نام پژوهشگر: حسین جهانبخش

آماده سازی سیستم خوانشگر دزیمتر osl و ارائه طرح کالیبراسیون سیستم دزیمتری osl
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تفرش - دانشکده فیزیک 1390
  عاطفه آقایی   حمیدرضا دهقان پور

با توجه به کاربرد روزافزون پرتوهای هسته ای در بخش های مختلف پزشکی، کشاورزی، صنعت و هم چنین با توجه به دستیابی بشر به فضا، دزیمتری انواع پرتوها (گاما، نوترون، الکترون و یون های مثبت باردار) از جمله رکن های اساسی این گونه مباحث به شمار می رود. در هرکدام از زمینه های مذکور لازم است تا دزیمتری پرتوهای هسته ای به صورت پَسیو(تجمعی) یا آنلاین انجام شود. سیستم دزیمتری osl ، یکی از انواع دزیمترهایی می باشدکه با توجه به خواص منحصر به فرد خود در دو دهه ی گذشته در زمینه های مختلف توسعه یافته است. در سیستم دزیمتری osl ، دز ته نشست شده در یک کریستال (به عنوان نمونه al_2 o_3:c) که حاصل از تابش دهی توسط انواع پرتوها می باشد، به وسیله تحریک نوری توسط یک منبع نوری (مانند لیزر سبز) خوانده می شود. سیستم دزیمتری osl به منبع تغذیه با توان پایین (مناسب برای کاربردهای فضایی) نیاز داشته و می تواند علاوه بر تعیین دز تجمعی (در مد cw-osl) ، نرخ دز لحظه ای (در مد p-osl) را نیز مشخص کند. هم چنین در این دزیمتر، با توجه به این که امکان اتصال سیستم خوانش گر آن به کریستال دزیمتری با استفاده از فیبرنوری وجود دارد، امکان خوانش دز لحظه ای از راه دور (مناسب برای کاربرد های رادیوتراپی) را نیز داراست. دراین تحقیق، یک پایلوت آزمایشگاهی از یک سیستم دزیمتری osl به منظور استفاده در دزیمتری رادیوتراپی از راه دور طراحی و ساخته شده است. در طراحی وساخت این دزیمتر، ملاحظات اپتیکی و الکترونیکی حذف نویز در نظر گرفته شده است. با توجه به این که هر سیستم دزیمتری به منظور داشتن توانایی تعیین مقدار دز به صورت مطلق، احتیاج به طی مراحل کالیبراسیون دارد، طرح کالیبراسیون سیستم دزیمتری osl بر مبنای طرح های کالیبراسیون موجود برای دزیمترهای ترمولومینسانس ارائه شده است. در گام نهایی با توجه به امکانات محدود موجود، از جمله کم بودن تعداد کریستال های مورد نیاز برای دزیمتری و هم چنین بهینه نبودن سیستم شمارش گر سیگنال موجود، کالیبراسیون اولیه این سیستم دزیمتری برای دز درمانی بزرگتر از gy1 انجام شد. در نهایت مشخص شد سیستم دزیمتری osl ساخته شده در ناحیه دزهای درمانی بزرگتر از gy1 کاملاً خطی می باشد.