هدف این پژوهش بررسی رابطه بین تجسم فضایی و سبک های شناختی (ناوابسته به زمینه و وابسته به زمینه) و پیشرفت تحصیلی است. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان پسر پایه اول دبیرستانهای دولتی منطقه 15 شهر تهران تشکیل می دهد. از این جامعه تعداد 300 نفر آزمودنی با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. سپس آزمون تجسم فضایی دانشگاه مینه سوتا فرم (aa) و آزمون گروهی شکلهای نهفته (geft) به آنها ارائه و داده جمع آوری شد. برای پیشرفت تحصیلی نیز نمرات کل دروس ترم اول دانش آموزان انتخاب گردید. برای تحلیل داده ها براساس اهداف پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t استفاده شد. براساس سوالهای پژوهش نتایج زیر بدست آمد: 1- رابطه توانایی فضایی با سبک شناختی وابسته به زمینه چگونه است. از آنجا که سطح معناداری آزمون کمتر از 5 0/0 است (05/0p< ، 343/ 0r=- ) و مقدار ضریب همبستگی منفی می باشد نتیجه می گیریم بین توانایی فضایی با سبک شناختی وابسته به زمینه رابطه منفی و معنادرای وجود دارد. 2- رابطه توانایی فضایی با سبک شناختی ناوابسته به زمینه چگونه است. از آنجا که سطح معناداری آزمون کمتر از 5 0/0 است (05/0p< ، 492/ 0r= ) و مقدار ضریب همبستگی مثبت می باشد نتیجه می گیریم بین توانایی فضایی با سبک شناختی ناوابسته از زمینه رابطه مثبت و معنادرای وجود دارد. 3- رابطه توانایی فضایی با پیشرفت تحصیلی چگونه است. از آنجا که سطح معناداری آزمون کمتر از 5 0/0 است (05/0p< ، 278/ 0r= ) و مقدار ضریب همبستگی مثبت می باشد نتیجه می گیریم بین توانایی فضایی با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنادرای وجود دارد. 4- آیا بین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بر اساس سبک شناختی (ناوابسته به زمینه و وابسته به زمینه) تفاوت معناداری وجود دارد. بین دو گروه تفاوت معناداری در سطح 95/0 وجود دارد. با مقاسیه مقدار میانگین های دو گروه(ناوابسته به زمینه 72/13، وابسته به زمینه 41/12) نتیجه می گیریم: میانگین دانش آموزان ناوابسته به زمینه بیشتر از دانش آموزان وابسته به زمینه بوده است. 5- رابطه توانایی فضایی با سن دانش آموزان چگونه است. از آنجا که سطح معناداری آزمون بیشتر از 5 0/0 است (05/0p? ، 067/ 0r=- ) نتیجه می گیریم بین توانایی فضایی با سن رابطه معنادرای وجود ندارد. 6- رابطه سبک شناختی با سن دانش آموزان چگونه است. از آنجا که سطح معناداری آزمون بیشتر از 5 0/0 است (05/0p? ، 067/ 0r=- ) نتیجه می گیریم بین سبک شناختی با سن رابطه معنادرای وجود ندارد.

مهارت در خواندن یکی از مهم ترین نیازهای یادگیری دانش آموزان در زندگی امروز است. این مهارت معطوف به توانایی درک مطلب ، تفسیر و استنتاج از متون و دریافت معنی و مفهوم پیامی است که به نگارش در آمده است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی هر دانش آموز با میزان توانمندی وی در درک مطلب ارتباط مستقیم دارد. هدف از این پژوهش بررسی سطوح مختلف درک مطلب (سواد خواندن) دانش آموزان شهر شهریار و مقایسه ی آن با متوسط عمکرد دانش آموزان کل کشور بود. روش تحقیق این مطالعه، روش پیمایشی مقطعی که یکی از روشهای تحقیق توصیفی می باشد بود و ابزار آن دفترچه های استاندارد شد? بین المللی (پرلز) بود که روی260 دانش آموز دختر و پسر پایه چهارم شهر شهریار که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند اجرا شد. در تحلیل و بررسی یافته های این پژوهش بین متوسط عملکرد دانش آموزان شهریار و دانش آموزان کل کشور در سطح سوم و چهارم (سطوح استنتاجی) درک مطلب، تفاوت معنا داری دیده نشد اما در سطح اول ودوم درک مطلب (سطوح حفظی) عملکرد دانش آموزان شهریار بالاتر از دانش آموزان کل کشور بود. همچنین دانش آموزان شهریار در درک متون ادبی با دانش آموزان کل کشور تفاوت معنا داری نداشته اما در درک متون اطلاعاتی عملکرد بهتری از دانش آموزان کل کشور داشتند.