چکیده: به منظور بررسی تنوع ویژگی های کاریولوژیکی بین جمعیت های مختلف گونه ae. triuncialis، ویژگی های کروموزومی سیزده جمعیت مختلف از این گونه که از مناطق شمال غرب ایران جمع آوری و یا از موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور تهیه شده بود، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج بررسی های کاریوتیپی نشان داد که تمامی جمعیت ها تتراپلوئید با تعداد کروموزوم 28=x4=n2 می باشند. تجزیه واریانس بین جمعیت ها از لحاظ ویژگی های کروموزومی نشان داد که بین جمعیت های مختلف از نظر میانگین طول بازوی بلند و کوتاه، میانگین طول کل کروموزوم، شاخص سانترومری و شاخص نسبت بازو اختلاف معنی داری وجود دارد. در دسته بندی استبینز، اکثر جمعیت های مورد مطالعه در کلاس a3 قرار گرفتند. همچنین الکتروفورز گلوتنین های با وزن مولکولی بالا و پایین از طریق sds-page با روش استخراج متوالی برای 23 جمعیت و مطالعه پروتئین های گلیادینی از طریق a-page برای 27 جمعیت انجام شد. بیشترین میزان تنوع ژنی کل، در نوار های پروتئینی گلیادین به میزان 48/0 در ناحیه ? و کمترین آن به میزان 44/0 در ناحیه ? مشاهده شد. در پروتئین های با وزن مولکولی بالا میزان تنوع ژنی کل 205/0، تنوع بین و درون جمعیت ها به ترتیب 131/0 و 074/0 بود. همچنین در پروتئین های با وزن مولکولی پایین تنوع ژنی کل 43/0، تنوع بین و درون جمعیت ها به ترتیب 30/0 و 13/0 بود. در مجموع گلیادین ها با %57/87 بیشترین و پروتئین های با وزن مولکولی بالا با %14/42 کمترین درصد پلی مورفیسم را نشان دادند. تجزیه خوشه ای بین جمعیت ها برای هر سه نوع پروتئین بیانگر عدم وجود رابطه تنوع ژنتیکی با فاصله جغرافیایی جمعیت ها بود