گندم به عنوان غذای اصلی جوامع بشری و یک محصول استراتژیک از اهمیت خاصی برخوردار می‎باشد. بوته‎های گندم در تمام مراحل رشد در تمام محیط‎های طبیعی در معرض تنش‎های گوناگون قرار دارند و حفظ محصول گندم در برابر این تنش‎ها یکی از روش‎های رسیدن به تولید بیشتر و بالا بردن کیفیت آن می‎باشد. بیماری سپتوریوز برگی گندم با عامل mycosphaerella graminicola در بسیاری از مناطق دنیا و از جمله مناطق مرطوب ایران شایع می‎باشد که سالانه باعث کاهش عملکرد می‎شود. در این مطالعه به منظور تعیین نحوه کنترل ژنتیکی صفات سطح نکروز برگ، سطح پوشش پیکنیدی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری در مرحله گیاهچه‎ای و صفات شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت آن در مرحله گیاه کامل، از ژنوتیپ‎های تجن، مروارید، مغان 3، کوهدشت و لاین مقاوم و جمعیت‎های f1، f2، bc1 و bc2 حاصل از تلاقی آن‎ها در روش تجزیه میانگین نسل‎ها استفاده گردید. تلاقی‎ها و نسل‎ها در مرحله گیاهچه‎ای و گیاه کامل به ترتیب در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه و بلوک‎های کامل تصادفی در مزرعه با چند مشاهده در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی‎دار بین تمام نسل‎ها بود، بنابراین تجزیه ژنتیکی این صفات انجام گرفت. براساس نتایج حاصل، اثرات افزایشی و غیرافزایشی و اپیستازی در کنترل کلیه صفات به جز صفت شدت بیماری در تلاقی مروارید × تجن در مرحله گیاه کامل، نقش داشتند، البته نقش اثرات غالبیت و اثرات متقابل غالبیت × غالبیت در کنترل صفات از اهمیت بیشتری برخوردار بود. بنابراین توصیه می‎شود که از روش‎های تولید هیبرید و یا گزینش در نسل‎های پیشرفته و انتهایی برای بهبود مقاومت به بیماری سپتوریوز برگی گندم استفاده گردد. الگوی تظاهر ژن‎های بتا- 1و3 گلوکاناز و کالکون سینتاز در مرحله دوبرگی در ژنوتیپ‎های لاین مقاوم و تجن با روش زنجیره‎ای پلی‎مراز کمی با نسخه‎برداری معکوس در زمان واقعی (qrt-pcr) مورد مطالعه قرار گرفت. الگوی تظاهر دو ژن متفاوت بود براساس نتایج، ژن بتا- 1و3 گلوکاناز به دلیل بیان بیشتر در هر دو ژنوتیپ، می‎تواند کاندید مناسبی برای ژن واکنش دفاعی گندم به بیماری سپتوریوز برگی محسوب شود.