نام پژوهشگر: نرگس محمّدی بدر

براعت استهلال و کاربرد آن در منظومه ها و متون ادب فارسی از دوره ی رودکی تا آخر قرن هفتم هجری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  احمد نورمند   علی محمّد پشت دار

براعت استهلال از آرایه های معنوی علم بدیع است امروزه با توجّه به تعاریف و کاربرد آن در اوّل بعضی از منظومه ها به ویژه شاهنامه ی فردوسی، تحلیل عناصر صرفی، نحوی و معنایی آن، کاری ادبی و علمی محسوب می شود. دراین حیطه سعی نگارنده برآن است بامطالعه ی کتاب ها وآثار دیرینه و منظومه های ادب پارسی و به ویژه خوش آغازی آن ها، طرح نوی درانداخته شود و دست کم یکی از جلوه های فراموش شده ی آن؛ یعنی : آرایه ی براعت استهلال وکاربردآن در منظومه های فارسی با نگاهی و نظری جدیدتر مطرح و تحلیل گردد. هدف این است که طرفی و شمّه ای از مسائل ادبی فارسی که تا به حال مجهول مانده است، به روش علمی و منطقی شناسانده شود. در ایـن رساله، روش تحلیل محتوا با مباحث نـظری و کاربردی مدّ نظرقرارگرفته است. نمونه گیری هم از کتاب های تاریخ ادبیّات و کتب بدیعی و منظومه های مرتبط به صورت استفاده ازنوع خوشه ای تصادفی وساده و هدفدارصورت گرفته است. نویسنده ی این رساله کوشیده است باتوضیح و تحلیل آرایه ی مذکور؛ یعنی: شگرف آغازی در آثار و منظومه های فارسی، عناصراین آرایه را بررسی کند و درپایان کاربردآن را به حوزه های دیگر زندگی اجتماعی بشری همچون آغاز سخن مدّاحان وسخنرانان در مراسم عزا، مقدّمه گویی درحیطه ی مطالب معنوی و اخروی برای شروع تلاوت و تفسیر قرآن مجید، آغازخطبه ها، بـزم ها و به کارگیری آرایه درتحمیدیّه ها، دعوت نامـه ها، درج عبارت هایی در آغاز آگهی های مجالس ترحیم، سخنرانی ها و مواردی ازاین قبیل تعمیم دهد.