منطقه ی مورد مطالعه در استان آذربایجان شرقی و در شمال شرق میانه واقع شده است. این محدوده با مختصات utm( x=754000 تا x=762000 طول شرقی و y=4176000 تا y=4190000عرض شمالی قرار گرفته است. این منطقه در تقسیم بندی زونهای ساختاری و رسوبی ایران در زون البرز-آذربایجان قرار دارد. منطقه ی مورد مطالعه دارای تنوع لیتولوژیکی زیادی بوده و دارای انواع سنگهای دگرگونی، آذرین، رسوبی و آذرآواری می باشد که قدیمی ترین تشکیلات از سنگهای دگرگونی شیست و مرمر تشکیل شده اند. در مطالعات ژئوشیمیائی نمونه های متابازیک نوع پروتولیت آذرین،ماگمای مادراولیه و محیط تکتونیکی بررسی شد. بر اساس دیاگرام های تعیین سری ماگمائی، نمونه های مورد مطالعه در محدوده ی سری ماگمائی آلکالن تا کالک آلکالن با مقدارپتاسیم متوسط قرار می گیرند. این تحول ماگمائی ممکن است در طی تکامل شکستگی ها در زون ریفتی و کاهش فشار بر روی گوشته فوقانی رخ داده باشد. مرمرهای منطقه ی مورد مطالعه دارای کانی فورستریت به عنوان کانی اصلی به همراه کلسیت و دولومیت می باشد. فورستریت در مرمرهای مورد مطالعه در گستره ی معینی از دما و xco2 تشکیل شده است. منحنی های واکنشی احتمالی در نمونه های مورد مطالعه نشان می دهند که میزان xco2 سیال تأثیر قابل توجهی بر روی دمای تشکیل کانی فورستریت در مرمرها دارد همچنین پاراژنزهای اصلی در نمونه های مرمر و کالک سیلیکات مطالعه شده در مقاطع میکروسکوپی تعیین شد. این در حالی است که به دلیل نزدیکی محل نمونه برداری ها این زون بندی در محل نمونه برداری ها قابل مشاهده نیست. اما بر اساس شواهد میکروسکوپی این زون بندی صورت گرفت.

منطقه سیاه منصور در شمال شرق میانه، شمال غرب ایران ما بین طولهای جغرافیایی ?13 ?53?47 تا ?22 ?58?47 شرقی و عرضهای جغرافیایی?7 ? 46 ?37 تا ?19 ?50?37 شمالی واقع شده است. این منطقه در تقسیم بندی زونهای زمین شناسی ایران در محدوده زون البرز غربی – آذربایجان قرار می گیرد. توده های نفوذی سیاه منصور شامل دو نوع توده گرانیتوئیدی می باشد، که یک نوع آن به صورت دایکهای لویکوگرانیتی از نوع موسکوویت گرانیت با دو احتمال سنی پرکامبرین و سیمیرین پیشین می باشد که به داخل سنگهای دگرگونی منطقه تزریق شده اند. نوع دیگر به صورت توده نفوذی آلکالی گرانیت در شمال منطقه به سن اولیگوسن- میوسن می باشد که نهشته های ولکانیکی کرتاسه فوقانی و ائوسن را قطع کرده است. کانیهای تشکیل دهنده موسکوویت گرانیت ها شامل موسکوویت، کوارتز، فلدسپار پتاسیم و پلاژیوکلاز می باشند. بافت اصلی سنگ گرانولار است و بافتهای برشی، مورتار، میرمکیت و گرانوفیر از بافتهای عمده مشاهده شده در این سنگها می باشند. مهمترین کانیهای تشکیل دهنده آلکالی گرانیت ها شامل فلدسپار پتاسیم به صورت پرتیت، کوارتز، پلاژیوکلاز، آمفیبول و بیوتیت می باشند. بافت اصلی سنگ گرانولار بوده و بافتهای پرتیت، مورتار و میلونیتی از بافتهای عمده مشاهده شده در این سنگها می باشند. در