نام پژوهشگر: ابوالفضل تاجزاده
آسیه سخی حمید ضرغام بروجنی
صنعت گردشگری از ماهیتی پیچیده و چند بخشی برخوردار است و بخشهای متعددی در این صنعت دخیل هستند که هر کدام به گونهای متفاوت بر روی آن تاثیرگذارند. بنابراین به منظور توسعه موفق آن، شناسایی اجزا و بخشهای مختلف موثر در سیستم گردشگری و میزان روابط و اثرات آنها بر یکدیگر الزامی است. هر چه اجزای این سیستم، دقیقتر شناسایی شده و روابط آنها عمیقتر تحلیل شوند معضلات توسعه مطلوب، بهتر شناسایی شده و سیاستگذاری برای رفع تنگناها موفقتر خواهد بود. علیرغم اینکه کشور جمهوری اسلامی ایران از پتانسیلهای زیادی برای توسعه صنعت گردشگری برخوردار است ولی شاهد هستیم سالانه سهم بسیار اندکی از منافع گسترده گردشگری جهان نصیب ایران میگردد. به نظر میرسد اساسیترین مانعی که بر سر راه توسعه گردشگری ایران وجود دارد نبود سیاستهایی کارآمد میباشد. که این امر از نبود شناخت و آگاهی مسئولان در مورد اجزا و بخشهای تشکیل دهنده این صنعت و چگونگی تعاملات آنها با هم نشات میگیرد. به عبارت دیگر نبود چارچوبی مشخص و تعریف شده از سیستم گردشگری ایران و اجزای تشکیل دهنده آن باعث شده است که سیاستگذاران، مبنای مشخصی برای تدوین سیاستهای مورد نیاز این صنعت نداشته و بیشتر مبتنی بر نظرات غیر کارشناسی، تصمیمگیری نمایند. در این تحقیق تلاش شد تا لزوم داشتن نگرش سیستمی در مسائل برنامهریزی و سیاستگذاری توسعه گردشگری کشور نشان داده شود. تفکر سیستمی، ابزاری قدرتمند برای شناسایی پیچیدگیهای صنعت گردشگری و تعاملات آن با اقتصاد، محیطزیست و ساختارهای بومی است. فعالیتهای انجام شده در این تحقیق را میتوان به دو مرحله اصلی تقسیم کرد: • در مرحله اول با بهرهگیری از ادبیات موجود و نظر خبرگان گردشگری کشور، بخشها و اجزای تشکیل دهنده سیستم گردشگری کشور شناسایی شدند. • در مرحله دوم به وسیله روش پویایی شناسی سیستم، روابط مطلوب بین اجزای شناسایی شده در گام اول، در جهت توسعه گردشگری ایران شناسایی شده و پس از اعمال نظرات خبرگان، به وسیله نرمافزار ونسیم چارچوب نهایی مورد نظر ترسیم گردید. تا نقشهراهی را برای توسعه گردشگری کشور در اختیار مدیران و سیاستگذاران این عرصه قرار دهد.