به منظور بررسی قدرت و کیفیت بذر گلرنگ و تعیین بهترین مرحله برداشت برای تولید بذر مرغوب و نیز بهبود عملکرد بذر تحت شرایط کشت دیم و آبی و تراکمهای مختلف کاشت، آزمایشی در سال زراعی 89-88 در ایستگاه تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل انجام گرفت. رقم گلرنگ سینا که از موسسه تحقیقات دیم زنجان تهیه شده بود در 4 تکرار و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری از بذر در 12 مرحله، انجام شد که مرحله نمونه برداری به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد در تجزیه واریانس و مقایسات میانگین ها (اثرات اصلی و متقابل) در قالب طرح فاکتوریل - اسپلیت پلات در زمان که عامل اصلی (تراکم کاشت * نوع کشت) شامل (30، 40، 50 و60 بوته در متر مربع) کشت آبی و دیم و عامل فرعی (زمان یا دفعات نمونه برداری) که 12 بار نمونه برداری تا زمان برداشت بود، استفاده گردید. کیفیت و قدرت بذرها با استفاده از آزمونهای آزمایشگاهی بر طبق قوانین ایستا (اتحادیه بین الملی تجزیه بذر) بررسی شد. در این راستا صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و عملکرد و اجزای عملکرد مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین صفات مربوط به مراحل مختلف رسیدگی دانه و قدرت و کیفیت بذر گلرنگ بر اساس آزمونهای قدرت بذر در شرایط گلدانی و آزمایشگاهی بررسی شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که رسیدگی وزنی (پایان دوره پر شدن دانه) در مرحله هشتم نمونه برداری (42 روز پس از گلدهی) در هر دو شرایط کشت دیم و آبی و در تراکمهای 30 و 50 بوته در متر مربع رخ داد رطوبت بذر در زمان رسیدگی وزنی حدود 16/13 درصد براساس وزن تر بود. می توان گفت بیشترین کیفیت بذر در این تحقیق (53 روز پس از گلدهی) اتفاق افتاده است. بالاترین سرعت جوانه زنی و در صد بذور زنده به ترتیب در تراکم 60 (بالاترین تراکم) در شرایط آبی و تراکم 50 بوته در متر مربع در شرایط دیم به دست آمده است. همبستگی مثبت و خیلی معنی داری بین تمامی شاخص های کیفی بذر شامل طول گیاهچه نرمال، وزن خشک گیاهچه و اندام هوایی، درصد گیاهچه نرمال، درصد بذور زنده، درصد سبز کردن، درصد جوانه زنی و سرعت سبز کردن به دست آمد. بنابراین می توان گفت انجام یکی از آزمونهای مذکور برای تعیین کیفیت بذر گلرنگ کافی است. تنش خشکی باعث کاهش درصد و عملکرد روغن شده، به طوریکه بیشترین مقدار آن در کشت آبی و کمترین تراکم (30 بوته در متر مربع) به دست آمده است در صورتی که عملکرد روغن تابع عملکرد دانه بوده و در بالاترین تراکم (60 بوته در متر مربع) و در کشت آبی به دست آمده است. همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین صفات نهایی از قبیل 50% گلدهی با فاصله اولین شاخه طبق دار از سطح خاک، وزن دانه در هر طبق و شاخص برداشت همچنین فاصله اولین شاخه طبق دار از سطح خاک با وزن دانه در هر طبق، تعداد دانه در هر طبق، وزن دانه در واحد سطح، تعداد دانه در واحد سطح، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری نشان داده است. وزن دانه در هر طبق با تعداد دانه در واحد سطح، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی مثبت و بسیار معنی داری داشت.