این توده دو نوع دایک مشاهده شده است که یکی ترکیب آپلیتی دارد و دیگری دارای ترکیب دیابازی است. سری ماگمایی موسکوویت گرانیت ها و آلکالی گرانیت ها به ترتیب کالک آلکالن و آلکالن تعیین شده است. از نظر شاخص اشباع از آلومین موسکوویت گرانیت ها و آلکالی گرانیت ها به ترتیب در محدوده پرآلومینوس و متاآلومینوس تا پرآلومینوس واقع می شوند. گرانیتوئیدهای سیاه منصور از نوع گرانیت های درون صفحه ای (wpg) می باشند. آلکالی گرانیت ها از نوع غیر کوهزایی بوده و ویژگیهای rrg دارند و موسکوویت گرانیت ها در محدوده pog واقع می شوند. از نظر ژنتیکی موسکوویت گرانیت ها از نوع s-type و آلکالی گرانیت ها از نوع a-type (زیر گروه a1) می باشند. بررسی نمودار های ree در آلکالی گرانیت ها نشانگر غنی شدگی شدید از lree ها نسبت به hree ها است که به احتمال تشکیل این سنگ ها از یک منشأ غنی شده را نشان می دهد. ضمن اینکه آلایش پوسته ای یا فرایند تفریق بلوری نیز می تواند در غنی شدگی lree ها نقش موثری داشته باشد. در نمونه های موسکوویت گرانیتی lree ها و hree ها روند خاصی نسبت به هم نشان نمی دهند. بررسی نمودار های عنکبوتی گرانیتوئیدهای سیاه منصور، نشانگر دخالت یک منبع پوسته ای در ژنز این گرانیت هاست.

منطقه مورد مطالعه در جنوب روستای عباس کندی، جنوب شرق سیه چشمه در استان آذربایجان غربی واقع شده است. این محدوده بین طول های جغرافیایی¢ 30° 44 تا ?29 ¢40° 44 شرقی و عرض جغرافیایی¢00° 39 تا ¢05° 39 شمالی واقع شده است. این منطقه در تقسیم بندی های مختلف زونهای زمین شناسی ایران، در زون ایران مرکزی و زون آمیزه رنگین قرار گرفته است. کمپلکس دگرگونی افیولیت ماکو متشکل از انواع سنگهای دگرگونی متابازیت، متااولترامافیک، متاپلیت و مرمر است. سنگهای دگرگونی در رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت و در طی دگرگونی ناحیه ای دگرگون شده اند. از نظر پترولوژی، سنگهای مورد مطالعه شامل طیف وسیعی از سنگهای دگرگونی مثل سنگهای اسلیت، میکاشیست، گنیس، مرمر، شیست سبز (آلبیت-اپیدوت-کلریت شیست و اکتینولیت شیست)، آمفیبولیت (گارنت آمفیبولیت، بیوتیت آمفیبولیت، اکتینولیت آمفیبولیت، اپیدوت-اکتینولیت-آمفیبولیت، آمفیبولیت های غنی از هورنبلند، آمفیبولیت های معمولی)، سنگهای متااولترابازیک (سرپانتینیت ها و متاپریدوتیتهای سرپانتینیزه شده) با پروتولیت احتمالی لرزولیت/هارزبورژیت و سنگهای آذرین (گابرو/دیوریت و میکرودیوریت) می باشد. مطالعات حرارت و فشار سنجی به منظور تخمین شرایط p-t تشکیل آمفیبولیت های منطقه مورد مطالعه انجام گردید و شرایط اوج دگرگونی پیشرونده در رخساره آمفیبولیت در دمای حدود 600 تا 650 درجه سانتیگراد و فشار حدود 4 تا 6 کیلوبار تعیین شد. مطالعات سنگ کل انجام شده برای آمفیبولیت های مورد مطالعه، نشان می دهد که پروتولیت این سنگها بازالت و متعلق به سری ماگمائی تولئیتی و به مقدار کمتر به سری ماگمائی کالک آلکالن می