نام پژوهشگر: معروفعلی احمد وند
محمد بستان افرور صمد عبداللهی عابد
یکی از شیوههای بیانی قرآن کریم، برای تبیین حقایق و معارفش، استفاده از اسلوب قصه است. قصص قرآن، به عنوان یکی از مولفههای کتاب وحی، از نظر محتوا و هدف، شامل هم? حکمتهای نزول وتوأم با هدفمندی و همسو با غرضی است که آن را دنبال می کند و حاوی پیامهای مهم اعتقادی، تربیتی و سنتهای تاریخی و اجتماعی و...است و داستان حضرت موسی(ع) نیز به دلیل تکرارهای مکرر، مملو از این نکات است. عدهای معتقدند، قصههای قرآنی سمبلیک و پرداخته شده است و پایبند بودن به واقعیت، در آنها مد نظر نیست و از این رو سعی دارند، حجیت بخش اعظمی از آیات الهی را زیر سوال ببرند؛ بنابراین، پس از بیان معانی قصه و ویژگیهای منحصر به فرد قصص قرآنی، به تفصیل در مورد حقیقی یا سمبلیک بودن داستانهای قرآن، سخن رانده شده ونتیجهای که بدست آمده، گویای این مطلب است که سمبولیک کردن داستان، به معنی غیر واقعی بودن آن نیست؛ بلکه سمبلیک بودن با واقعی بودن قصه قابل جمع است. در پایاننامهی حاضر، مواردی از مسائل اعتقادی، مورد تحلیل قرار گرفته است؛ از جمله: عصمت حضرت موسی(ع) و آیات منافی عصمت آن حضرت، مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به مراتب هدایت، که منجر به عصمت می شود، مصونیت حضرت موسی(ع) از گناه، به اثبات رسیده، وعلاوه برآن، در آیات مربوط به دوران بعثت آن حضرت، ثابت شده که همه چیز مشمول تقدیر الهی است؛ اما نه به مفهومی که اختیار را از انسان سلب کند. فریب و شعبده بودن سحر و عدم نقش آفرینی آن به معنای تأثیرگذاری درامور جاری طبیعت، موضوع دیگری است که به آن پرداخته شده است. و نیز، غوامض موجود در برخی از آیات اعتقادی این داستان، مورد واکاوی قرار گرفته و نتیجهی مطلوب به دست آمده است. همچنین، پس از روشن شدن عدم امکان رویت خداوند با چشم مادی، به موضوع شفاعت خواهی حضرت موسی(ع) در حق نمایندگان بنی اسرائیل اشاره شده و این امر، مویدی برای عقیده اصیل اسلامی شفاعت شناخته شده است. و نیز، قرار گرفتن کوه، بالای سر بنی اسرائیل، یکی دیگر از موضوعات مهمی است، که با بهره گیری از منابع معتبر حدیثی و تفسیری، معجزه بودن آن به اثبات رسیده است. علاوه بر این موارد، مسائل دیگری نیز، مورد بررسی قرار گرفته، که گاه با به دست آوردن کلید حقیقت، شبههی مورد بحث، رفع گردیده است.