«کلیله و دمنه» یکی از متون داستانی ارزشمند درادبیات کلاسیک فارسی است . اصل این اثر هندی است که دردوره انوشیروان به پهلوی برگردانده شد وتوسط ابن المقفع در قرن دوم به عربی در آمد. نصرالله منشی در نیمه اول قرن ششم ترجمه ای آزاد به فارسی از آن ارائه داد . ترجمه نصرالله منشی شامل یک دیباچه و 19 باب است . کلیله ودمنه مجموعه داستانهای به هم پیوسته ای از زبان حیوانات است تمثیل به زبان حیوانات تبعاً ناشی از شرایط زمانی ومکانی زیست نویسنده آن بوده است. علی رغم اینکه ادبیات کهن فارسی،هم از نظر مسایل مربوط به معنا ودرونمایه فوق العاده قوی است وهم از نظر ساخت وصورت ظاهری درخور اعتنای بسیار،پیوسته مسایل ساخت وصورت به نفع معنا عقب نشینی کرده اند وکمتر به ویژگی های ظاهری آنها پرداخته شده است.نگارنده سعی کرده گوشه هایی از ارزشهای والای ساختار صوری وظاهری این کتاب را که پیوسته به دست فراموشی سپرده شده است، بگشاید. هدف از این پژوهش بازخوانی مولفه های زیباشناسی در حوز? بیان وبدیع در کلیله ودمنه بهرامشاهی است که آن را به اولین اثر نثر فنی تبدیل کرده است. برای پی بردن به این ظرافت هاو زیبایی های زبانی و بیانی اطلاعات گردآوری شده درمورد تعاریف و تقسیم بندی های بیان و بدیع که هم مرتبط است با نشانه شناسی وهم زبان شناسی،درزیباشناسی بنیادی نثر کلیله ودمنه مورداستفاده قرار گرفت وبه صورت توضیحی وتوصیفی،انواع آرایه های لفظی ومعنوی بدیعی و همچنین آرایه های مربوط به بیان ازاین کتاب استخراج ودسته بندی شده و بسامد هرکدام ازاین آرایه ها ذکرگردید.ازآنجا که پیوسته آرایه های بیان- که به نوعی به بخش معنوی کلام برمی گردد-نسبت به آرایه های لفظی بدیعی،بیشترمورد توجه بودند،دراین رساله هم بیشتر بخش بیان مورد اهمیت قرار گرفت.

ساختارِ هر اثر به‎لحاظِ صورت و محتوا قابلِ ارزیابی است. فرم را می‎توان حاصلِ ژرف ساخت‎های فکری، هنری، اسطوره‎ای، زیبا شناختی و ... در محتوای آن اثر دانست. بررسی فرم و محتوا در معارف، علاوه بر تعریفِ ارتباطِ دوسویه و هماهنگ، بینِ این دو مقوله، به مطالعه عواملِ زیر بناییِ این اثر در دو مبحثِ ادبیاتِ تعلیمی و زیبایی شناسی می‎پردازد. هدف از این پژوهش، اهمّیّتِ نقش محتوا در فرم کتاب معارف، اثر سلطان العلماء؛ بهاء الدّین ولد، خطیب بلخ می‎باشد و اثباتِ این مدّعا که بیانات او برگرفته از مفاهیم و معانیِ بلند معنوی و عرفانی بوده که به شیوه بلاغتِ منبری در زبانی ادبی و نیز عامیانه، تبیین و تقریر گردیده است.