نام پژوهشگر: عرب مازار علی
حسین رحیمی نژاد اسفندیار جهانگرد
طی دو دهه اخیر اندیشه خصوصیسازی به عنوان ابزاری برای کارآمدسازی بنگاههای دولتی فعال در بخش مخابراتِ کشورهای در حال توسعه رواج بسیاری یافته است. چرا که براساس تجارب موجود، با اجرای این سیاست امکان بیشتری برای سرمایهگذاری در فناوریهای نوین صنعت مخابرات فراهم میشود. در پایاننامه حاضر اثربخشی اجرای سیاست خصوصیسازی در بخش مخابرات بر بهبود عملکرد آن با استفاده از شاخص بهره وری نیروی کار در منتخبی از کشورهای در حال توسعه، طی دوره زمانی 2005-1986 و با استفاده از روش مدل سازی داده های تابلویی (panel data) مورد آزمون قرار گرفته است. همچنین بخش مخابرات ایران نیز در قالب یک مدل مستقل مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور آزمون فرضیه تحقیق مبنی بر اثر مثبت اجرای سیاست خصوصیسازی بر بهرهوری نیروی کار شاغل در بخش مخابرات، از یک مدل تجربی استفاده و پیامدهای سیاست از طریق متغیر دامی به مدل وارد شد. و با بکارگیری الگوی رگرسیونی حداقل مربعات معمولی و پنل دیتا تخمین های لازم برآورد شده است. اثر خصوصیسازی به سه شیوه از طریق متغیر مجازی به مدل وارد شد. در روش اول از طریق افزودن متغیر مجازی به عرض از مبدا به دنبال این بودیم که آیا اجرای خصوصیسازی توانسته است با جابجایی نمودار مدل، تغییر اساسی در بخش مخابرات کشورهای در حال توسعه و ایران بوجود بیاورد یا خیر. نتایج ضمن تایید فرضیه نشان میدهد که انتظار از سیاست در نمونه مورد بررسی محقق شده است. در سالهای بعد از خصوصیسازی به دلایلی همچون گسترش رقابت، توسعه زیرساخت ها از طریق سرمایهگذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی سطح کیفی ارائه خدمات مخابراتی رشد داشته است. در شیوه دوم اثرگذاری خصوصیسازی از طریق اضافه شدن به سرمایه سرانه فیزیکی آزمون شد. از آنجایی که رشد این عامل یکی از منابع رشد بهره وری نیروی کار به شمار میرود. از همین رو اثر متغیر مجازی از طریق ضرب در این متغیر وارد مدل شده است. در هر دو گروه مدل کشورهای در حال توسعه و ایران بعد از سالهای خصوصیسازی ضریب متغیر سرمایه فیزیکی سرانه افزایش یافته است. این مساله حکایت از تاثیر مثبت سیاست بر بهره وری نیروی کار دارد چرا که اثر یک متغیر مثبت را تشدید کرده است. از آنجایی که خصوصی سازی و آزادسازی به دنبال افزایش بهبود کیفیت نیروی انسانی به منظور بالا بردن بهره وری است. در شیوه سوم ورود متغیر مجازی از طریق اضافه شدن به این عامل در مدل وارد شد. پس از دوره خصوصی سازی شیب سرمایه انسانی افزایش مییابد این بدان معناست که بواسطه افزایش یک واحد به این عامل بهرهوری نیروی کار به میزان بیشتری افزایش یافته است. در مجموع با در نظر گرفتن سه حالت مختلف ورود متغیر دامی خصوصی سازی و آزادسازی به مدل میتوان گفت خصوصی و آزادسازی در بخش مخابرات کشورهای در حال توسعه و ایران اثر مثبت معنادار بر بهره وری نیروی کار این بخش داشته و آن را افزایش داده است.