حفظ و سلامت نفس که مورد تأکید فقه اسلامی است، در گرو زندگی سالم و کاستن از عوامل خطر ساز است. امروزه به کیفیت زندگی به عنوان یکی از عناوین مهم تعیین کننده سلامتی نگریسته می شود و مسلم است که کیفیت زندگی افراد و خانواده ها بشدت متأثر از میزان باروری و نحوه آن است و به این ترتیب است که جمعیت و تنظیم خانواده به دلایل گوناگون به یکی از مهمترین مسائل در حیطه علم حقوق و علم پزشکی مبدل شده است. اصولاً اساس اندیشه ادیان الهی برپایه تکثیر نسل و بویژه تزاید دین داران استوار است، مع ذالک در مواردی که بویژه سلامت مادر در خطر باشد، روش های خاص پیشگیری از منظر فقه تجویز شده است؛ البته شرایط مجاز بودن و نوع روشهای پیشگیری طبی، از دیدگاه مذاهب و فقها کم و بیش محل بحث و مناقشه می باشد. با توجه به اهمیت کنترل جمعیت و تنظیم خانواده در عرصه فقه و پزشکی، این پایان نامه به تفصیل به آن می پردازد. براساس یافته های این مطالعه، پیشگیری از بارداری همیشه و در همه موارد برخلاف نصوص شرعی نیست. بنابراین در صورتی که بارداری اساس سلامت مادر و طفل را تهدید نماید پیشگیری با شرایطی مجاز می گردد، و حتی در صورت احراز کارشناسی اضطرار، عقیم سازی دائم نیز به ندرت واجب می شود. این پایان نامه بصورت توصیفی و به روش کتابخانه ای با مراجعه به اسناد و مدارک به بررسی حکم فقهی مقوله ی تنظیم خانواده و روشهای پیشگیری بارداری از دیدگاه مذاهب خمسه می پردازد. کلمات کلیدی: روشهای پیشگیری از بارداری، تنظیم خانواده- آراء فقهاء- کنترل کیفی- حکم تکلیفی