نام پژوهشگر: سید ابوالفضل جوادیان
رویا باقرزاده غدیر مهدوی کلیشمی
به علت وابستگی کشاورزی به شرایط جوی، حوادث طبیعی تهدید بزرگی برای کشاورزی محسوب می شوند و کشاورزان برای این که بلای وارده به محصولشان به خسارت بزرگی تبدیل نشود، بیمه کشاورزی را به عنوان بهترین ابزارحمایتی و بازدارنده انتخاب می کنند. یکی از مشکلات بیمه کشاورزی، انتخاب نامساعد است. انتخاب نامساعد وقتی به وجود می آید که بیمه کشاورزی به علت فقدان اطلاعات نتواند کشاورزان را بر اساس سطوح مختلف ریسک آن ها تفکیک کند، حال آن که کشاورزان از وضعیت ریسکی خود کاملاً آگاه هستند. در چنین حالتی شرکت بیمه قادر به تمایز بین تولیدکنندگان با ریسک بالا و ریسک پایین نیست و چنان چه حق بیمه بر اساس میانگین خسارت جامعه تعیین شود، افراد با ریسک بالا تمایل بیشتری برای خرید بیمه از خود نشان می دهند. این در حالی است که کشاورزان با ریسک کمتر انگیزه خود برای خرید بیمه را از دست می دهند چرا که احساس می کنند حق بیمه ای که می پردازند عادلانه نیست و آن ها با خرید بیمه به کشاورزان پر ریسک سوبسید می دهند.نتیجه این امر این است که کشاورزان با ریسک بالا کشاورزان با ریسک پایین را از بازار بیمه کشاورزی خارج می کنند و بازار بیمه با کشاورزانی روبرو می شود که سطح ریسک بالایی دارند. در چنین وضعیتی شرکت بیمه برای این که بتواند از عهده تعهدات خود برآید، تصمیم به افزایش حق بیمه ها می گیرد بنابراین تنها کشاورزانی در بازار بیمه باقی می مانند که سطح ریسک آن ها در مقایسه با حق بیمه ای که می پردازند زیاد باشد، یعنی زمانی می رسد که تنها کشاورزان با ریسک بالا در بازار بیمه کشاورزی باقی می مانند. در این مطالعه نمونه ای از 102 کشاورز بیمه شده در شهر اصفهان که در سال زراعی 89-88 جو کاشته اند، انتخاب و مدلی برای بیمه کشاورزی ایران تعریف و با استفاده از هم ارزتضمین شده و تابعی ترجیحی، انگیزه های مختلف کشاورزان را برای خرید بیمه کشاورزی که شامل ریسک گریزی، سوبسید و اطلاعات نامتقارن است، محاسبه می کنیم.سپس با مقایسه این انگیزه ها بین گزینه های مختلف و تاثیر بیمه بر میانگین و واریانس درآمد کشاورزان، به بررسی انتخاب نامساعد می پردازیم. نتایج تحقیق نشان داد که ریسک گریزی جزء ناچیزی از انگیزه کشاورزان برای خرید بیمه کشاورزی را تشکیل می دهد. به عبارت دیگر، کشاورزان مورد مطالعه افراد ریسک گریزی نیستند و با هدف انتقال ریسک خود به بیمه گر کشاورزی بیمه کشاورزی را خریداری می کنند.نتایج همچنین نشان داد که مهم ترین عاملی که موجب جذب کشاورزان به بیمه کشاورزی می گردد، وجود سوبسیدی است که از طرف دولت پرداخت می شود. بنابراین، انگیزه سوبسید بزرگ ترین بخش از انگیزه کشاورزان برای تقاضای بیمه کشاورزی را تشکیل می دهد. از طرف دیگر، انگیزه اطلاعات نامتقارن نیز عامل مهمی در تشویق کشاورزان به خرید بیمه است. به عبارت دیگر، کشاورزان از ضعف اطلاعاتی بیمه گران کشاورزی به نفع خود استفاده می کنند. نتایج حاصل از محاسبه اثر بیمه بر میانگین درآمد کشاورزان نشان داد که خرید بیمه اثر مثبتی بر افزایش درآمد کشاورزان دارد و کشاورزان با خرید بیمه منتفع می شوند یعنی، درآمد کشاورزان بعد از خرید بیمه کشاورزی افزایش می یابد. این نتیجه می تواند نشان دهنده وجود انتخاب نامساعد در نمونه تحت مطالعه باشد. با مقایسه انگیزه ها برای گزینه های بیمه ای مختلف مشاهده شد که کشاورزانی که دارای میانگین تولید 2700 کیلوگرم در هکتار هستند و گزینه 2 را انتخاب کرده اند، دارای انگیزه سوبسید و اطلاعات نامتقارن بالاتری نسبت به بقیه هستند حال آن که، انگیزه ریسک گریزی این کشاورزان از سایر گروه ها کمتر است. از طرفی، این کشاورزان میانگین تولیدی به اندازه 2700 کیلوگرم در هکتار دارند (کمتر از سایر گروه ها) که نشان می دهد این کشاورزان از ریسک بالایی برخوردارند. پس به طور کلی می توان نتیجه گرفت که در نمونه تحت مطالعه وجود انتخاب نامساعد به ویژه برای کشاورزانی که گزینه 2 را انتخاب کرده اند تایید می شود. بر اساس نتایج مطالعه می توان گفت که ریسک گریزی جزء ناچیزی از انگیزه کشاورزان است در حالی که، سوبسید و اطلاعات نامتقارن انگیزه مهمی برای خرید بیمه است و از آن جا که اثر ریسک گریزی بر تقاضای بیمه ناچیز است می توان وجود انتخاب نامساعد در بیمه محصولات کشاورزی را تایید نمود.