به منظور بررسی اثر زمان برداشت مختلف روی خصوصیات کمی و کیفی عملکرد ارقام کلزا در اردبیل، و همچنین اثر بر اجزای عملکرد و برخی از خصوصیات فنولوژیکی و فیزیولوژیکی ارقام کلزا، آزمایشی بصورت فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی، منابع طبیعی و گیاهان دارویی سامیان اردبیل واقع در 15 کیلومتری جاده اردبیل- مشگین شهر انجام شد. عامل اول چهار رقم کلزای بهاره (420h-، 308h-، ساری گل و 003rgs) و عامل دوم زمان برداشت در سه تاریخ شامل رسیدگی فیزیولوژیک، رسیدگی میانی و رسیدگی کامل یا رسیدگی برداشت می باشد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که مرحله شروع گل دهی، طول دوره گل دهی، تعداد ساقه اصلی، تعداد خورجین در ساقه، فاصله اولین غلاف از سطح خاک،تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن با اختلاف معنی داری تحت تاثیر ارقام قرار گرفتند. طول خورجین و درصد رطوبت دانه تحت تاثیر زمان برداشت قرار گرفتند، و دو صفت کل دوره رشد و نمو گیاه، ارتفاع بوته نیز تحت تاثیر رقم و زمان برداشت قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان داد که از بین ارقام مورد مطالعه بیشترین عملکرد دانه و بیشترین درصد روغن و همچنین عملکرد روغن از رقم rgs003، به دست آمده که برای منطقه مورد آزمایش مناسب تر به نظر می رسد.

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام مختلف کلزا، آزمایشی در سال1391 در مزرعه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (سامیان) به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل تاریخ کاشت کلزا در چهار سطح (20 فروردین، 27 فروردین، 3 اردیبهشت و 10 اردیبهشت) و ارقام کلزا به عنوان فاکتور فرعی در 4 سطح (هایولا 420، هایولا 308، آر جی اس 3 و ساری گل) بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که مراحل رشدی سبز کامل، ساقه دهی، شروع گل دهی، پایان گل دهی، طول دوره گل دهی، تولید خورجین، زمان رسیدگی و صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین خورجین از سطح خاک، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، تعداد شاخه اولیه، تعداد شاخه ثانویه، عملکرد دانه و عملکرد روغن تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار داشتند. مراحل رشدی سبز کامل، ساقه دهی، شروع گلدهی، پایان گلدهی، طول دوره گلدهی، تولید خورجین، زمان رسیدگی و صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین خورجین از سطح خاک، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، تعداد ساقه اصلی، تعداد شاخه اولیه، تعداد شاخه ثانویه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن تحت تاثیر رقم قرار داشتند. و مراحل رشدی ساقه دهی، شروع گلدهی، پایان گلدهی، طول دوره گلدهی، شروع خورجین دهی، زمان رسیدگی و صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین خورجین از سطح خاک، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین و عملکرد دانه تحت تاثیر اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم قرار داشتند. نتایج حاصل نشان داد که بهترین عملکرد اقتصادی از تاریخ کاشت 20 فروردین و از رقم آر جی اس 3 به دست آمد که برای منطقه مورد آزمایش مناسب تر می باشد. رقم آر جی اس 3 متوسط رس بوده و نسبت به سه رقم دیگر از عملکرد دانه و روغن بالاتری برخوردار بوده و مقدار عملکرد دانه و روغن در تاریخ کاشت اول (20 فروردین) بیشتر از سایر تاریخ های کاشت بوده و در دیگر تاریخ های کاشت به ترتیب تاریخ کاشت کم شده اند.

به منظور بررسی تاثیر تاریخ و تراکم های مختلف کاشت چاودار بر روی علف های هرز گیاه زراعی ذرت علوفه ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل دوعاملی در قالب بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1391 در ایستگاه تحقیقاتی اردبیل (سامیان) انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل چهار تاریخ کاشت چاودار به فاصله زمانی دو هفته از یکدیگر (25 فروردین، 10 اردیبهشت، 25 اردیبهشت و 10 خرداد) که تاریخ کاشت اول آن یک ماه قبل از کاشت گیاه زراعی ذرت بود. ذرت نیز در 25 اردیبهشت کشت شد. و تیمار دوم شامل تراکم های مختلف کاشت چاودار ( صفر، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار) بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تاریخ کاشت اول چاودار بیشترین تاثیر را در کاهش تراکم و زیست توده خشک علف های هرز داشت. بعد از تاریخ کاشت اول به ترتیب تاریخ کاشت های دوم، سوم و چهارم در رده های بعدی قرار گرفتند. همچنین نتایج حاصل نشان داد که تراکم سوم کاشت چاودار (160 کیلوگرم در هکتار) بیشترین قدرت را در کاهش تراکم و زیست توده خشک علف های هرز داشت تراکم-های دوم و سوم چاودار به ترتیب در رده های بعدی کنترل قرار گرفت. همچنین نتایج حاصل نشان داد که تاریخ کاشت سوم چاودار به همراه تراکم (160 کیلوگرم در هکتار) کاشت چاودار، بیشترین عملکرد علوفه (49554 کیلوگرم در هکتار) را در بین تاریخ و تراکم های مختلف کاشت چاودار داشته است.

