نام پژوهشگر: حسن اخمد نیا
کتایون لولویی محمد شکوهیان
یکی از منابع مهّم تولید مواد زائد شهری، زباله مراکز بهداشتی و درمانی می باشد، این مراکز در سراسر شهر پراکنده اند، لذا مواد زائد بیمارستانی و آلوده در تمام نقاط شهر تولید می گردد. عدم کنترل زباله های این مراکز و بی توجهی به جمع آوری، نگهداری، حمل و نقل و دفع صحیح و اصولی آنها بر اساس ضوابط مهندسی و زیست محیطی هم اکنون مشکلات خاصی را در کشور به وجود آورده است که بازتاب آن محیط زیست و سلامتی انسان را بطور جدی مورد تهدید قرار داده است. تلنبار نمودن این زباله ها به همراه زباله های شهری در محیط و استقرار آنها در معرض نور خورشید و هوای گرم، تعفن زباله را سبب گردیده که باعث پخش و پراکندگی عوامل بیماریزا شده و منظره ای زشت و ناپسند را در محیط زیست بوجود می آورد. از سوی دیگر جاری شدن شیرابه زباله و نفوذ آن به آبهای سطحی و زیر زمینی باعث کاهش اکسیژن محلول و سمیّت و آلودگی میکروبی شده و خسارات زیادی را به انسان و محیط زیست وارد می آورد که به سادگی قابل جبران نمی باشد. همچنین وجود افراد سودجو و ناآگاه در مکانهای دفع که مبادرت به بازیافت کاغذ و پلاستیک های آلوده می نمایند خطر جدی برای سلامت جامعه می باشد.طی چند دهه گذشته حمل و نقل و دفع نامناسب زباله های بیمارستانی مشکلات زیادی را برای سلامتی انسان و آلوده سازی محیط زیست به بار آورده است. تداخل زباله های خانگی با بسیاری از مواد زائد شیمیایی و عفونی موجب شده تا مشکلات جمع آوری و دفع صحیح زباله دو چندان شود. استفاده از 48000 ماده شیمیایی در زندگی روزمره که تا کنون خاصیّت سرطانزایی 500 نوع آن به اثبات رسیده نوعی تهدید جدی برای محیط زیست و سلامت انسان به شمار می رود. یک مطالعه کلی توسط who (world health organization) موید این است که عدم توجه به جمع آوری و دفع صحیح مواد زائد میتواند 32 مشکل زیست محیطی را که مقابله با آنها به سادگی امکان پذیر نیست بوجود آورد.ضایعات سمی، زباله های معمولی و عفونی که زائیده دست بشر و حاصل فعالیّت در بخشهای مختلف صنعت، کشاورزی، خدمات بهداشتی و ... می باشد در طول سالیان متمادی بدون توجه به اصول مهندسی و زیست محیطی در زمین یا آبهای پذیرنده تخلیه شده و یا با بی توجهی هر چه تمامتر در هر نقطه دفن شدند.در کشور ما به دلیل رشد جمعیت در سالهای اخیر بیمارستانها و موسسات بهداشتی زیادی بوجود آمده است. صدها نوع ماده شیمیایی، رادیو اکتیو، مواد عفونی و پسماندهای دارویی در زباله های بیمارستانی از یک سو و انتشار بیماریهای خطرناک چون سالمونلا، هپاتیت، ایدز و ... در بین طبقات مختلف مردم و بازتاب آلودگی های محیط زیست از سوی دیگر ایجاب می نماید تا به این مهّم توجه بیشتری مبذول داشته باشیم.عدم کنترل پسماند ها و ترکیب آن با دیگر زباله های شهری و سیستم های غلط جمع آوری و دفع باعث آلودگی آب، خاک و هوا گشته و از طرف دیگر عوامل مساعدی را نیز جهت رشد حشرات موذی و میکروارگانیسم های خطرناک بوجود می آورد.طبق بر آورد who هر چند آمار زباله های پزشکی از کشوری به کشور دیگر فرق می کند، اما تخمین زده شده که بیمارستانها 75 تا 90 درصد این زائدات را تولید می کنند، به این دلیل زباله های فوق را زباله های بیمارستانی می نامیم.