نام پژوهشگر: مرتضی خلعتبری جعفری

پترولوژی و ژئوشیمی سنگ های دگرگونی کوهستان بلقیس، شمال شرق تکاب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم پایه 1389
  هاشم رهبری   نعمت اله رشیدنژاد عمران

منطقه مورد مطالعه در شمال شرق تکاب، بطور عمده از سنگ های دگرگونی متنوعی مانند آمفیبولیت ها، شیست های پلیتی، گنیس های گرانیتی، متابازیت و متااولترامافیک ها، مرمر و کالک سیلیکات ها تشکیل شده است. این سنگ ها بخشی از پوسته قاره ای ایران زمین هستند که بر اثر عملکرد فازهای کوهزایی پان آفریکن و آلپ پایانی دگرگون و دگرریخت شده اند و توده های نفوذی متعددی در آن ها نفوذ کرده است. به لحاظ ژئوشیمیایی، سنگ مادر گنیس های گرانیتی منطقه تکاب، تا حدی پرآلومین و پتاسیم متوسط تا بالا است و به سری ماگمایی کالک آلکالن تعلق دارد. در نمودارهای عنکبوتی عناصر نادر این سنگها، وجود شواهدی از جمله تهی شدگی شدید از nb, ta, ti, p و غنی شدگی از liles, lrees نیز نشانه ای از شکل گیری پروتولیت این سنگها در یک محیط فرورانشی است. به لحاظ سنگ شناختی، وجود واحدهایی مانند سرپانتین شیست، آمفیبولشیست، متاگابرو و آمفیبولیت در متابازیت ها و متااولترامافیکها نشان از یک مجموعه افیولیتی قدیمی در این منطقه دارد. در بررسی ژئوشیمیایی، وجود روندهای منفی در نمودارهای هارکر عناصری همچون mgo, ni, cr, co و روند افزایشی در نمودار تغییرات tio2 در مقابل سیلیس، حاکی از تبلور فازهای اصلی مانند اولیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز است که نشان از شکل گیری این مجموعه در یک محیط اقیانوسی دارد. همچنین، روندهای مشهود در نمودارهای تغییرات عناصر نادر خاکی نمونه هایی مانند آمفیبولیت ها، متاگابرو و سرپانتین شیست گویای تهیشدگی از lrees )به استثنای la) نسبت به hrees است که حاکی از درجات ذوب بخشی بالا و یا منشاء تهی از lrees برای این واحدها است. در این بین نمونه آمفیبول شیست به شدت از lrees نسبت به hrees غنی تر بوده که این نشانه ای از درجات ذوب بخشی اندک و یا منشاء غنی از این عناصر برای این نمونه است. نمودارهای تمایز تکتونیکی نشاندهنده دو محیط کمان آتشفشانی و درون صفحه برای این نمونه ها است که خود نشانه از شکل گیری این مجموعه در یک محیط پشت قوس است.