چکیده تمامی موجودات زنده روی زمین اعم از جانوران، گیاهان و میکروارگانیسم ها به انحاء مختلف، در تقابل با هم هستند. این اثر متقابل در بین موجودات زنده و نیز با عوامل غیرزنده، منجر به یک سری تغییرات اجباری در سطح سلولی و زیرسلولی شده است. اساس این تغییرات، در جهت بکارگیری ژن های مقابله با عوامل رقیب (گیاه و پاتوژن یا جانور و پاتوژن) یا ایجاد همزیستی بین این عوامل بوده است. دامنه وسیعی از این ژن ها، که به شکل خانواده های ژنی طبقه بندی شده اند، در گیاهان و جانوران در حال حاضر روز به روز در حال شناسایی بوده و می توانند به عنوان عوامل مقاومت زا یا مقاومت افزا مورد استفاده قرار گیرند. تکنیک های جدید در بیولوژی مولکولی گیاهی و بیوتکنولوژی به منظور مطالعه میانکنش پاتوژن- میزبان به شناسایی و کلونینگ ژن های فراوانی منجر شده است. شناسایی این ژن ها و نقش های کلیدی آنها، باعث دستیابی به گیاهانی با کارایی بهتر شده است. یکی از این ژن ها که اخیرا در گیاه مدل آرابیدوپسیس کشف شده، lysm-rlk1(cerk1) یا chitin elicitor receptor like kinase، می باشد. این ژن پروتئینی را کد می کند که در سطح سلول مستقر شده و بخش خارجی آن به عنوان حسگر عوامل خارجی عمل می کند. عوامل شناسایی شونده توسط این پروتئین یا رسپتور می توانند بیماری زا یا غیر بیماری زا باشند. پس از شناسایی، سیگنالهای ایجاد مقاومت به عامل خارجی به درون سلول فرستاده می شود. در این تحقیق cdna این ژن (cerk1) از آرابیدوپسیس جداسازی و در وکتوری مناسب کلون و توالی یابی گردید. توالی حاصل عین توالی گزارش شده قبلی آن بود. گزارش شده است که گیاهان آرابیدوپسیس با overexpression این ژن، مقاومت خوبی به قارچها و باکتریها پیدا کرده اند. ایجاد مقاومت با تعبیه حسگر در سطح سلول یکی از موفق ترین نوع مقاومت ها محسوب می شود.

نخود وحشی یکی از اعضای مهم تیره باقلائیان fabaceae است که دارای اهمیت اقتصادی قابل توجهی در تغذیه دام ومصارف دارویی است. باززایی از طریق کشت بافت یکی از روش های مناسب و موثر برای حفظ و تکثیرگیاهان به شمار می رود. در پژوهش حاضرالقاء کالوس و باززایی در شرایط درون شیشه در ریزنمونه برگ، ساقه و مریستم دو گونه نخودوحشی c.kermanense و c.judaicum بررسی گردید. ریزنمونه ساقه، برگ و مریستم دو گونه روی محیط کشت حاوی هورمون(bap1/1, 0/67mg/l) و (0/5, 1, 1/5, 2, 2/5, 3 ) و(0/1naa+0/5mg/lbap) ،(0/2naa+0/8mg/lbap) و (0/2bap+0/4mg/lnaa)و (0/2, 0/5, 1 mg/l) برای القاء کالوس مورد مطالعه قرار گرفت. از بین دو گونه مورد بررسیc.judaicum از فراوانی کالوس دهی بالایی برخوردار بود، بهترین ریزنمونه نیز برای القاء کالوس، ساقه تعیین شد. ریزنمونه برگ هم کالوس دهی را القاء کرد اما فراوانی آن نسبت به ساقه کمتربود.موثرترین محیط کشت القاءکالوس bap (1/1mg/l)، (0/1mg/lnaa+0/5bap) و(0/2naa+0/8mg/lbap)است.مقایسه کالوس دهی هورمون های bap و توفوردی نشان داد که هورمون bap بسیار موثرتر از- 2,4است. ریزنمونه های(ساقه، برگ، مریستم واپی کوتیل) روی محیط ms با سطوح مختلف (0/2bap+0/1kin+0/01mg/l iba) (0/1tdz+0/1kin)،tdz( mg/l0/05،0/01،0/ 5)، mg/l1/0kin+mg/l1/0tdz) و (mg/l0/05iba+mg/l0/5bap+b5vitamin+ms) برای القاء شاخه های متعدد کشت شدند. فراوانی باززایی شاخه های گونه c.kermanense روی محیط های (bap 0/2، 0/5mg/l) و 0/2bap+0/1kin+0/01mg/l iba) معنی دار بود و بیشترین تعداد نوشاخه را ایجادکرد. ریزنمونه ساقه گونه c.judaicum روی محیط (mg/l0/05iba+mg/l0/5bap+b5vitamin+ms) باززایی در حد 2 تا 3 شاخه انجام داد. شاخه های باززا شده گونه c.kermanenseروی محیط (1mg/liba+ms) تشکیل ریشه داد.

قارچ ها ازجمله مهم ترین عوامل بیماری زای گیاهی هستند که باعث خسارت به محصولات کشاورزی می شوند. یکی از روش های مبارزه با بیماری های قارچی استفاده از مهندسی ژنتیک برای تولید گیاهان مقاوم است. ازجمله ژن هایی که برای ایجاد مقاومت در گیاه از طریق مهندسی ژنتیک استفاده می شود، ژن های بیان کننده ی آنزیم هیدرولازی کیتیناز است. در این بین آنزیم های کیتینازی جداشده از گونه های مختلف قارچ تریکودرما مخصوصاً آنزیم ech42، اثر بازدارندگی بالایی بر رشد قارچ های بیماری زا داشته و بسیار موثرتر از کیتینازهای جداشده از سایر منابع عمل می کند. ذرت یکی از مهم ترین منابع تولید غذای انسان و دام و همچنین از منابع مهم صنایع غذایی، شیمیایی و دارویی در جهان محسوب می شود که در معرض بیماری های مختلف قارچی قرار دارد. با توجه به اثر بازدارندگی ژن ech42 در رشد قارچ های بیماری زا، در این تحقیق انتقال این ژن به گیاه ذرت بررسی شده است.