نام پژوهشگر: پروین ذاکری میلانی
سهیلا بلندنظر پروین ذاکری میلانی
میزان تاثیر دارو روی اندام هدف بستگی به غلظت داروی آزاد دارد که به درجهی اتصال دارو با پروتئینهای پلاسمایی وابسته است. اتصال دارو به این پروتئینها تاثیر زیادی بر فعالیت بیولوژیک، متابولیسم، توزیع، سرعت دفع و سمیت دارو در بدن دارد. از آنجایی که پروتئین آلبومین، عمدتا مسئول اتصالات پروتئینی داروهایی با خصلت خنثی و اسیدی میباشد، در این پژوهش، آلبومین سرم انسانی (hsa) جهت مطالعهی اتصال پروتئینی داروی جدید ارلوتینیب با خاصیت ضدسرطانی جهت درمان سرطانهایی چون ریه و پانکراس استفاده شده و میزان تاثیر فاکتورهای ph، دما و غلظت آلبومین در این اتصالات مورد بررسی قرار گرفت. روش مدنظر جهت بررسی اتصال دارو به پروتئین، دیالیزتعادلی بود اما با توجه به نتایج اولیه بدست آمده که اشاره به وقتگیر بودن این روش جهت بررسی اتصال پروتئینی ارلوتینیب داشت، روش اولترافیلتراسیون جایگزین این روش شد؛ همچنین جهت اندارهگیری غلظت داروی آزاد در این بررسی از hplc استفاده گردید. در این بررسی، ابتدا غلظتهایg/ml µ32/0 تا 10 از ارلوتینیب تهیه و بهطور جداگانه با آلبومین انسانی با غلظت g/ml04/0 به مدت 1 ساعت در داخل ویال شیشهای ریخته شد تا اتصال پروتئینی در شرایط 3/7 ph، دمای 37 درجهی سانتیگراد و آلبومین 4%، بین دارو و پروتئین کامل شود. سپس داروی آزاد با روش اولترافیلتراسیون جداسازی و غلظت آن به کمک دستگاه hplc سنجیده شد. جهت بررسی تاثیر فاکتورهای فوق الذکر، این آزمایشها در ph های 8/6 و 8/7، و نیز دماهای 20 و 50 درجهی سانتیگراد و همچنین غلظت آلبومین g/ml02/0، به صورت جداگانه انجام گرفت. در انتها تمامی پارامترهای مذبور توسط نمودارهای اسکاچارد و کلوتز مورد ارزیابی قرار گرفتند؛ اما به دلیل بروز شیب مثبت در منحنیهای اسکاچارد، که خلاف اغلب گزارشهای موجود در مطالعات مشابه بود و نیز با توجه به منابع محدود و موثق، که طیف غلظت دارو را بهعنوان عاملی جهت ایجاد اسکاچارد مثبت معرفی کرده بودند، تمامی آزمایشات فوق دوباره با غلظتهای g/mlµ20 تا 50 ارلوتینیب مورد بررسی قرار گرفت که نتایج متقنی به دست آمد.
آرش خدایی لیلا حسنی
از آنجایی که میزان تاثیر داروها در بدن به درجه ی اتصال به پروتئین های پلاسمایی و به دنبال آن غلظت آزاد آنها در پلاسما بستگی دارد، بررسی عوامل تاثیر گذار در اتصال پروتئینی داروها، تداخلات دارویی، فارماکوکینتیک داروها (فعالیت بیولوژیک، متابولیسم، جذب، توزیع و دفع) از اهمیت ویژه ای در مطالعات بالینی برخوردار می باشد، لذا به دلیل اینکه پروتئین آلبومین، مسئول عمده اتصالات پروتئینی داروها در پلاسماست، در این پژوهش آلبومین سرم انسانی جهت مطالعه ی اتصال پروتئینی داروی سیرولیموس و بررسی تداخلات دارویی این دارو با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا nsaids نظیر پیروکسیکام، دیکلوفناک و ناپروکسن، در شرایط متغیری ازph و غلظت پروتئین مورد استفاده قرار گرفت. در این بررسی غلظت شش گانه ی 8 تا 18 میکروگرم در میلی لیتر، از سیرولیموس استفاده شد. به این ترتیب که ابتدا غلظت های اشاره شده به طور جداگانه با آلبومین سرم انسانی با غلظت gml-1 04/0، در دمای 37 درجه ی سانتی گراد و4/7 ph، به مدت یک ساعت در داخل ویال شیشه ای و به دور از روشنایی انکوبه شدند تا پیوند بین دارو و آلبومین ایجاد شود. سپس داروی آزاد به روش اولترافیلتراسیون از محلول جدا گردیده و با دستگاه hplc تعیین غلظت گردید تا پارامترهای اتصال پروتئینی سیرولیموس با استفاده از نمودارهای اسکاچارد و کلاتز مربوطه محاسبه گردند. سپس فرایندهای مذکور در حضور nsaid ها و در شرایط مختلفی از ph و همچنین غلظت های پایین تر آلبومین سرم انسانی انجام گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده، حضورnsaid ها در محلول حاوی آلبومین و سیرولیموس، سبب کاهش معنی دار درصد اتصال پروتئینی سیرولیموس به آلبومین شد. میزان این کاهش به لحاظ کمی، برای داروی پیروکسیکام بیشتر از دو داروی دیکلوفناک و ناپروکسن بود. افزایش ph باعث افزایش تداخلات دارویی سیرولیموس با داروهای مورد مطالعه در این پروژه شد. به علاوه مشاهده شده که، در غلظت های پایین آلبومین، تداخلات مورد نظر نسبت به تغییرات ph حساسیت بیشتری نشان دادند. نهایتا با توجه به مشاهدات و نتایجی که از این پروژه حاصل شد، پیشنهاد می شود در بیمارانی که سطح آلبومین پلاسمای آنها پایین تر از حد نرمال است، در تجویز همزمان این داروها ملاحظات بیشتری انجام گیرد.