از جمله رویکردهای متعدد نقد و بررسی آثار ادبی، نقد اسطوره شناختی یا کهن الگویی است که خود یکی از شاخه های فرعی نقد روان شناختی به شمار می رود. . این رویکرد که عمدتا بر پایه اندیشه روان پزشک سوئیسی، کارل گوستاو یونگ تکوین یافته است، به بررسی عناصر ساختاری اسطوره که در ناخودآگاه جمعی حضور دارند، می پردازند.. یونگ معتقد است که دو گروه از انسان ها به سرچشمه های فکری و تجربه های نیاکان باستانی نزدیک ترند، هنرمندان و بیماران روانی. این دو گروه گاهی به صورت خودآگاه و گاه به طور ناخودآگاه تجربه های کهن انسان های دیرین را به یاد می آورند. درتحقیق حاضر، مهم ترین کهن الگوهایی که یونگ معرفی کرده از جمله، نقاب، سایه، مادر – زمین، قهرمان و پیرخرد درسه نمایشنامه از غلامحسین ساعدی نمایشنامه نویس معاصر بررسی و تحلیل شده است.