صنعتی و شهری کردن مناطق باعث افزایش اثرات سوء اکولوژیکی، محرومیتها، از بین رفتن محیط زیست و آلودگیهای وسیع محیط شده است. برای اعاده و حفظ کیفیت خوب آب و خاک برای مصارف مفید باید تدابیر اصلاحی و حفاظتی فنی و قانونی را به سرعت برقرار کرد و به طور موثر به اجرا درآورد. بررسی وضعیت موجود و تعیین اثرات زیست محیطی آلودگی های ناشی از فلزات سنگین جیوه، سرب، کادمیم، آرسنیک و کروم در استان آذربایجانشرقی و ارائه راهکارهایی جهت کاهش اثرات و مدیریت این فلزات از مهمترین اهداف این تحقیق می باشد. در این مطالعه، ابتدا 120 واحد صنعتی و 20 منبع طبیعی آلاینده از نظر فلزات پنجگانه شناسایی که حدود 51 نمونه از پسابها (آبی) و حدود 32 نمونه پسماند (جامد) به صورت زوج نمونه اخذ گردید. پس از مراحل آماده سازی شامل انحلال نمونه های پسماند و جامد به روش استاندارد، محلول های تهیه شده توسط دستگاه icp و جذب اتمی آنالیز گردیدند و سپس به منظور بررسی صحت نتایج از آزمون تست تی- زوج استفاده شد و سرانجام نقشه های با لایه های مورد نیاز با استفاده از نرم افزار gis رسم گردید. پس از بررسی اولیه نقشه ها، میزان غلظت فلزات مورد اشاره در صنایع و منابع آلوده کننده با استانداردهای موجود کشور مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد، که از بین منابع آلاینده طبیعی، عنصر آرسنیک و از منابع آلاینده صنعتی عنصر کروم و سرب بیشترین مقدار آلایندگی را داشتند که پیشنهاداتی جهت کاهش، کنترل و مدیریت منابع آلاینده ارائه گردیده است.