باشند. با توجه به اینکه ماگماهای جزایر قوسی می توانند اختصاصات سری ماگمایی تولئیتی و کالک آلکالن را به طور هم زمان دارا باشند، به احتمال زیاد جایگاه تکتونیکی آمفیبولیت های منطقه مورد مطالعه، متعلق به جزایر قوسی (ia) می باشد. بررسی نمودارهای ree که نسبت به کندریت نرمالیزه شده اند، الگوی نسبتاً مسطح عناصر ree این سنگ ها، نشان دهنده منشأ بازالت های تولئیتی قوس با غنی شدگی خیلی پایین lree می باشد. حوضه ی خوی از نظر تقسیم بندی های زمین شناسی مشابه با افیولیت های منطقه ی ماکو و در ادامه ی آنهاست و تاکنون مدل های تکتونیکی مختلفی برای آن ارائه شده است. حوضه پشته های میان اقیانوسی morb، حوضه ی پشت قوس سیالیک، جزیره ی قوسی و سپس مدل تکتونیکی سوپرا سابداکشن زون. بر اساس ژئوشیمی سنگ های متابازیت و نمودارهای تعیین محیط های تکتونیکی تشکیل این سنگ ها در محیط جزایر قوسی بسیار محتمل به نظر می رسد اما برای تعیین مدل تکتونوماگمایی دقیق کمپلکس ماکو نیاز به مطالعات بیشتر در خصوص مطالعات تکتونیکی و ژئوشیمی گارنت متاپریدوتیت ها در منطقه می باشد.

منطقه مورد مطالعه در شمال غرب ایران در استان آذربایجان غربی و در جنوب غرب شهرستان خوی قرار دارد. این محدوده قسمتی از مجموعه افیولیتی خوی (مجموعه غربی) می باشد. سنگ های منطقه شامل انواع پریدوتیت سرپانتینی، متابازیک، بازیک و سنگ های مرمریتی و آهکی می باشد. با توجه به مطالعات پتروگرافی صورت گرفته بر روی پریدوتیت ها درصد سرپانتینی شدن در آن ها متفاوت می باشد و در حد پایینی رخساره شیست سبز دگرسان شده اند. بافت های مشاهده شامل بافت مش و بافت ساعت شنی می باشد. بر اساس مطالعات حاصل از سنگ کل دو نوع پریدوتیت تشخیص داده شد، پریدوتیت های کومولایی (پوسته ای) و پریدوتیت های گوشته ای که هر دو نوع دارای ترکیب هارزبورژیتی هستند. پریدوتیت های کومولایی دارای مقادیر زیادی از عناصر al2o3, cao, feo, mno و مقادیر پایینی از mgo و ni هستند. بررسی الگوی توزیع عناصر کمیاب حاصل از سنگ کل نشان دهنده تهی شدگی نسبی عناصر lree و غنی شدگی نسبی mree, hree است. بر اساس مطالعات مینرال شیمی پریدوتیت های سرپانتینی شده ترکیب الیوین ها از نوع فورستریت می باشد عدد mg# در حدود 914/0 است. ترکیب اعضای نهایی اسپینل ها بینspl0.632 mt0.029 chr0.510 تا spl0.631 mt0.026 chr0.506 در نوسان می باشد. عدد منیزیم در حدود 633/0 و عدد کرم در حدود 522/0 می باشد. ارتوپیروکسن ها دارای ترکیب انستاتیتی هستند. عدد منیزیم این کانی ها 913/0– 927/0 و عدد کرم بین 725/0-991/. است. ترکیب کلینوپیروکسن ها دیوپسیدی است. عدد منیزیم این کانی ها بین 826/0 تا 943/0 و عدد کرم بین 745/0- 819/0 می باشد مقدار 99/0– 06/1 cr2o3=است. با استفاده از نتایج میکروپروب کانیایی یک محیط اقیانوسی برای این نوع پریدوتیت ها اثبات شده است. این پریدوتیت ها در یک زون ssz در جلوی قوس (forearc) تشکیل شده اند. ارتباط بین yb در