک از طریق استفاده از کودهای آلی و زیستی یکی از اجزای حیاتی کشاورزی پایدار می باشد. به منظور بررسی تأثیر کاربرد تلفیقی ورمی کمپوست و باکتری های محرک رشد بر شاخص های رشد و جذب عناصر غذایی گیاهجه های کنجد آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی با چهار تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد بررسی شامل ورمی کمپوست در چهار سطح (صفر (v0)، یک (v1)، دو (v2) و چهار (v3) درصد) و باکتری های محرک رشد در پنج سطح (بدون باکتری (b0)، تلقیح با باکتری سودوموناس فلورسنت دارای توان حل فسفاتهای معدنی (b1)، تلقیح با باکتری های آزوسپیریلوم (b2) و ازتوباکتر (b2) با توان تثبیت نیتروژن، و تلقیح مخلوط سه باکتری (b4)) بودند. در این آزمون نتایج در دو مرحله گیاهچه ای و رسیدگی ثبت گردید. در مرحله گیاهچه ای، نتایج نشان داد کاربرد ورمی کمپوست و باکتری های محرک رشد، هر یک به تنهایی باعث افزایش معنی داری سطح برگ، قطر ساقه و شاخص کلروفیل نسبت به شاهد شد. همچنین کاربرد تلفیقی ورمی کمپوست و باکتری های محرک رشد توانست به طور معنی داری وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع ساقه، تعداد برگ و جذب عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس را در گیاهچه های کنجد افزایش دهد. بیشترین وزن خشک اندام هوایی، تعداد برگ، مقدار نیتروژن، آهن، منگنز، مس و روی از تیمار کاربرد 4 درصد وزنی ورمی کمپوست به همراه باکتری آزوسپیریلیوم به دست آمد و بیشترین ارتفاع ساقه و جذب فسفر در تیمار کاربرد 4 درصد وزنی ورمی کمپوست به همراه باکتری سودوموناس فلورسنت مشاهده گردید. در مرحله رسیدگی نتایج نشان داد کاربرد ورمی کمپوست و باکتری های محرک رشد، هر یک به تنهایی باعث افزایش ارتفاع ساقه، سطح برگ، قطر ساقه، شاخص کلروفیل، وزن ریشه و غلظت عناصر پتاسیم، آهن و منگنز دانه کنجد شدند. همچنین کاربرد تلفیقی ورمی کمپوست و باکتری های محرک رشد توانست به طور معنی داری وزن خشک اندام هوایی، تعداد و وزن دانه، تعداد و وزن کپسول، جذب نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی، مس اندام هوایی و نیز غلظت نیتروژن، فسفر و مس دانه را افزایش دهد. بیشترین وزن خشک اندام هوایی، تعداد و وزن دانه، تعداد و وزن کپسول، جذب نیتروژن، آهن و منگنز اندام هوایی در تیمار کاربرد 4 درصد وزنی ورمی کمپوست به همراه باکتری ازتوباکتر مشاهده گردید و بیشترین جذب فسفر و پتاسیم اندام هوایی و نیز غلظت فسفر دانه در تیمار کاربرد 4 درصد وزنی ورمی کمپوست به همراه باکتری سودوموناس مشاهده گردید. بیشترین جذب روی اندام هوایی، غلظت نیتروژن و پروتئین دانه در تیمار کاربرد 4 درصد وزنی ورمی کمپوست به همراه باکتری آزوسپیریلیوم مشاهده شد.

چکیده ندارد.