نام پژوهشگر: محمدرضا صادقی پور
مریم طهماسبی سرالله گالشی
تنش غرقابی یکی از عوامل موثر بر روی تولید گندم میباشد. در مرحله جوانهزنی و سبز شدن حساسیت به کمبود اکسیژن شدید تر است. جوانهزنی، رشد گیاهچه و رشد رویشی تحت تأثیر عوامل محیطی بویژه دما و رطوبت خاک قرار میگیرد. شدت اثرات غرقابی بر روی رشد و تولید فرآوردههای فتوسنتزی به گونهی گیاه، حتی ارقام زراعی در یک گونه، مرحله تکوین گیاه، ویژگی خاک (مانند ph و میزان مواد آلی) به ویژه به دمای خاک بستگی داشت. این تحقیق به منظور بررسی اثرات تنش غرقابی در دماهای متفاوت بر قدرت بذر و رشد رویشی گندم در قالب تجزیه مرکب با طرح پایه کاملاً تصادفی در 4 سطح غرقاب (0، 24، 48 و 96 ساعت) و 3 سطح دما (5، 10 و 20 درجه سانتیگراد) با 4 تکرار انجام شد. در بخش آزمایشگاهی بذرهای گندم (triticum aestivum l.) رقم 8019n تحت تاثیر تیمار غرقابی و دما قرار گرفتند. نتایج نشان داد که، حداکثر، سرعت و درصد جوانهزنی به طور معنیداری با افزایش غرقاب در هر سه دما کاهش یافت، ولی سرعت رشد گیاهچه تنها با افزایش طول دوره غرقاب کاهش معنیداری نشان داد. در بخش گلخانهای در مرحله رویشی (4 تا 5 برگی) گیاهان تحت تأثیر غرقاب در دماهای مختلف قرار گرفتند. نتایج نشان داد که، اثر دما بر تعداد برگ، ارتفاع بوته، کلروفیل و نسبت fv/fm معنیدار نبود، ولی بر سطح برگ و وزن خشک گیاهچه اثر معنیداری داشت. طول دوره غرقابی بر تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع بوته، وزن خشک گیاهچه، کلروفیل و نسبت fv/fm اثر معنیداری داشت. اثر متقابل طول دوره غرقابی و دما، بر تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع بوته، وزن خشک گیاهچه و کلروفیل اثر معنیداری داشت. به طوریکه بیشترین تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع بوته، وزن خشک گیاهچه و کلروفیل در تیمار شاهد (0 ساعت غرقاب) در دمای 20 درجه سانتیگراد و کمترین آنها در تیمار 96 ساعت غرقاب در دمای 20 درجه سانتیگراد مشاهده شد. همچنین اثر دما، طول دوره غرقابی و اثر متقابل دما در طول دوره غرقابی بر فعالیت آنزیمها الکل دهیدروژناز و فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز در سطح 1 درصد معنیدار بود. با افزایش طول دوره غرقاب فعالیت آنزیمها الکل دهیدروژناز و فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز در دماهای 5 و 10 درجه سانتیگراد افزایش یافت. در دمای 20 درجه سانتیگراد با افزایش طول دوره غرقاب تا 48 ساعت فعالیت هر دو آنزیم افزایش ولی با افزایش طول دوره غرقاب تا 96 ساعت فعالیت هر دو آنزیم کاهش معنیداری یافت. که این کاهش میتواند به دلیل تخریب فتوسیستم ii باشد.