کلینوپیروکسن و cr# اسپینل در پریدوتیت ها نشان می دهد که درجه ذوب بخشی در حدود 17% می باشد. بررسی الگوی عناصر کمیاب نرمالیزه به کندریت در هارزبورژیت کلینوپیروکسن دار نشان می دهد که این سنگ ها از lree تهی شده اند و از mree و hree غنی شده اند. بر اساس مدل ارایه شده تغییر رژیم فرورانش نئوتتیس باعث تشکیل حوضه حاشیه ای نائین تا بافت در جنوب شرق کوهزاد زاگرس شده است. احتمالاً در قسمت شمال غربی نیز حوضه ای در طول گسل تبریز و در ادامه در منطقه خوی به دلیل تغییر رژیم فرورانش شکل گرفته است. به نظر می رسد که این دو حوضه (نائین- بافت و تبریز- خوی) در ایران مرکزی به یکدیگر متصل شده باشند و یک حوضه واحدی به نام (حوضه بافت- خوی) شکل گرفته است. که این حوضه سبب جدایش زون سنندج- سیرجان از بلوک های cim و nwip در دوره زمانی تریاس پسین شده است. زمان ریفتینگ در حاشیه قاره ای تریاس پسین بوده اما گسترش اصلی در ژوراسیک اتفاق افتاده است. گسترش این حوضه بعد از برخورد و بسته شدن پالئوتتیس اتفاق افتاده است. حرکت رو به شمال شرقی صفحه عربی به سمت اوراسیا (به دنبال بسته شدن دریای سرخ) مطابق با فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس می باشد. نیروهای حرکتی شمال شرقی صفحه عربی به سمت اوراسیا و نیروی گسترش نئوتتیس باعث بسته شدن حوضه های نائین- بافت و تبریز در کرتاسه پسین شده است در این حالت دوباره زون سنندج- سیرجان به بلوک های cim و nwip متصل شده است. بسته شدن حوضه ها و برخورد با جایگیری کمربند افیولیتی نائین- بافت و سنگ های افیولیتی در طول گسل تبریز از جمله مجموعه غربی خوی همراه بوده است. پوسته اقیانوسی نئوتتیس در این زون فرورانش تحلیل رفته است (تریاس پسین- کرتاسه پسین). بعد از کرتاسه و اتصال زون سنندج- سیرجان با cim و nwip زون udma ایجاد شده است که عمدتا ویژگیpost collision دارد. تغییر شکل های اصلی در زون سنندج- سیرجان در نتیجه برخورد صفحه عربی با مرز جنوب شرقی این زون همراه می باشد.

منطقه مورد مطالعه (جنوب نقده)، از نظر تقسیمات جغرافیایی در استان آذربایجان غربی و از لحاظ تقسیمات واحدهای رسوبی- ساختمانی در زون سنندج- سیرجان قرار گرفته و همچنین در محدوده طول های جغرافیایی ? 27،? 56 تا? 30،? 56 شرقی و عرض های جغرافیایی? 45،? 36 تا? 56،? 36 شمالی واقع شده است. سنگهای دگرگونی مجاورتی جنوب نقده تحت تاثیر توده های گرانیتوئیدی فاز تکتونیکی لارامید (اواخر کرتاسه- پالئوسن) در زون سنندج – سیرجان تشکیل شده اند، که در مشاهدات صحرایی بصورت هورنفلس های رسی- نیمه رسی، کالک سیلیکاتها، مرمرهای دولومیتی– کلسیتی و میگماتیت های حاصل از ذوب بخشی دیده می شوند. کمپلکس های نفوذی، سنگهای در برگیرنده خود را با سن پرمین و کرتاسه دگرگون کرده اند. کمپلکس های نفوذی جنوب نقده با توجه به مطالعات پتروگرافی شامل پنچ نوع توده نفوذی دیوریت، کوارتز مونزونیت، دیوریت- گابرو، گارنت- بیوتیت- سینیت و