به منظور بررسی تاثیر نانواکسید آهن بر عملکرد، ترکیبات و کیفیت تغذیه¬ای در سیب¬زمینی رقم آگریا در اردبیل آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک¬های کامل تصادفی (rcbd) با سه تکرار در سال 1391در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. فاکتور اول شامل کود نانواکسید آهن در سطوح 0، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد و فاکتور دوم شامل مراحل محلول¬پاشی (زمان گلدهی، زمان شروع غده¬بندی و زمان پرشدن غده) می¬باشد. 3 کرت شاهد بدون محلول¬پاشی و 3 کرت محلول¬پاشی شده با اکسید آهن معمولی (عرف زارع که معادل 2 درصد است) در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل عوامل مورد بررسی بر شاخص کلروفیل برگ، آهن جذب شده غده در هکتار، وزن متوسط غده، ph، میزان نشاسته غده، میزان نیترات غده، درصد پروتئین غده، عملکرد پروتئین غده در هکتار، نیتروژن جذب شده کل غده و میزان آهن جذب شده غده معنی¬دار بود. اثر اصلی این عوامل نیز بر تمام صفات مورد بررسی به جز وزن مخصوص و درصد ماده خشک غده، تعداد غده در بوته، تعداد استولون، قطر ساقه و میزان فسفر جذب شده غده در هکتار معنی¬دار بود. نتایج مقایسه میانگین اثرات اصلی نشان داد که بیشترین مقادیر عملکرد تک بوته، عملکرد در هکتار، عملکرد قابل فروش، عملکرد نشاسته در هکتار، میزان متیونین پروتئین غده، میزان پتاسیم و کلسیم جذب شده غده در هکتار در غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن و همچنین در محلول¬پاشی در زمان پرشدن غده حاصل شد. بلندترین بوته در غلظت 1 درصد نانو اکسید آهن و هم¬چنین محلول¬پاشی در زمان شروع غده¬بندی مشاهده گردید. بیشترین میزان لیزین پروتئین غده در غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن، بیشترین میزان آهن برگ در تیمار شاهد با مصرف کود آهن معمولی و بیشترین میزان سدیم و فسفر غده در تیمار شاهد بدون مصرف کود آهن حاصل گردید. بیشترین میزان کلسیم غده در اثر تیمار با نانو اکسید آهن و بیشترین پتاسیم غده با محلول¬پاشی در زمان پر شدن غده بدست آمد. مقایسه میانگین اثر متقابل غلظت نانو اکسید آهن× مراحل محلول¬پاشی نشان داد که بیشترین وزن متوسط، آهن، نشاسته و عملکرد پروتئین غده و هم¬چنین آهن جذب شده غده در هکتار و کلروفیل برگ در ترکیب تیماری غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن با محلول¬پاشی در زمان پرشدن غده حاصل شد. ترکیبات تیماری غلظت¬های 5/1 و 2 درصد نانو اکسید با محلول¬پاشی در زمان پر شدن غده بیشترین درصد پروتئین و نیتروژن کل غده را به خود اختصاص دادند. بیشترین ph غده با تیمار با نانو اکسید آهن و محلول¬پاشی در زمان پر شدن غده و بیشترین میزان نیترات غده نیز در تیمار شاهد بدون مصرف کود آهن بدست آمد.

