اتولیت یک از مهم ترین ابزار های مطالعه جمعیت آبزیان به حساب می آید که در این میان آنالیز شکل آن مهمترین کاربرد را در تفکیک ذخایر آبزیان دارد. ماهی ساردین سند (sardinella sindensis) یکی از گونه های مهم سطح زی است که در سواحل استان هرمزگان از شرق (جاسک) تا غرب (گرزه) صید می شود. به منظور تفکیک ذخایر این گونه در سه منطقه مهم صید (قشم، گرزه و جاسک) تعداد 362 نمونه از فروردین تا اردیبهشت 1390 جمع آوری شد. پس از نمونه برداری طول (کل، استاندارد و چنگالی)، ارتفاع و وزن هر گونه به همراه جنسیت آن ثبت شد و سپس اتولیت های ساجیتای هر ماهی جدا، تمیز و در تیوب های پلاستیکی نگهداری شدند. به علت عدم تفاوت معنی دار بین پارامتر های اتولیت چپ و راست (p>0.05) در این تحقیق از اتولیت سمت راست برای انجام آنالیز ها استفاده شد با استفاده از این اتولیت برخی از پارامتر های اندازه مانند طول، عرض، محیط و مساحت هر اتولیت به کمک نرم افزار moticاندازه گیری شد. طول و عرض اتولیت در واقع طول و عرض مستطیلی است که آن را احاطه می کند. به کمک پارامتر های اندازه گیری و با استفاده از معادلات موجود شاخص های شکل اتولیت مانند شاخص گردی و بیضوی محاسبه شدند. در این تحقیق پس از اطمینان از نرمال بودن داده ها از آزمون آنالیز واریانس (anova) برای مقایسه شاخص های شکل در سه منطقه و از آزمون discriminate function analysis جهت بررسی جدایی ذخیره ها و گروه بندی ایستگاه های مشابه استفاده شد. نتایج آزمون نشان داد که جمعیت ماهی ساردین سند در سه منطقه اختلاف معنی داری با هم ندارند و می توانند تحت عنوان یک ذخیره واحد در نظر گرفته شوند.

چکیده این پژوهش به منظور بررسی تغییرات فصلی ماکروبنتوزهای موجود در رسوبات خور بساتین خلیج نایبند بوشهر به مدت یک سال از فصل تابستان 1389 تا بهار 1390 نمونه برداری صورت گرفت . نمونه برداری به وسیله پلات با ابعاد 25 ?25 سانتی متر در3 ایستگاه با 3 تکرار انجام شد . سپس به منظور تعیین دانه بندی رسوبات و اندازه گیری مقدار مواد آلی کل در هر ایستگاه نمونه برداری صورت گرفت . پارامترهای آبشناسی مانند دما ، شوری ، ph و اکسیژن محلول توسط دستگاه هوریبا مرد اندازه گیری واقع گردید . نتایج حاصل از این پژوهش وجود تعداد 33 گونه ماکروبنتوز متعلق به چهار رده را نشان داده ، که بیشترین گونه به ترتیب متعلق به شکم پایان ( 11 گونه ) ، پرتاران ( 9 گونه ) ، سخت پوستان ( 7 گونه ) و دوکفه ای ها ( 6 گونه ) بودند. بیشترین فراوانی مربوط به گونه paphia galus از دوکفه ای ها در فصل تابستان با تعداد 2096عدد در متر مربع بود . نتایج آزمون همبستگی بین فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب و فراوانی هر گروه از ماکروبنتوزها در سطح خطای 5% نشان داد که فراوانی گروههای ماکروبنتوزی بیشترین همبستگی را با ph داشته به گونه ای که ضریب همبستگی بین فراوانی پرتاران و ph ( 971/0+ = r )، بین فراوانی دوکفه ای ها و ph ( 969/0+ = r )، بین فراوانی شکم پایان و ph ( 993/0+ = r ) و بین فراوانی سخت پوستان و ph ( 998/0+ = r ) محاسبه گردید . نتایج حاصل از شاخص های تنوع زیستی نشان داد که بیشترین میانگین شاخص شانون مربوط به شکم پایان در فصل پاییز در ایستگاه دهانه خور ( 961/0) ، شاخص سیمپسون مربوط به دوکفه ای ها در فصل تابستان ایستگاه دهانه خور ( 584/0 ) و شاخص مارگالف مربوط به دو کفه ای ها در فصل پاییز ایستگاه انتهای خور (61/16) می باشد . نتایج بررسی های دانه بندی نشان داد که رسوبات منطقه بیشتر از نوع ماسه ریز – سیلتی – رسی می باشد به گونه ای که بیشترین مقدار سیلت – رس در انتهای خور ( 7/67 درصد ) ثبت شده است ، و بیشترین مقدار ماسه ریز که بخش عمده ای از رسوبات را تشکیل می دهد نیز در دهانه ی خور ( 2/90 درصد ) ثبت شده است .