گارنت- بیوتیت- گرانیت می باشند. واکنش های دگرگونی در هونفلس های رسی– نیمه رسی عمدتا از نوع آب زدایی بوده است که آب آزاد شده از آنها باعث ذوب بخشی و بوجود آمدن میگماتیت ها در حد مزوسکوپی تا میکروسکوپی به فرم رگه ای شده است. برای محاسبه شرایط دما و فشار تشکیل سنگهای دگرگونی مجاورتی جنوب نقده از سنگهای رسی– نیمه رسی با روش حرارت سنجی و فشار سنجی منحنی های تعادلی چندگانه استفاده شد، که حداکثر فشار و دمای دگرگونی مجاورتی بترتیب حدود 2 کیلوبار و 750 درجه سانتی گراد است. برای ترمومتری سنگهای کالک – سیلیکات و تعیین مقدار co2 از روش منحنی های تعادلی چندگانه استفاده شد که حداکثر دما و مقدار co2 در سنگهای کالک – سیلیکات جنوب نقده بترتیب برابر با 750 درجه سانتی گراد و 7/0 تعیین شد. ترمومتری گارنت – بیوتیت و گارنت – مسکویت در هورنفلس های رسی – نیمه رسی دمای حاصل از ترموبارومتری هورنفلس های رسی – نیمه رسی جنوب نقده را تائید می کند.

ناحیه مورد مطالعه در جنوب شهرستان ماکو و جنوب شرق شهرستان چالدران در استان آذربایجان غربی در محدوده طولهای جغرافیایی 37°44- 23°44 شرقی و عرضهای جغرافیایی 05°39 - 54°38 شمالی واقع شده است. برای دسترسی به منطقه می توان از جاده آسفالته قره ضیاءالدین - چالدران و همچنین خوی - چالدران استفاده کرد. این منطقه در تقسیم بندی های مختلف زونهای زمین شناسی ایران، در زون ایران مرکزی و زون آمیزه رنگین قرار گرفته است. حوضه ی خوی از نظر تقسیم بندی های زمین شناسی مشابه با افیولیت های منطقه ی ماکو و در ادامه ی آنهاست و تاکنون مدل های تکتونیکی مختلفی برای آن ارائه شده است. حوضه پشته های میان اقیانوسی morb، حوضه ی پشت قوس سیالیک، جزیره ی قوسی و مدل تکتونیکی سوپرا سابداکشن زون از این جمله است. کمپلکس دگرگونی افیولیت ماکو متشکل از انواع سنگهای دگرگونی متابازیت، متااولترامافیک، متاپلیت و مرمر است. سنگهای دگرگونی در رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت و در طی دگرگونی ناحیه ای دگرگون شده اند. در داخل آمفیبولیت های منطقه چالدران سنگ های استثنایی با گارنت های درشت و هرسی نیت فراوان در زمینه ای از ارتوآمفیبول یافت شده اند. سنگ های مورد مطالعه دارای کانی های ارتوآمفیبول (آنتوفیلیت)، گارنت (غنی از عضو نهایی آلماندین)، اسپینل سبز رنگ (هرسی نیت) کلریت، تالک، اپیدوت، کانی های تیره و بقایای الیوین و پیروکسن، می باشد. مطالعات شیمیایی سنگ کل نشان می دهد که بشدت فقیر از سیلیس اند و درصد اکسیدهای آلومینیوم و بویژه آهن بسیار بالاست که بدلیل وجود اسپینل زیاد در زمینه سنگ می باشد. بررسی نمودارهای ree که نسبت به کندریت نرمالیزه شده اند، در نمونه های مورد مطالعه شیب تقریباً مسطح داشته و دارای آنومالی منفی و مشخص eu می باشد. آنومالی منفی eu به احتمال قوی در نتیجه جدا شدن پلاژیوکلاز های کلسیک در نتیجه تبلور تفریقی و یا عدم وجود پلاژیوکلاز در مواد منشأ حاصل شده است. با