علی کمندی احمد نظامی
محیط رشد گیاهان همواره پویا بوده و پهنه کنش ها و واکنش های متقابل میان اجزای زنده و غیر زنده می باشد. دمای پایین یکی از مهم ترین عوامل غیرزیستی محدود کننده رشد، تولید و توزیع جغرافیایی گیاهان است. کوشیا (kochia scoparia) گیاهی چهار کربنه است که به دلیل سازگاری مناسب با شرایط نامساعد محیطی، گسترش زیادی یافته و می تواند منبع خوبی از علوفه از طریق تولید زیست توده در شرائط دشوار فراهم کند. با وجود این کشت و زراعت آن به شدت تحت تاثیر شرایط محیطی و به ویژه تنش دمای پایین قرار می گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی برخی ویژگی های زراعی، ریخت شناسی، بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه کوشیا تحت شرایط تنش سرما طی سه آزمایش جداگانه اجرا شد. در آزمایش اول امکان کشت کوشیا (سه توده بیرجند، سبزوار و بروجرد) در تاریخ های متفاوت پاییزه و بهاره (شامل هفت تاریخ کاشت بیستم ماه های مهر، آبان و اسفند سال 1387 و فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر سال 1388) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بوته های حاصل از تاریخ های کاشت مهر و آبان به دلیل سرمای پاییز و زمستان از بین رفتند. ارتفاع بوته، عملکرد شاخساره و عملکرد بیولوژیک با تاخیر در کاشت از اسفند ماه به تیرماه کاهش یافتند. توده بیرجند نسبت به توده های دیگر ارتفاع بوته بیشتری داشت، ولی بین توده ها از نظر عملکرد شاخساره اختلاف معنی داری وجود نداشت و عملکرد بیولوژیک در توده سبزوار بیشتر از سایر توده ها بود. عملکرد بذر در گیاهان کشت شده در فروردین نسبت به سایر تاریخ کشت ها بیشتر بود ولی بین توده ها اختلافی از این نظر وجود نداشت. گیاهان حاصل از تاریخ های کاشت خرداد و اسفند به ترتیب بیشترین و کمترین درصد شاخص برداشت را داشتند. در آزمایش دوم، اثر هگزاکونازول و پنکونازول در بهبود تحمل به سرمای دیررس بهاره کوشیا در شرایط نسبتا کنترل شده مورد مطالعه قرار گرفت. در این آزمایش غلظت های مختلف هگزاکونازول و پنکونازول (0 ، 10 و 20 میلی گرم در لیتر) قبل از اعمال سرما روی گیاهان تیمار شد و سپس گیاهان در شرایط کنترل شده در معرض دماهای یخ زدگی (0 ، 2- ، 4- ، 6- و 8- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاهش دما تاثیر معنی داری بر نشت الکترولیت ها، درصد بقاء، ارتفاع بوته و وزن خشک آن داشت. افزایش غلظت تریازول ها به میزان 10 و 20 میلی گرم در لیتر در مقایسه با تیمار شاهد سبب کاهش نشت الکترولیت ها شد، بطوری که lt50el از 9/5- به 2/7- کاهش داشت. کاربرد تریازول ها با غلظت های 10 و 20 میلی گرم در لیتر وزن خشک و ارتفاع گیاه را کاهش داد، ولی تاثیر معنی داری بر درصد بقاء گیاهان نداشت. در آزمایش سوم، کاربرد پاکلوبوترازول در تخفیف اثر تنش یخ زدگی بر کوشیا در محیط نسبتا کنترل شده مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش غلظت های مختلف پاکلوبوترازول (0، 10، 20 میلی گرم در لیتر) قبل از اعمال سرما در محیط ریشه روی گیاهچه های کوشیا تیمار شد و سپس گیاهان در شرایط کنترل شده در معرض دماهای یخ زدگی (0، 3-، 6-، 9-، 12- و 16- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با کاهش دما تا 9- درجه سانتی گراد میزان نشت الکترولیت ها ثابت ماند و کاهش دما به 12- درجه سانتی گراد موجب افزایش شدید نشت الکترولیت ها گردید. همچنین درصد بقاء نیز تا دمای 9- درجه سانتی گراد تحت تاثیر قرار نگرفت ولی کاهش دما به 12- درجه سانتی گراد موجب کاهش معنی دار آن گردید. کاربرد پاکلوبوترازول باعث افزایش میزان کلروفیل a و b، مهار فعالیت رادیکال dpph و درصد بقاء شد ولی میزان پرولین، کربوهیدرات های محلول، فنل کل و میزان نشت الکترولیت ها را کاهش داد. اثر برهمکنش دما و توده بر مجموع رنگدانه ها حاکی از افزایش آنها در توده بروجرد در غلظت 20 میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول بود و میزان پرولین و کربوهیدرات ها در توده سبزوار و تیمار عدم کاربرد پاکلوبوترازول به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود. بطور کلی نتایج نشان داد که کوشیا در شرایط نسبتا کنترل شده، در کشت زودرس بهاره و کشت پاییزه به ترتیب قادر به تحمل دمای 6- و 10- درجه سانتی گراد می باشد، ضمن اینکه کاربرد برخی ترکیبات شیمیایی خانواده ترایازول ها سبب بهبود تعدادی از شاخص های تحمل به تنش یخ زدگی در این گیاه شد.