این مطالعه به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تفاله ی خشک گوجه فرنگی بر عملکرد، هضم الیاف و فراسنجه های خونی گاوهای شیرده هلشتاین انجام گرفت. در این آزمایش از نه رأس گاو شیرده هلشتاین با میانگین روزهای شیردهی 55±121 و میانگین وزن زنده 76±3/677 کیلوگرم، در قالب طرح مربع لاتین چرخشی 3×3 با سه تیمار و سه تکرار، استفاده شد. هر دوره شامل دو هفته اعمال تیمار بود که بین دوره ها دو هفته فاصله گذاشته شد. تیمارها شامل جایگزینی سطوح صفر (شاهد)، 5 و 10 درصد تفاله ی گوجه فرنگی در ماده خشک به جای کنجاله آفتابگردان در جیره غذایی بود. نتایج نشان داد که استفاده از تفاله ی خشک گوجه فرنگی در جیره گاوها، اثر معنی داری بر تولید شیر، درصد ترکیبات شیر، ماده خشک مصرفی، تغییرات وزن بدن، سطح گلوکز و ازت اوره ای خون نداشت (05/0<p). علی رغم این که اثر تیمار بر قابلیت هضم مواد مغذی (ماده خشک، ماده آلی، خاکستر خام، پروتئین خام، دیواره سلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز) کاهش معنی داری داشت (05/0>p) ولی از آن جایی که سطوح جایگزینی به کار رفته در این آزمایش باعث کاهش عملکرد تولیدی نشده و با توجه به پایین تر بودن قیمت تفاله گوجه فرنگی نسبت به کنجاله آفتابگردان از تفاله ی گوجه فرنگی می توان به عنوان یک منبع پروتئین ارزان قیمت به جای کنجاله آفتابگردان در جیره گاوهای شیری استفاده کرد. کلمات کلیدی: تفاله گوجه فرنگی، قابلیت هضم، عملکرد، گاو شیری

چکیده ایمنی و سلامت گوساله تازه متولد شده به میزان دریافت ایمینوگلوبولین ها از آغوز بستگی دارد، لذا هدف از این مطالعه بررسی اثر حرارت دهی و افزودن آنتی بیوتیک بر انتقال غیر فعال ایمینوگلوبولین های آغوز و شاخص های رشد و سلامت گوساله بوده است . در این پژوهش 16 گوساله هلشتاین از بدو تولد در یکی از چهار گروه تیماری شامل :گروه شاهد (تغذیه شده با آغوز خام)، گروه تغذیه شده با آغوز حرارت دهی شده، گروه تغذیه شده با آغوز دارای آنتی بیوتیک و گروه تغذیه شده با آغوز حرارت دهی شده و دارای آنتی بیوتیک قرار گرفتند . طرح آزمایشی فاکتوریل 2×2 بود . مخزن آغوز از گاوهای شکم چهارم و پنجم گله تهیه و منجمد گردید، سپس آغوزها مورد تیمار (63 درجه سانتیگراد به مدت 30 دقیقه) و یا افزودن آنتی بیوتیک (50 میلی گرم اکسی تترا سایکلین در کیلوگرم آغوز) قرار گرفته ودر بسته های نایلونی دو کیلوگر می منجمد گردیدند . تغذیه آغوز بلافاصله بعد از تولد آغاز و روزانه در دو نوبت به مدت دو روز انجام شد . مصرف آغوز، شیر و استارتر بصورت روزانه اندازه گیری شد . خونگیری در بدو تولد وروزهای صفر، 7، 14 و 28 از ورید وداج انجام گرفت . خون کامل برای آزمایشات خون شناسی و سرم آنها برای اندازه گیری میزان ایمینوگلوبولین g (igg) و پروتئین خام استفاده گردید . نتایج نشان داد که غلظت igg و پروتئین خام خون گوساله هایی که آغوز حرارت دهی شده مصرف کرده اند بطور معنی داری از سایر گروه ها بالاتر بود (01/0>p) . همچنین شاخص ظاهری جذب ایمینوگلوبولین ها (aea) نیز در این گروه بالاترین بود (01/0>p). تفاوت معنی داری بین گروه های تیماری در مصرف خوراک، افزایش وزن، زمان از شیرگیری، وزن از شیرگیری و زمان شروع و میزان مصرف استارتر مشاهده نشد . ضریب تبدیل غذایی با حرارت دهی آغوز نسبت به افزودن آنتی بیوتیکی بهبود نسبی نشان داد. تفاوت معنی داری بین گروه های تیماری در اندازه گیری افتراقی سلول های خون مشاهده نشد . ضریب روانی مدفوع بین گروه ها تفاوتی نداشت ولی وقوع اسهال در با حرارت دهی آغوز کاهش یافت . در مجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که حرارت دهی آغوز روشی مناسب و کاربردی برای افزایش جذب ایمینوگلوبولینهای آغوز و بهبود شاخص های سلامت گوساله است . واژه های کلیدی: حرارت دهی آغوز، آنتی بیوتیک، جذب ایمیونوگلوبولین ها، شاخص های سلامت، گوساله