توجه به داده های آنالیز میکروپروب و ترسیم آن بر روی نمودار مقدار اکسید کرم در مقابل مقدار آلومینیوم، اسپینل ها در محدوده مربوط به اسپینل های متاسوماتیزه قرار می گیرد. به منظور تخمین شرایط دمای تشکیل نمونه های مورد مطالعه ترکیب شیمیایی کانی های فرومنیزین موجود در این سنگ ها مورد استفاده قرار گرفت. برنامه کامپیوتری ptmafic برای حرارت سنجی الیوین-اسپینل و گارنت-ایلمینیت مورد استفاده قرار گرفت. درجه حرارت کلی برای مرحله تعادل این کانی ها از 859 تا 1283 درجه سانتی گراد تخمین زده شد. با توجه به شواهد پتروگرافی، شیمی سنگ کل و داده های میکروپروب می توان چهار منشاء پروتولیتی برای سنگ-های مورد مطالعه در نظر گرفت: 1-آلتراسیون شدید سنگ های پوسته اقیانوسی و خروج sio2 2- یک سنگ گارنت پیروکسنیت استثنائی با fe زیاد که به گارنت، آمفیبول و هرسنیت retrograde شده است 3-یک residua از ذوب بخشی سنگ های بازیک 4-منشاء متاسوماتیسم براساس شواهد بافتی، شیمی سنگ کل و داده های میکروپروب منشاء residua برای این سنگ ها محتمل تر است.

چکیده ریولیت های مورد مطالعه از نظر تقسیمات جغرافیائی در استان آذربایجان شرقی، و در بلند ترین قله از رشته کوه های میشوداغ، در جنوب و جنوب غربی شهرستان مرند و شمال دریاچه ی ارومیه، قرار گرفته است. این منطقه بین طول های جغرافیائی َ30 و?45 تا َ 41 و ?45 شرقی و عرض های جغرافیائی َ 18 و ?38 تا َ24 و ?38 شمالی محدود شده است. این منطقه در تقسیم بندی زون های زمین ساختی ایران، جزء زون البرز غربی- آذربایجان محسوب می شود. با توجه به اینکه ریولیت های مورد مطالعه در داخل سازند کهر قرار دارند سن احتمالی پرکامبرین یا اندکی پس از آن را می توان به آن نسبت داد. کانی های تشکیل دهنده ی ریولیت ها شامل: کوارتز، فلدسپارپتاسیم و به صورت جزئی پلاژیوکلاز است. از بافت های غالب در این سنگ ها می توان به بافت های تمام بلورین و یا نیمه بلورین، پورفیریک با زمینه ی شیشه ای، میکرولیتی پورفیریک، پرتیتی و جریانی اشاره کرد. سری ماگمایی ریولیت ها شوشونیتی تا کالک آلکالن پتاسیم بالا تعیین شده است. از نظر شاخص اشباع از آلومین ریولیت ها در محدوده ی پرآلومینوس واقع می شوند و طبق شاخص آلکالی آهک در محدوده ی منیزیم دار قرار می گیرند و خصوصیات ریولیت های) a-type زیرگروه 1(a را نشان می دهند. بررسی نمودارهای ree، نشانگر غنی شدگی lree ها نسبت به mreeها و hree ها در آنها است که احتمال تشکیل این سنگ ها از یک منشأ غنی شده را نشان می دهد. ضمن اینکه آلایش پوسته ای یا فرایند تفریق بلوری نیز می تواند در این غنی شدگی موثر باشد. بررسی نمودارهای عنکبوتی ریولیت های این منطقه، نشانگر دخالت یک منشأ پوسته ای در ژنز این سنگ ها است. مطالعات ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب بیانگر این مطلب است که سنگ های مورد مطالعه در محیط تکتونیکی قوس آتشفشانی و پس از کوهزایی تشکیل شده اند.

چکیده ندارد.