این بررسی به مدت یک سال از فروردین ماه 1387 لغایت اسفند ماه 1387 در رودخانه ماربوره، استان لرستان (منطقه شهرستان دورود) به انجام رسید. در مسافت حدود 30 کیلومتر، 8 ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از بی مهرگان بزرگ کفزی و نیز آب رودخانه به منظور تعیین برخی پارامتر های فیزیکی و شیمیایی شامل دمای آب، اکسیژن محلول، سختی کل، دبی، ph، bod5، tds، tss، هدایت الکتریکی(ec)، po4، nh4، no2 و no3 نمونه برداری به عمل آمد. نمونه برداری از کفزیان توسط دستگاه سوربر و با سه تکرار از هر ایستگاه انجام شد. داده های بی مهرگان بزرگ کفزی به صورت شاخص های ساختار جمعیتی ماکروبنتوز شامل غنای کل، غنای ept ، ept/chir، شاخص تنوع شانن( h´)، شاخص زیستی در حد خانواده هیلسنهوف(hfbi)، گروه های تغذیه ای و ارزش زیست شناختی(z) خلاصه گردید. بر اساس نتایج شاخص هیلسنهوف، درجه آلودگی آلی در ایستگاه های مطالعاتی در سه طبقه کیفی خوب، مناسب و نسبتاً ضعیف قرار گرفت. تأثیرات بیان شده ناشی از آلودگی، بر کلیه شاخص ها در فصول گرم سال بیشتر بود. نتایج حاصل از گروه های تغذیه ای نشان داد که بی مهرگان بزرگ کفزی پنج گروه تغذیه ای gatherer/collector، filter/collector، scraper، shredders و predators را تشکیل می دهند. گروه های تغذیه ای gc و fc نسبت به سایر گروه ها در تمامی ایستگاه های مطالعاتی از بیشترین فراوانی نسبی برخوردار بودند. حداکثر مقدار شاخص تنوع شانن در ایستگاه 7، برابر 2/18 و حداقل آن در ایستگاه 8، برابر1/11 بود. حداکثر غنای کل در ایستگاه 1، برابر 27 و حداقل آن در ایستگاه 8، برابر 7 بود. حداکثر مقدار غنای ept در ایستگاه 1، برابر 9 و حداقل آن در ایستگاه 8، برابر 2 بود. حداکثر مقدار ept/chir در ایستگاه 7، برابر 13 و حداقل آن در ایستگاه 8، برابر 3/0 بود. به طور میانگین در مدت بررسی، درجه حرارت آب بین 3/4 و 26 درجه سانتیگراد، اکسیژن محلول بین8/3 و 10/5 میلی گرم در لیتر، ph بین7.68 و 8/13، دبی بین 1/58 و 4/43 مترمکعب در ثانیه، bod5 بین 93/1 و 87/3 میلی گرم در لیتر، سختی بین 25/163 و 25/207 میلی گرم در لیتر، هدایت الکتریکی بین 332/75 و 520/16 میکروموس بر سانتی متر، tds بین 83/163 و 33/273میلی گرم در لیتر، tss بین 17/5 و 101 میلی گرم در لیتر، فسفات بین 0/02 و 0/0465میلی گرم در لیتر، آمونیوم بین 0/313 و 0/660 میلی گرم در لیتر، نیتریت بین 0/0025 و 0/0065 میلی گرم در لیتر و نیترات بین 8855/0 و 3195/1 میلی گرم در لیتر بود. پردازش داده های مربوط به ماکروبنتوزهای شاخص در ایستگاه های مطالعاتی با توجه به سیستم ساپروبی و ارزش زیست شناختی نشان داد که متوسط توان تولید در این منطقه 376/9 کیلوگرم در هکتار در سال است. در اردیبهشت ماه با میزان تولید کل 487/1 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین توان تولید و در مهر ماه با تولید کل 239/7کیلوگرم در هکتار دارای کمترین توان تولید است. از نظر مجموع فراوانی ماکروبنتوزها، از بیشتر به کمتر شامل فصل بهار، زمستان، پاییز و تابستان می باشد. از نظر ارزش زیست شناختی، تابستان دارای بیشترین ارزش زیست شناختی در تمامی ایستگاه های مطالعاتی نسبت به فصول دیگر بود. در ماه شهریور و مهر با کاهش بیش از حد دبی آب و اثرات آلوده کننده های متمرکز و غیر متمرکز در ایستگاه های 2 و 8، توان تولید به دلیل ارزش زیست شناختی بیش از 2/5 مورد ارزیابی قرار نگرفت.