این آزمایش، به منظور ارزیابی عملکرد علوفه ذرت، عملکرد دانه بادام زمینی، نسبت برابری زمین و صفات مهم زراعی دیگر تحت تأثیر سیستم های کشت مخلوط بین ذرت و بادام زمینی و مقادیر مختلف نیتروژن به صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان واقع در حومه شهرستان رشت در سال زراعی 93-1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل مقادیر کود نیتروژنه صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار به عنوان فاکتور اصلی و کشت خالص ذرت (c1) و بادام زمینی (c2) و سیستم های کشت مخلوط ذرت و بادام زمینی با نسبت 1:1 (c3)، 1:2 (c4) ، 2:1 (c5) و 2:2 (c6) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که کاربرد 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، بیشترین عملکرد علوفه تر ذرت را در سیستم کشت مخلوط دو ردیف ذرت با دو ردیف بادام زمینی (c6) تولید کرد. اما، در همان شرایط، تفاوت معنی داری از نظر عملکرد علوفه تر ذرت بین سیستم های کشت مخلوط دو ردیف ذرت با یک ردیف بادام زمینی (c4) و دو ردیف ذرت با دو ردیف بادام زمینی (c6) مشاهده نشد. میانگین اثرات متقابل کود نیتروژن و سیستم کشت مخلوط نشان داد که بیشترین عملکرد بادام زمینی، در تیمارهای 100 کیلوگرم نیتروزن خالص در هکتار و سیستم کشت مخلوط (c5) با نسبت 2:1 بدست آمد. در این آزمایش، تعداد غلاف در بوته بادام زمینی در سیستم کشت مخلوط c4 به دلیل کاربرد 100 کیلو گرم نیتروزن خالص در هکتار افزایش یافت. ولی تفاوت معنی داری بین سیستم کشت مخلوط c4 و c5 نشان نداد. به علاوه، بالاترین وزن 100 دانه بادام زمینی تحت تاثیر استفاده از 100 کیلوگرم نیتروزن خالص در هکتار و سیستم کشت مخلوط c3 بدست آمد. بر اساس نتایج این آزمایش، کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تحت سیستم کشت مخلوط c4 نسبت برابری زمین را افزایش داد. نسبت برابری زمین در تیمارهای 100 و 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و سیستم کشت مخلوط دو ردیف ذرت با یک ردیف بادام زمینی (c4) به ترتیب برابر 4/1 و 5/1 بود. بدین ترتیب، سیستم کشت مخلوط دو ردیف ذرت با یک ردیف بادام زمینی (c4) و مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار می تواند برای ارتقای نسبت برابری زمین، افزایش عملکرد محصول و ارتقاء درآمد اقتصادی کشاورزان در رشت و شرایط اقلیمی مشابه قابل توصیه باشد.

این آزمایش درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی ودرسه تکرار در سال زراعی 1391در مرکز تحقیقات کشاورزی اردبیل واقع در 10کیلومتر اردبیلاجرا گردید. در این آزمایش تیمارها شامل 20 نوع ژنوتیپ های گندم دوروم به همراه شاهدهای سرداری (گندم نان)،زردک،گردیش وساچی(گندم دوروم) بودند.نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که ژنوتیپ ها در بین صفات طول بوته ،طول سنبله ،طول پدانکل ،طول ریشک ،وزن هزار دانه ،تعداد دانه در سنبله ،وزن دانه در سنبله ،تعدادسنبله درمترمربع ،شاخص برداشت(%) ،تعدادگلچه در هر سنبله ،عملکرد دانه در هرهکتار ،عملکرد کاه در هکتار ،تعدادروز تا خوشه دهی ،تعدادروزتارسیدگی کامل ،میزانسمولینا،گلوتن ،میزانپروتئین و پتاسیمدانه در سطح احتمال 1درصد معنی دار شدند همچنین تجزیه کلاستر نشان داد که ژنوتیپ ها را بر اساس صفات می توان به 5 گروه مختلف تقسیم کرد که بهترین گروه شامل ژنوتیپ شماره 24 شده است.از نظر گروه های رسیدگی هم ژنوتیپ ها به 3 گروه زود رس، میان رس و دیر رس تقسیم شدند که ژنوتیپهای 17، 19، 13، 25، 14، 11، 21، 16، 4، 22، 5و2 درگروه دیر رس ژنوتیپ های شماره 6، 2، 12، 11، 22، 21، 7، 15، 16و20در گروه رسیدگی زود رس وبقیه ژنوتیپ ها در گروه میان رس قرار گرفتند.بررسی رقم 23 و24 که در گروه بندی کلاستر نیز در اولین وبالاترین گروه قرارگرفتند حداکثر صفات کمی وکیفی از جمله عملکرد دانه و اجزا وصفات موثر برعملکرد،تعداد دانه درسنبله، وزن دانه درسنبله، تعدادسنبله درواحدسطح، طول سنبله،درصد عملکرد پروتئین، گلوتن وسمولینا دربالاترین رتبه بندی قرارداشتند.بررسی ها درمجموع نشان داد که ژنوتیپ های شماره 24 و23 به عنوان ژنوتیپ های شاخص ومهم در صفات ذکر شده برای خصوصیات کمی-کیفی گندم های دوروم، بنابه خصوصیاتی که در بالا ذکر شده اهمیت به سزایی در ارقام مورد مطالعه داشتند وقابل توصیه می باشند.