نام پژوهشگر: امیدرضا محبعلی
محمدامین نظیری محمد یزدی
آنومالی 3 در بخش شمالی محدوده اکتشافی کوه دم به وسعت تقریبی 8 کیلومترمربع در لبه جنوبی زون ایران مرکزی و در پشت کمان ماگمانی اصلی ارومیه- دختر واقع است. به لحاظ چینه شناسی، برونزدهای پالئوزوئیک تا کواترنر در این منطقه مشاهده می شوند. فعالیت ماگماتیسم ترشیری و پدیده متامورفیسم مزوزوئیک مهم ترین پدیده های زمین شناسی در این منطقه است. جنبش های کششی سنوزوئیک در ایران در امتداد زون آتشفشانی ارومیه- دختر باعث ظهور ماگماتیسم به موازات محور فرورانش شمال غربی- جنوب شرقی گردیده است. ولکانیسم کالک آلکالن بیشتر با ترکیب حدواسط آندزیتی و کمتر بازالتی و اسیدی ائوسن در حوضه حاشیه کمان قاره ای توسعه یافته و در الیگوسن و میوسن با تغییر روند و فشردگی منطقه توده های نفوذی به تدریج سرد شده و باعث دگرسانی های آرژیلی، پروپیلیتی، سریسیتی، سیلیسی شدن، هماتیتی- لیمونیتی گردیده اند. نفوذ توده های آذرین به سن ائوسن تا الیگوسن از مهم ترین پدیده های زمین شناسی در منطقه هستند. حرکات جوان تکتونیکی شرقی- غربی تحت تأثیر چرخش گسل درونه است. کانی شناسی کانسار عمدتاً شامل پیریت، کالکوپیریت، مگنتیت، هماتیت (تیپ اسپیکولاریت) و گوتیت همراه با پلاژیوکلاز و پیروکسن است. در کانی سازی کوه دم حداقل دو فاز ماگمائی نفوذی با ترکیب حدواسط و اسیدی دخالت داشته است. دیوریت ها قدیمی تر و گرانودیوریت ها جوان ترین فاز ماگمائی هستند. سیالات هیدروترمال موثر در کانه زایی، دارای منشاء ماگمایی بوده و توده نفوذی در تأمین مواد معدنی تشکیل دهنده کانسار، سهم عمده را بر عهده داشته است. بر اساس پارامترهای محاسبه شده برای طلا و عناصر همراه واقع شدن طلا، آرسنیک و مس و کبالت در یک گروه و نیز همبستگی سرب، روی، کادمیم و سولفور از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. این عناصر به همراه آهن و مولیبدن از مهم ترین عناصر کانساری منطقه هستند و حضور آن ها در یک گروه با توجه به پاراژنز بودن آن ها می تواند بیانگر کانی سازی های پلی متال این عناصر در منطقه باشد و پتانسیل های کانساری را به طور مناسب تری منعکس نماید. در نهایت پس از ترسیم نقشه تلفیق آنومالی ها، 4 منطقه امید بخش برای انجام اکتشافات تکمیلی به ویژه برای مس و آهن معرفی گردید.
سمانه عارفی راد حسن برزگر
چکیده با توجه به گستردگی مناطق مورد بررسی در مراحل اولیه، هزینه بالا، زمان بر بودن و گاهی صعب العبور بودن منطقه ، طی سالهای اخیر سنجش از دور نیز جهت شناسایی گستره های دگرسانی و پدیده های مرتبط با آن از جمله کانی زایی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این محدوده شامل سنگهای آتشفشانی- رسوبی، نفوذی و رسوبی می باشد.سنگ شناسی منطقه عبارتست از: ماسه سنگ توفی، توف، مادستون، سیلتستون به رنگ خاکستری مایل به سبز به طور محلی همراه با گدازه های آندزیتی متعلق به دوره ائوسن. توده های نفوذی با ترکیب کوارتز مونزو دیوریت، کوارتز مونزونیت و کوارتز سینیت هایی به سن الیگوسن است و در واحدهای ولکانیکی منطقه با ترکیب غالب توف و آندزیت نفوذ کرده و در مواردی موجبات ایجاد دگرسانی و کانه زایی مس، سرب، روی و احتمالا طلا را فراهم آورده است.اکسیداسیون آهن در کل منطقه بطور گسترده دیده می شود.آلتراسیون های آرژیلیکی، سریسیتی و گاها" سیلیسی نیز در منطقه دیده می شود. پس از شناسایی مناطق امیدبخش توسط دورسنجی اقدام به عملیات صحرایی جهت برداشت نمونه های لیتوژئوشیمیایی گردید و این نمونه ها با روشهای پراش پرتو ایکس(xrd)، icp و مقطع نازک و صیقلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعات دورسنجی، ژئوشیمیایی و بازدید صحرایی، حضور دگرسانی های آرژیلیکی متوسط و پیشرفته را به اثبات رساند. برشهای هیدرترمالی، مطالعه میکروسکوپی نمونه ها که موید وجود سیالات درگیر، بافت شکافه پر کن کوارتز و کلسیت و نیز بررسی نمودارهای ژئوشیمیایی که خروج عناصر متحرک تر مثل ba, cs, sr, nb و yb توسط سیال و باقی ماندن عناصر کم تحرک تری چون rb, th و la دال بر اثر محلول های هیدروترمال بوده و احتمال کانی سازی های مرتبط با آن را افزایش می دهد. هم چنین آنومالی قابل توجه آرسنیک، بیسموت و آنتیموان به عنوان عناصر ردیاب طلا می تواند احتمال حضور طلا در منطقه را افزایش دهد. اثبات حضور دگرسانی ها در مناطق مشخص شده توسط دورسنجی نشانگر قابلیت تصاویر ماهواره ای در شناسایی مناطق دگرسانی که راهنمای اکتشافی بسیار خوبی محسوب می شوند می باشد.