ساردین سند(sardinella sindensis) جزء ماهیان کوچک پلاژیک ساحلی می باشد و به لحاظ تجاری و اکولوژیک از اهمیت ویژه ای در منطقه خلیج فارس و دریای عمان برخوردار می باشد. اولین مطالعه حلقه های رشد اتولیت ساردین سند دصید شده از آب های ساحلی جزیره قشم، گرزه (خلیج فارس) و جاسک (دریای عمان) با هدف تعیین سن و رشد ماهی انجام شد. در مجموع از371 ماهی که بطور تصادفی از صید تجاری به وسیله تور پرساین جمع آوری شده بودند 34 اتولیت از قسمت سر ماهی استخراج شد که نهایتاً 278 اتولیت برای تعیین سن استفاده گردید. شکل گیری سالانه حلقه های رشد از طریق شمارش لبه های مات و شفاف تعیین شد، همچنین سن ماهیان با استفاده از شمارش حلقه های رشد اتولیت های برش زده توسط دستگاه برش بافت سخت تعیین شد، سپس معادله رشد وون برتالانفی ساردین براساس سن و طول کل ماهی محاسبه شد و در نهایت روابط طول کل- وزن بدن، طول کل- طول چنگالی و رابطه بین طول کل با طول/ وزن اتولیت مورد بررسی قرار گرفت . اوج شکل گیری لبه های مات و شفاف به ترتیب در خرداد و دی ماه رخ داده است که نشان دهنده شکل گیری حلقه های رشد ساردین سند به صورت سالانه می باشد. در مجموع برای قشم و گرزه چهار گروه سنی و برای جاسک پنج گروه سنی شناسایی شد. بیشترین فراوانی افراد بطور مشابه برای هر سه منطقه مربوط به گروه سنی 1+ و کمترین فراوانی افراد به گروه سنی3+ برای قشم و گرزه و گروه سنی +4 برای جاسک تعلق داشت. حداکثر سن برای قشم، گرزه و جاسک به ترتیب سه و نیم، سه و چهار سال تخمین زده شد. رابطه رگرسیون غیرخطی بین طول کل و سن ماهی برای هر دو جنس براساس معادله رشد وون برتالانفی محاسبه شد و به ترتیب برای قشم و گرزه و جاسک بدین صورت بیان شد: ((54/0+t)54/0-e-1) 8/20=tl، ((6/0+t)54/0-e-1) 2/20=tl و ((5/0+t)53/0-e-1( 21=tl. نتایج آزمون t نیز نشان داد که الگوی رشد ساردین سند ایزومتریک می باشد(05/0<p). در نتیجه، با توجه به سن و پارامترهای محاسبه شده ثابت شد که این گونه دارای عمر کوتاه و رشد سریع می باشد. با این حال، برای دستیابی به اطلاعات دقیق و مطمئن تر در مورد رشد و سن ساردین سند در جهت شناسایی ساختار جمعیت، ارزیابی ذخایر و نهایتاً رویکردهای مدیریتی برای بهره برداری بهینه و پایدار از ذخایر پیشنهاد می شود که نمونه برداری در بازه زمانی چندین ساله انجام گردد و همچنین از روش های مختلف برای تعیین سن استفاده شود بعلاوه اینکه فاکتورهای تاثیر گذار بر روی رشد ماهی مورد بررسی قرار گیرد .

ساردین ماهیان از گونه های مهم تجاری ماهیان سطح زی ریز در آب های ساحلی بندر جاسک می باشند. گونه ساردین سند (sardinella sindensis) حدود 88 درصد از صید شناورهای پرس ساینر را در منطقه جاسک به خود اختصاص داده و گونه غالب این منطقه می باشد. پارامترهای مربوط به طول کل، وزن، cpue (صید به ازای واحد تلاش) و همچنین ترکیب گونه ای تورهای پرس ساین منطقه جاسک به مدت نه ماه در ماه های دی، بهمن و اسفند 1390، فروردین، اردیبهشت، خرداد، مهر، آبان و آذر 1391 در صیدگاه های ساردین ماهیان مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداری ها به صورت تصادفی و 10 روز در هر ماه و توسط پرس ساینرهای قایقی 23 فوت، با قدرت موتور 55 اسب بخار (hp) انجام شد. در مجموع فراوانی طولی (طول کل) و وزنی تقریباٌ 3000 قطعه ساردین سند اندازه گیری و ثبت گردید. در بررسی ترکیب گونه ای و صید ضمنی، 75% از میزان کل صید را، صید هدف یعنی ساردین ماهیان تشکیل می دهند، که گونه غالب ساردین سند می باشد. بیشترین میزان صید ضمنی مشاهده شده مربوط به پنجزاری ماهی (leiognathus daure) با فراوانی نزدیک به 7% از کل حجم صید بود. بیشترین و کمترین فراوانی طولی ساردین های سند به ترتیب مربوط به ماه های اردیبهشت با 16 سانتی متر و دی با 1/12 سانتی متر بدست آمد. همچنین بیشترین ماهیان در کلاسه 15-14 سانتی متر جای گرفتند. این کلاسه 7/24% از کل ساردین های سندی صید شده را در برگرفت. میانگین طول کل 14 سانتی متر محاسبه شد. در فراوانی وزنی نیز بیشترین و کمترین فراوانی به ترتیب مربوط اردیبهشت با 29 گرم و دی ماه با 15 گرم بود. کلاسه 30-25 گرم با فراوانی 7/21% از کل فراوانی ماهیان سند، بزرگترین کلاسه بود. میانگین وزنی 23 گرم محاسبه شد. در رابطه با دور بدن 430 ماهی مورد زیست سنجی قرار گرفتند. بیشترین فراوانی متعلق به کلاسه 3 – 5/2 سانتی متر به میزان 5/29% می باشد. میانگین کل ماهیان 2/3 سانتی متر بدست آمد. جهت تعیین cpue (صید به ازای واحد تلاش) از 18 مورد محموله صید به طور تصادفی نمونه برداری به عمل آمد. واحد تلاش صیادی تعداد تورریزی در نظر گرفته شد. بدین ترتیب صید به ازای واحد تلاش، 5/193 کیلوگرم در هر بار تورریزی بدست آمد. میانگین کل صید در هر روز 7/837 کیلوگرم و میانگین تورریزی در هر روز 5/4 بار بود.