نام پژوهشگر: محمدحسن جوری
محمدحسن جوری صادق خلیلیان
منابع طبیعی هر کشور به عنوان سرمایه ملی آن کشور محسوب می شود. افزایش جمعیت ، تقاضای مصرف مواد پروتئینی و لبنی منجر به افزایش دام در مراتع و تخریب منابع طبیعی شده است . از جمله موارد تاثیرگذار بر مرتع و خاک ، چرای زودرس می باشد که انسان با کوچ زودهنگام به این امر دست میزند. در این تحقیق عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر کوچ زودهنگام دامدار در مراتع ییلاقی غرب مازندران مطالعه و نقش هر عامل با تنظیم و تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری دامداران و کارشناسان تعیین گردید و نظرات بوسیله آزمون کای اسکوئر در سطح یک درصد مقایسه شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده نشان میدهد که یکی از مهترین دلایل کوچ زودهنگام دامدار نداشتن مراتع قشلاقی و به زیر شخم رفتن زمینهای شالیکاری می باشد. همچنین علت ترجیح دامدار به عدم تاثیر چرای زودرس در فرسایش خاک و حذف گونه های مرغوب ، عدم تاثیر قرق در حفظ خاک و گونه های باارزش مرتعی، انتخاب بالای واحد دامی در هر هکتار، انتخاب بهار بعنوان بهترین فصل بهره برداری و غیره نشانگر پائین بودن آگاهی و سواد دامدار نسبت به مسائل مرتع و مرتعداری میباشد (درصد بیسوادی بیشتر از 65 درصد). نتایج مقایسه دو جامعه دامدار و کارشناس درباره انگیزه کوچ زودهنگام دامدار متفاوت بوده و دامدار علت را در عدم علوفه کافی مراتع زمستانه دانسته در حالیکه کارشناس به عادت دامدار، رسم و سنت و کسب درآمد بیشتر دامدار معتقد است (pvalue<0/05). با توجه به صدور به موقع پروانه چرا در اکثر موارد، عملکرد نادرست کارشناسان و مروجین در گذشته و عدم بکارگیری دامداران در طرحهای اجرا شده (بعنوان متولیان اصلی منابع طبیعی) موجب عدم اعتماد دامدار به کارشناس شده است علیرغم اختلاف نظر دامدار و کارشناس درباره تاثیر راههای ارتباطی و خدمات رسانی، آزمون کای اسکوئر تاثیر زیاد این مورد را در کوچ زودهنگام نشان می دهد.