نام پژوهشگر: محسن حسینعلیزاده
حسین محمدزاده حاجی خانلو عبدالرحیم هوشمند
افزایش جمعیت و نیاز روز افزون به مواد غذایی از یک سو و محدودیت منابع آب موجود در کنار مصرف حدود 90 درصدی منابع آب در بخش کشاورزی از سوی دیگر، مدیریت شبکه های آبیاری در راستای توسعه پایدار را به چالش کشانیده است. در محافل تخصصی اخیر موضوع مدیریت بهینه شبکه های آبیاری مورد بحث بوده و همواره یر این نکته تأکید شده است که پایش و ارزیابی کلـید موفقیت در این امر است. از آنجا که در مدیریت بهـره برداری و نگهداری شبـکه های آبیاری و زهکشی اطلاعات متعددی مطرح می باشند که به اشکال مختلف از منابع گوناگون و در بازه های زمانی متفاوت جمع آوری می شوند، لازم است با بهره گیری از فن آوری های نو، کلیه این اطلاعات در قالب یک بانک اطلاعاتی به صورت منسجم و یک پارچه درآمده، به طور منظم بهنگام شده و با تحلیل و پردازش آن ها در فرایند تصمیم گیری به کار گرفته شوند. در این میان تامین آب مورد نیاز مزارع در طول فصل زراعی، تحویل آب در میزان و زمان مناسب و هماهنگ با تقاضای کشاورزان اساس مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی می باشد و در بیشتر شبکه ها مدیریت عرضه آب بدون در نظر گرفتن نیاز آبی گیاه، موجب تحویل آب در زمان نامناسب و با مقدار ناصحیح شده و همین امر منجر به کاهش راندمان مصرف آب شده است. به صورت نظری برای برآورد نیاز آبی در هر مکان خاص از معادلات تعادلی استفاده می شود و به کارگیری چنین معادلاتی به صورت محاسبه نقطه ای به سهولت امکان پذیر است ولی به کارگیری این معادله ها در سطوح گسترده نظیر شبکه های آبیاری به دلیل تنوع کشت، توزیع مکانی و رفتار متغیر مقادیر پارامترهای این معادلات از قبیل الگوی کشت، ضرایب گیاهی، بافت خاک و ... خالی از اشکال نبوده و دارای نتایج غیر دقیق می باشد سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) محیطی موثر در پردازش فرایند مذکور بوده و در این تحقیق، کاربرد آن در مورد شبکه آبیاری و زهکشی مغان بررسی شده است. در این مطالعه علاوه بر تهیه بانک اطلاعاتی مدیریت شبکه با استفاده از لایه های اطلاعاتی از قبیل کانال ها، مزارع، خاکشناسی، الگوی کشت، آب های زیرزمینی و...، چهارچوبی براساس محیط gis به منظور تخمین و توزیع آب مورد نیاز در شبکه آبیاری ارائه شده است. با توجه به توزیع مکانی و رفتار متغیر پارامترهایی از قبیل بافت خاک و الگوی کشت در سطح شبکه، برآورد نیاز آبی با کمک gis انجام شده و نتایج حاصل از روش های مختلف ارزیابی شده اند. با مشخص شدن این موضوع که کدام مزارع به ترتیب از کدام کانال آب دریافت می کنند با استفاده از توانایی های gis (کلاس رابطه) این امکان وجود دارد که بتوان بین مزارع و کانال های آبرسان مزارع یک ارتباط منطقی را تعریف کرد. تحلیل چنین شبکه هایی در بسیاری از موارد می تواند کمک موثری در مدیریت یک شبکه آبیاری و زهکشی باشد. مثلا اگر در قسمتی از شبکه به دلیل خرابی یا تعمیرات و ... کانال آبرسان به صورت موقت مسدود شود مزارع به خطر افتاده به راحتی مشخص می شوند تا در صورت نیاز اقدامات لازم جهت مقابله با مشکل بی آبی در مزارع مربوطه صورت گیرد. این کلاس رابطه برای شبکه کانال ها و مزارع موجود در منطقه مورد مطالعه تعریف شد. همچنین پهنه بندی بروز خطر زهکشی در اثر بالا آمدن سطح ایستابی برای منطقه مورد مطالعه انجام و ارایه شده است.
هانیه جوان دوست مجید اونق
نرخ فرسایش خاک شاخصی جامع برای ارزیابی درجه توسعه یافتگی و پایداری برنامه های مدیریتی سرزمینی کشور ها است و از طرفی داشتن اطلاعات مکانی در ارتباط با پدیده ها این امکان را فراهم می کند که همبستگی بین پدیده ها و الگوی فضایی بین آن ها شناسایی شود در نتیجه شناخت الگوی فضایی فرسایش خاک، یک کلید برای درک دینامیک و شناسایی دلایل زیستی و غیر زیستی فرسایش خاک هست و تعیین الگوی پراکنش شدت فرسایش و رسوب می تواند به ارائه راهکار های مناسب برای کاهش و مقابله با فرسایش و رسوب در آبخیز کمک کند. در این تحقیق با استفاده از مدل فرسایشی watem/sedem نقشه شدت فرسایش و رسوب در حوضه روضه چای تهیه شد و نقشه خطر فرسایش و رسوب حوضه در پنج کلاس طبقه بندی شد و در ادامه با استفاده از تصاویر ماهواره ای در سطح واحد های کاری نقشه تیپ فرسایشی حوضه تهیه و در نهایت با استفاده از روش های نزدیک ترین همسایه، شاخص موران، k رایپلی، شاخص g، روش کوادرات الگوی فضایی نقشه تیپ و خطر فرسایش و رسوب در حوضه روضه چای تعیین شد و نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که پراکنش تیپ های فرسایشی و کلاس های خطر فرسایش و رسوب حوضه روضه چای دارای الگوی خوشه ای هستند و از نظم فضایی خاصی پیروی می کنند و بین پراکنش فضایی تیپ و کلاس خطر فرسایش و رسوب تفاوت معنی داری وجود دارد
محبوبه مومن زاده مجید اونق
سرزمین یک منبع محدود و آسیب پذیر می باشد که در صورت استفاده نابجا غیر قابل تجدید است. در سال های اخیر استفاده غیر منطقی انسان باعث کاهش منابع اراضی گشته است بهره برداری بهینه از منابع طبیعی سرزمین و سامان دهی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی آن، نقش مهمی در مدیریت محیط و جلوگیری از گسترش بیابان زایی دارد. به منظور کنترل و مهار این پدیده که بخش اعظمی از آن ناشی از عملکرد نادرست انسان در مدیریت محیط زیست است؛شناسایی و دسته بندی عوامل توصیه می گردد.
حسن رضایی مقدم محسن حسینعلیزاده
رطوبت خاک، tdr، پایداری خاک دانه، مقاومت خاک.