نام پژوهشگر: محمد شجاع الدینی
سمیه صنعتی حاجی محمد تکلوزاده
. همچنین پارامترهای زیستی شته مومی کلم b .brassicae و زنبور پارازیتوئید آن،d. rapae، و نیز پارامترهای رفتاری شامل ترجیح میزبانی، طول عمر زنبور در تیمارهای متفاوت و واکنش تابعی محاسبه گردید. واحد نمونه برداری شامل تعداد 20 برگ از برگهای میانی گیاه کلزا در مرحله رزت بود. بعد از ایجاد ساقه در گیاه 20 ساقه از گیاه به آرامی برداشته و تعداد شته های روی هر برگ یا ساقه به تفکیک پوره و حشره کامل شمارش شد و سپس در جداول تنظیم شده ثبت شد. بر این اساس زمان حضور و اوج فعالیت شته ها و تغییرات جمعیتی نیز تعیین گردید. دینامیسم جمعیت شته مومی کلم نشان داد که در شرایط آب و هوایی کرمان اوج جمعیت این شته در مزارع کلزا در سال زراعی 89-90 در تاریخ 27/1/90 و با متوسط 65/23 ±259 شته (مجموع پوره و حشره کامل) در هر ساقه بوده است. در بررسی های انجام شده فرم جنسی و تخم این شته مشاهده نشد. مطالعه اثر دماهای مختلف بر پارامترهای جمعیت پایدار شته مومی کلم نشان داد که در دماهای 18، 25 و 30 درجه سانتی گراد نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) در سه دمای فوق به ترتیب 0085/0± 198/0 ،008/0± 348/0 و002/0± 078/0 ماده در هر ماده در هر روز بود. گونه diaeretiella rapae mcintosh به عنوان پارازیتوئید اصلی این شته در کرمان شناسایی شد که فعالیت پارازیتیسم این زنبور روی شته مومی کلم از تاریخ 7/12/89 شروع شد. میانگین پارازیتیسم آن در دوره فعالیت برابر با 98/2±18/14 مشاهده شد. در بررسی ها یک گونه هیپرپارازیتوئید به نام bouche pachyneuron aphidis از روی این زنبور جمع آوری شد. اثرات دو دمای 18 و 25 درجه سانتی گراد بر پارامترهای جمعیت پایدار زنبور d. rapae نشان دادکه نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برای زنبور d. rapae در دماهای 18 و 25 به ترتیب برابر 0026/0±182/0 و2/0±291/0 است که نشانگر افزایش این فاکتور کلیدی با افزایش درجه حرارت است.با توجه به بیشتر بودن mr شته از mr زنبور مشخص گردید که این پارازیتوئید به تنهایی قادر به کنترل جمعیت شته مومی نمی باشد