نام پژوهشگر: خلیل ولیزاده
مهدی فتحی معصومه رجبی
زمین لغزشها از بزرگترین عوامل مخربی هستند که سالانه میلیونها نفر در سراسر جهان تحت تاثیر خسارتها و تلفات مالی و جانی ناشی از آنها قرار می گیرند.شناسایی عوامل موئثر در وقوع زمین لغزشهای موجود در یک حوضه و پهنه بندی آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسب ترین گزینه ی موثر می باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر در وقوع پدیده ی زمین لغزش و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل بالای رخداد زمین لغزش انجام گرفت و مدل مورد استفاده جهت پهنه بندی، روش تحلیل سلسله مراتبی می باشد. به این منظور ابتدا مهمترین عوامل موثر در وقوع زمین لغزشهای رخ داده در حوضه از طریق تهیه ی نقشه ها ی شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و همباران(بارش) و بررسی و تعیین خصوصیات مربوط به هر یک از آنها، شناسایی شدند و سپس نقشه ی پراکنش زمین لغزشها با استفاده از تفسیر عکسهای هوایی به مقیاس 1:20000 وتصویر ماهواره ی spot حوضه و انجام عملیات میدانی با استفاده از gps تهیه و رقومی گردید.در مرحله ی بعد با به کار گیری روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp) عوامل مورد بررسی در مرحله ی پیشین بصورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل هشتگانه که مبین میزان تاثیر گذاری آنها است، محاسبه شد. با توجه به مقادیر کمی وزن هر یک از عوامل، نقشه ی وزنی هر عامل تهیه و در نهایت اقدام به تهیه ی نقشه ی پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از لایه های وزنی و ضریب وزنی مربوط به هر یک از عوامل گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشانگر این است که روش تحلیل سلسله مراتبی بدلیل استوار بودن بر مبنای مقایسه ی زوجی، موجب سهولت و دقت در انجام محاسبات لازم و ارائه ی نتایج بهتر بدلیل دخالت دادن تعداد زیادی از عوامل، در مقایسه با سایر روشهای پهنه بندی می باشد.
علی علوی محمد رضا نیکجو
آشکارسازی و استخراج تغییرات یکی از کاربردهای عمده سنجش از دور می باشد. با استفاده از ویژگی تکراری بودن داده های دورسنجی زمان های مختلف، امکان شناسایی و بررسی پدیده های متغیر و پویا در محیط وجود دارد. بر این اساس روش های رقومی مختلفی جهت آشکارسازی و کشف تغییرات و تحولات پدیده های سطح زمین در سنجش از دور توسعه داده شده است. طبیعی است که بازیابی و آشکار سازی این تغییرات جهت تهیه الگوی رشد تغییرات و برنامه ریزی جهت جلوگیری از تغییرات نامطلوب و همسوسازی تغییرات احداث شده با روند توسعه پایدار گامی اساسی در جهت حفظ و بقای انسان در کره خاکی است. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای موجود در طول بیست سال به ارزیابی تکنیک های استخراج تغییرات در محدوده شهر تبریز به وسعت 26936 هکتار پرداخته شد. پس از ارزیابی تکنیک ها و با توجه به هدف پژوهش که استخراج نوع و ماهیت تغییرات نیز بوده تکنیک pcc به عنوان مناسب ترین تکنیک با توجه به تصاویر موجود انتخاب شد. با توجه به اینکه این تکنیک به صورت کامل وابسته به الگوریتم طبقه بندی کننده است لذا از دو الگوریتم پیکسل پایه: طبقه بندی کننده حداکثر احتمال و شبکه عصبی و الگوریتم شئ گرا استفاده شد. پس از ارزیابی صحت طبقه بندی ها الگوریتم های شبکه عصبی و شئ گرا با میانگین تقریبی92% صحت، به منظور استخراج نوع و ماهیت تغییرات کاربری ها انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که روش شبکه عصبی در استخراج کاربری هایی نظیر راه های دسترسی، اراضی ساخته شده و زمین های بایر و روش شئ گرا در استخراج عوارضی همچون آب و پوشش گیاهی عملکرد بهتری از خود نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از نقشه های استخراج تغییرات حاکی از آن است که پوشش گیاهی در این دوره بیست ساله حدود 2731 هکتار و زمین های بایر 4378 هکتار کاهش داشته اند و کاربری های اراضی ساخته شده به مقدار 3615 هکتار و راه های دسترسی 1712 هکتار افزایش داشته اند. در پایان باید اشاره کرد که نمی توان تکنیکی و الگوریتمی را بهتر از دیگری دانست بلکه چنین می توان گفت با استفاده از داده ها و تصاویر ماهواره ای موجود یک تکنیک و الگوریتم نسبت به الگوریتم و تکنیک دیگر مناسب تر است. در پایان این پژوهش به منظور دسترسی کاربران به نتایج این پژوهش web-gis درون سازمانی از نتایج بدست آمده پیاده سازی شد.
مرتضی پرهیزکار معصومه رجبی
استان خوزستان از دیرباز مهد کشت نیشکر ایران بوده و نام فعلی آن نیز که به معنی شکرستان می باشد، برگرفته از سوابق دیرینه کشت این گیاه است. از جمله دلایلی که باعث استقرار این گیاه در منطقه شده، وجود خاک های حاصلخیز، آب فراوان، درجه حرارت مناسب و نور کافی می باشد. نیشکر با نام علمی (saccharum officinarum ) گیاهی است چند ساله از قبیله آندروپوگونیا (andropoganeae) و تیره گرامینه که برای استحصال قند از ساقه آن به طور سالیانه مورد برداشت قرار می گیرد و مشتقات دیگری مانند ملاس، باگاس، اتیل الکل، فیبر و ... از آن به دست می آید. نیشکر در شرایط مساعد می تواند تا 20 سال به حیات خود ادامه دهد. نیشکر محصول مناطق حاره و نیمه حاره ای می باشد. تولید نیشکر در آن نواحی که میانگین حرارت ماهیانه طی حداقل 8 ماه از سال حدود 20 درجه سانتی گراد یا بیشتر باشد امکان پذیر است، مشروط بر آن که در هیچ ماهی از سال یخبندان وجود نداشته باشد. برای آشکار ساختن تغییرات حاصل از بیماری در منطقه مورد مطالعه، از تصاویر ماهوارهای مربوط به تاریخ های مختلف استفاده شد. نقشه های مزارع آفت زده در محیط نرم افزارهای arcgis ، envi ، آماده شده و در نهایت برای کشف تغییرات از نرم افزارهای envi استفاده شد، سپس با استفاده از این نقشه ها، مناطق و مزارع آلوده شناسایی و با واقعیت زمینی صحت سنجی شد.