دریای خزر یکی از با ارزش ترین اکوسیستم های آبی جهان است که دارای منابع با ارزش زنده وغیر زنده دنیا از جمله نفت و گاز و خاویاراست. ویژگی های منحصر به فرد دریای خزرسبب شده که این دریا به محیطی آسیب پذیر تبدیل شود. اهمیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وزیست محیطی دریای خزر برای کشورهای ساحلی آن از یک سو واهمیت جهانی آن به عنوان منبعی از انرژی و تنوع زیستی از سوی دیگر و نیز روند شتابان آلودگی و تخریب منابع این دریا، ضرورت توجه هر چه سریع تر به نظام حقوقی جامع و کامل در تمام زمینه ها را به امری اجتناب ناپذیر مبدل نموده است. با توجه به اولویت های اقتصادی ایران و آذربایجان در دفاع از یکی از گزینه های حقوقی مطرح در این دریا، منافع اقتصادی خصوصاً در استخراج و بهره برداری از منابع نفت و گاز و منافع زیست محیطی، چالشی سر راه رسیدن به یک رژیم حقوقی واحد در خزر به شمار می رود و این موضوع تأثیرات فراوانی را در دراز مدت بر محیط زیست دریای خزر و امنیت کشور خواهد گذاشت. در این تحقیق از روش مقایسه ای استفاده شده و سعی برآن داریم که الگوی مناسبی برای بهره برداری از ظرفیت های دریای خزر با در نظر گرفتن فرصت ها و تهدیدها، نقاط ضعف و نقاط قوت و شرایط حاکم بر این دریا ارائه کند. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، روش کتاب خانه ای، اسنادی، اینترنتی می باشد و تجزیه و تحلیل داده ها به کمک روش مقایسه ای و علیت انجام گرفته است.