نام پژوهشگر: [email protected] فریدحسینی
نسرین سیاری امین علیزاده
تغییر اقلیم با ایجاد تغییر در پارامترهای هیدرولوژیکی نظیر دما و بارش و سایر پارامترها بر هیدرولوژی یک منطقه تأثیرگذار می باشد. این تغییرات در بارش و دما می تواند اثرات معنی داری بر بخش های مختلفی نظیر کشاورزی، انرژی و زندگی بشر داشته باشد. نیاز آبی در بخش کشاورزی نیز ممکن است به دلیل تغییر اقلیم درآینده تغییر نماید، بنابراین پیش بینی اقلیم در سال های آینده افق روشنی را در مورد نیاز آبی در بخش های مختلف بدست می دهد. در این تحقیق، ابتدا اثر تغییراقلیم بر حداقل، حداکثر و میانگین دما و بارش در حوضه کشف رود تحت دو سناریوی انتشار و و خروجی دو مدل گردش عمومی جو و برای سه دوره زمانی 2039-2010، 2069-2040 و 2099-2070 مورد بررسی قرار گرفت. برای ریزمقیاس نمودن خروجی دو مدل گردش عمومی جو از روش ریزمقیاس نمایی آماری و مدل استفاده شد. در گام دوم اثرات احتمالی تغییر در پارامترهای اقلیمی بر تبخیر- تعرق گیاهان موجود در الگوی کشت منطقه مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از نتایج حاصل از قسمت اول و با استفاده از معادله هارگریوز- سامانی میزان تبخیر- تعرق در دوره های مختلف محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت. در مرحله بعدی با محاسبه شاخص های خشکسالی نظیر ، و روند خشکسالی در دوره 1961-1990 مورد بررسی قرار گرفت. همه این شاخص ها برای ارزیابی خشکسالی در دوره های زمانی آینده تحت تغییراقلیم نیز استفاده شدند. در پایان با استفاده از برنامه ریزی خطی، الگوی کشت بهینه برای وضعیت اقلیمی موجود و آینده برای منطقه مورد مطالعه ارائه شد. نتایج حاصل از پیش بینی اقلیم نشان داد که با استفاده از مدل و برای هر دو سناریوی انتشار میانگین بارش سالانه برای هر سه دوره در محدوده 16-13 درصد کاهش می یابد و برای مدل میانگین بارش سالانه تحت دو سناریوی انتشار حدود 8-2 درصد افزایش پیدا می-کند. نتایج حاصله برای مدل نشان داد که حداکثر و حداقل دما برای دوره 2099-2070 بترتیب حدود 5/6-4/2 و 8/3-6/0 درجه سانتی گراد افزایش پیدا می کند. برای مدل این مقدار افزایش برای حداکثر و حداقل دما بترتیب برابر با 59/2-06/0 و 9/1-1/0 درجه سانتی گراد بود. با بررسی نتایج واسنجی و ارزیابی مدل در پیش بینی بارش مشخص شد که مدل دارای دقت بالاتری نسبت به مدل در مدل کردن بارش می باشد. همچنین مدل در پیش بینی دمای حداقل، حداکثر و میانگین تحت سناریوی دارای دقت بالاتری نسبت به سایر موارد می-باشد. بر اساس نتایج حاصله تبخیر- تعرق برای اکثر محصولات موجود در الگوی کشت در دوره های آینده نسبت به دوره پایه افزایش پیدا می کند. نتایج همچنین نشان دادند که فراوانی دوره های خشک تحت شرایط تغییراقلیم و برای همه شاخص ها افزایش و از شدت آن ها کاسته خواهد یافت. آنالیز وقوع خشکسالی در طبقه بندی و سری های زمانی مختلف نشان داد که این حوضه به طور متوسط دوره های خشک ملایم تا معتدل را تجربه خواهد کرد. با بهینه سازی الگوی کشت در آینده می توان با صرفه جویی در مصرف آب سطح بیشتری را زیر کشت برد. اطلاعات این مطالعه را می توان برای سایر شرایط اقلیمی خصوصاً اقلیم های خشک که تغییرات تبخیر- تعرق مرجع برای مدیریت منابع آبی ضروری بوده به کار برد.