نام پژوهشگر: اسکنر فتحی آذر
رسول وطن پرست یوسف ادیب
ضرورت تعلیم و تربیت و در عین حال پیچیدگی و دشواری تعلیم و تربیت واقعی، موضوعی است که همه ملل جهان از آن کم و بیش باخبرند. لذا، هر ملت زنده ای با توجه به سوابق فرهنگی و شرایط اجتماعی خود و متناسب با امکاناتی که در اختیار دارد، نظام خاصی برای تحقق کمال مطلوب هدفهای خویش پی ریزی کرده و پس از فراهم آوردن مقدمات لازم، آن را به موقع به اجرا گذاشته، بدین امید که شاید از این طریق بتواند فرزندان خود را مطابق دلخواه خویش تربیت کند و به تبع آن به بهبود زندگی اجتماعی کمک کند. با این همه، کمتر اتفاق می افتد که نظام تعلیم و تربیت مورد قبول کشوری از هر نظر جوابگوی نیازهای مردم آن کشور باشدبه همین جهت نظام آموزش و پرورش هر کشوری باید به طبیعت آدمی و امکانات و محدودیتهای رشد او و با در نظر گرفتن وضع موجود جامعه مورد نظر و با توجه به کمال مطلوب و هدفهای آن جامعه طرح ریزی شود و نتایج آن به طور مداوم مورد ارزشیابی قرار گیرد (شیرزاد، 1390). بدنبال انقلاب صنعتی و علمی در اروپا آموزش و پرورش نیز دچار تحولات بنیادین در این کشورها شد و به تبع آن در جهان تغییر و تحولات عمده ای در بخش آموزش صورت پذیرفت. بنوعی که دیگر روش های قدیمی و سنّتی آموزش جوابگوی نیازهای جدید بشر نبودند و پارادایم های قدیمی بشر جای خود را به نگرش ها و اندیشه های نو دادند. در اذهان دانش آموزان هزاره سوم میلادی آموزشهای مجازی، اینترنتی و مدارس هوشمند بسیار بهتر از مدارس سنّتی جلوه می کنند. دیگر بچه ها محتوای ثابت و کهنه کتابهای درسی را به عنوان آخرین یافته های علمی نمی پندارند. به نظر، آموزش و پرورش بیشتر از دیگر بخشهای جامعه دچار تحول و دگرگونی شده است. لزوم یک برنامه ریزی دقیق علمی و نهایتا ً اجرای درست آن یکی از الزامات تکامل جوامع بشری است. چون آموزش و پرورش موتور محرک اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی هر کشوری است. امّا باید توجه داشت که صرف برنامه ریزی علمی و دقیق به تنهایی نمی تواند آموزش و پرورش را به سرمنزل مقصود برساند. چون هر برنامه دقیق علمی که در مرحله اجراست که مشکلات خاص خود را نشان می دهد و اگر بدرستی رهبری و هدایت نشود و بااستفاده از مکانیزم بازخورد و پیامد های آن اصلاح و بازسازی نگردد، راه به جایی نمی برد. اگر بخواهیم یک برنامه ریزی دقیق و علمی را اجرا نمائیم بایستی پیوسته و بطور مستمر از سیستم در پایان هر مرحله بازخورد بگیریم و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و نتیجه آن بازخورد و تجزیه و تحلیل را بعنوان داده های مجدد دوباره وارد سیستم کنیم تا از انحراف برنامه ها از مسیر درست و پیوستار جهت دار آن جلوگیری نمائیم (جوادی، 1389). بررسی روند تحولات برنامه درسی حکایت از این دارد که توجه به برنامه درسی به عنوان یک حوزه تخصصی و بعنوان محصول فرایند برنامه ریزی درسی، عملاً در اوایل قرن بیستم و با انتشار کتاب برنامه درسی توسط فرانکلین بوبیت آغاز شد. در طول این زمان تاکنون محتوای برنامه درسی در اثر تحولات گوناگون، تغییرات بسیاری را پذیرفته و همواره، در خدمت نظامها و حکومتها برای دستیابی به اهداف و آرمانهایشان بوده است. در این فصل ابتدا بیان مسئله بصورت واضح تشریح شده و سپس اهمیت پژوهش از جنبه های متفاوت مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه نیز اهداف و سوالات تحقیق همراه با تعارف مفهومی و عملیاتی متغیرها آمده است.