: نگاهی گذرا به نظریه های زبان شناسی در یک قرن گذشته به وضوح نشانگر حرکت از سمت زبان شناسی جمله محور به سمت رویکرد زبان شناسی متن یا رویکرد تحلیل گفتمان بوده است. زبان شناسی متن به بررسی عناصر زبانی فراتر از جمله می پردازد. در واقع، وظیفه ی این شاخه از زبان شناسی بررسی آن دسته از قواعد زبانی است که عناصر زبانی فراتر از جمله را در بر می گیرد. تا کنون تعاریف متعددی در مورد متن ارائه شده است، اما هیچ کدام از آنها معیار مشخصی برای تمایز میان متن و غیر متن ارائه نکرده اند. در این کتاب، مولف با نگاهی متفاوت به متن، متن را یک نظام به شمار می آورد که لایه های متفاوت آن، که معیارهای متنیت را تشکیل می دهند با یکدیگر مرتبط هستند و بر همدیگر اثر می گذارند. در این کتاب، متن به مثابه یک رویداد ارتباطی به شمار می رود که در آن هفت معیار متنیت محقق می گردد و نقض هر یک از آنها می تواند به غیر ارتباطی گشتن متن منجر گردد. در فصول ابتدایی این اثر، پس از تعریف مفاهیم اساسی از جمله متن و معیارهای متنیت، به بررسی سیر تکاملی زبان شناسی متن پرداخته شده است. سپس به بررسی دو رویکرد عمده در تولید و درک متن یعنی رویکرد حل مساله و رویکرد مرحله ای پرداخته شده است. در فصول باقی مانده، به بررسی دقیق هفت معیار متنیت پرداخته شده است. در فصل آخر به اختصار به معرفی رهیافت های زبان شناسی متن برای دیگر رشته های مرتبط، از جمله آموزش زبان، زبان شناسی مقابله ای، مطالعات ادبی و مطالعات ترجمه پرداخته شده است.

چکیده بر اساس یافته های گاردنر (2009)، هوش چیزی فراتر از یک موجودیت واحد است: و از مجموعه ای از هوش های متفاوت از جمله: زبانی، منطقی- ریاضی، موسیقی، بدنی- حرکتی، فضایی، درون فردی، و میان فردی تشکیل شده است. همه ی افراد سهم برابری از این هوش ها ندارند، بلکه سهم هر فرد با دیگری متفاوت است. هدف از این پژوهش کشف نوع دیگری از انواع هوش به نام "هوش ترجمه ی ادبی" و ارتباط آن با توانایی ترجمه ی ادبی است. به این منظور، پرسشنامه ای چهار گزینه ایی با 25 سوال طراحی شد. هدف این پرسشنامه سنجش هوش ادبی مترجم بود. این پرسشنامه در میان 120 دانشجوی رشته ی مترجمی زبان انگلیسی در 3 دانشگاه در ایران توزیع شد. بر اساس پاسخ های دریافت شده تجزیه ی فاکتورها صورت گرفت و پس از تجزیه ی عناصر کلیدی، 9 فاکتور معرفی شدند که ارزش آنها بالاتر از 1.0 بود. بخش دیگری از داده های این پژوهش ترجمه ی متن ادبی بود که این دانشجویان از انگلیسی به فارسی بگرداندند که با بهره گیری از سیستم ناتی (naati) نمره گذاری شد. سپس، از محاسبه ی ضریب همبستگی نمرات ترجمه با نمرات حاصله از پرسشنامه ها عدد 615% بدست آمد. نتایج این بررسی نشان داد که پاسخ های دانشجویان به پرسشنامه ی هوش ترجمه ی ادبی همبستگی بالایی با نمره ی حاصل از آزمون ترجمه داشته است. و بنابراین بنظر می رسد فرض وجود چنین هوشی در مغز انسان قابل اثبات است. این نتایج حاکی از آن است که هوش ترجمه ی ادبی شکلی از هوش در ذهن انسان است و می تواند شاخصی از توانایی ترجمه ی ادبی باشد.

این پایان نامه گزارش تحقیقی است که به توصیف آثار دانش پیش زمینه ( محتوایی و زبانی ) بر کیفیت ترجمه دانشجویان کارشناسی رشته مترجمی زبان می پردازد. برای اجرای این تحقیق, از روش گروه کنترل و آزمایش استفاده گردید. شرکت کنندگان این تحقیق به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. تمام شرکت کنندگان درآزمون ترجمه انگلیسی به فارسی شرکت کردند. گروه آزمایش 1و2 برای افزایش سطح دانش پیش زمینه جزوات دانش پیش زمینه را مطالعه کردند. درحالیکه گروه کنترل در معرض هیچ دانش پیش زمینه ای قرار نداشت. گروه آزمایش 1 در معرض دانش پیش زمینه محتوایی و گروه آزمایش 2 در معرض دانش پیش زمینه زبانی قرار گرفتند. دانش پیش زمینه به دو صورت ارائه شد. دانش پیش زمینه محتوایی شامل متن های فارسی مربوط به موضوع ترجمه بود و دانش پیش زمینه زبانی شامل واژه نامه تخصصی انگلیسی به فارسی مربوط به موضوع ترجمه بود. نتایج سه گروه توسط سه مصحح بر اسای مدل ودینگتون (2001) تصحیح شدند. بررسی های آماری نشان داد که هم دانش پیش زمینه محتوایی و هم زبانی کیفیت ترجمه را ارتقاء می دهد. به علاوه مشخص گردید که دانش پیش زمینه زبانی کیفیت ترجمه را بیشتر از دانش پیش زمینه محتوایی افزایش می دهد.

کتاب ترجمه و برخورد (2006)، اثر مونا بیکر، محقق و نظریه پرداز مصری است. در این کتاب رابطه بین ترجمه و برخوردهای سیاسی و اجتماعی بر اساس برداشتی روایی مورد بحث قرار می گیرد. این کتاب در واقع در حوزه مطالعات ترجمه قرار دارد و از جمله کتاب هایی است که از نظریات محض ترجمه فاصله گرفته و نقشی فعال و سازنده را برای ترجمه، به خصوص در عرصه بین الملل در نظر می گیرد. نویسنده با تعریفی که از روایت ارائه می دهد، در پی آن است تا نقد و تحلیل برخوردهای سیاسی و اجتماعی و نقش مترجمان در این حوزه را در قالب این مفهوم به پیش ببرد. سبک نگارش کتاب مشابه مقالات تحقیقاتی است و مشخصه بارز آن، وجود مثال های متعدد است که در راستای روشن ساختن مفاهیم مطرح شده، بسیار موثر است. نویسنده در تدوین آن، از منابع متعددی کمک گرفته که بخش عمده آن، منابع رسانه ای و آثار نظریه پردازان سیاسی و فرهنگی است. کتاب حاضر منبع تحقیقات بسیار مهمی برای پژوهشگران و دانشجویان مطالعات ترجمه و نیز مترجمان کتبی و شفاهی است که در عرصه بین الملل و در حوزه رسانه مشغول به کار می باشند.