بررسی اتولیت ساجیتای 10 گونه از شگ ماهیان خلیج فارس و دریای عمان طی سال های 86 تا 87 شامل مطالعه رابطه بین اندازه اتولیت (طول، عرض، وزن) و اندازه ماهی ( طول استاندارد و وزن کل)، توصیف کلیدهای تشریحی و مقایسه خصوصیات ریختی در طی رشد و همچنین مقایسه پارامترهای ریخت سنجی اتولیت ساجیتا (طول، عرض، وزن، محیط، مساحت و تعداد دندانه ها) در تمامی گونه ها انجام گرفت. بین اتولیت ساجیتا راست و چپ در تمامی گونه ها اختلاف معنی داری وجود ندارد(r> 0.8 )، جر دو گونه a. chacunda و گونه n. nasus که طول اتولیت راست و چپ دارای اختلاف معنی داری می باشد.رابطه بین اندازه اتولیت و اندازه ماهی در تمامی گونه ها به صورت نمایی رسم شد و همبستگی بالا بین طول، عرض، وزن اتولیت و طول استاندارد و وزن ماهی نشان داد که طول و وزن اتولیت شاخص مناسبی در تعیین طول استاندارد و وزن ماهی در تمامی گونه ها می باشد. بررسی پارامترهای ریخت سنجی اتولیت (طول، عرض، وزن، محیط، مساحت و تعداد دندانه ها)، نشان داد که محیط اتولیت و تعداد دندانه ها شاخص مناسبی جهت تعیین بین گونه ای می باشد. تشریح خصوصیات ریختی اتولیت ساجیتای گونه های شگ ماهیان ثابت کرد که اتولیت های ساجیتا دارای صفات ریختی ویژه ای مانند شکل اتولیت، حاشیه ها، رستروم، آنتی رسترم، سولکوس، استیوم، کائودا، کلوم و اکسی سورا می باشند که در شناسایی این گونه ها مفید هستند.

در این مطالعه تأثیر عوامل محیطی بر پراکنش مکانی و زمانی بزرگ بی مهرگان کفزی ساحل استان مازندران بررسی شد. نمونه برداری توسط گرب ون وین با سطح مقطع 0/0225 متر مربع در 4 ایستگاه (بهشهر، بابلسر، نوشهر، رامسر) از عمق 5 متر تا عمق 50 متر در 3 فصل (بهار، تابستان، پاییز) انجام شد.تراکم و تنوع زیستی بزرگ بی مهرگان کفزی در نقاط مختلف با عوامل متعددی مانند عمق و نوع بستر، مقدار مواد آلی ارتباط دارد. در طول دوره بررسی به طور کلی 14 خانواده از بزرگ بی مهرگان کفزی مربوط به 3 شاخه مورد شناسایی و جداسازی قرار گرفت. بیشترین درصد فراوانی به ترتیب مربوط به خانواده spionidae با 22 درصد و cyprididae با 21 درصد و cardidae با 16 درصد نسبت به کل جمعیت بزرگ بی مهرگان کفزی بود.نتایج این تحقیق نشان می دهد بالاترین میزان تراکم و تنوع زیستی بزرگ بی-مهرگان کفزی مربوط به ایستگاه نوشهر می باشد. تراکم و تنوع زیستی بزرگ بی مهرگان کفزی با افزایش عمق افزایش یافته، ولی در عمق 50 متر مجددا کاهش می یابد. آنالیزهای آماری بیانگر اختلاف معنی دار (0/05>p) در اعماق و فصول می باشد که با ترکیبی از فاکتور های مختلف مانند شرایط هیدرودینامیک، مواد آلی، ویژگی های رسوب مرتبط است.

تحقیق حاضر باهدف بررسی اثرات سموم مخاط شقایق دریایی stichodactyla sp.، روی سلول¬های کبد و خون ماهی گورخری، danio rerio صورت گرفت. نمونه های شقایق دریایی از ناحیه¬ی شرقی ایستگاه اسکله¬ی شهری جزیره هرمز جمع آوری و بعد از فریز شدن در دمای 160- درجه سانتی گراد به آزمایشگاه منتقل شدند. بعد از یخ زدایی، مخاط از صفحه دهانی جدا و در فریزدرایر خشک شد. تیمار ماهیان گورخری با مخاط خشک و تر شقایق دریایی در سه غلظت 250، 500 و 1000 میلی¬گرم در یک لیتر آب (mg/l) صورت گرفت. ماهیان تیمار شده ی در حال مرگ با بریدن ساقه دمی خون¬گیری و در بوئن به مدت 24 ساعت تثبیت شدند. سپس تغییرات بافتی کبد و تغییرات ریختی گلبول های خون با استفاده از میکروسکوپ نوری و همچنین اسمولالیته، یون ها و هموگلوبین پلاسما در ماهیان تیمار شده و کنترل بررسی شد. نتایج نشان داد که میزان اسمولالیته و یون های پلاسما در نمونه های تیمار شده نسبت به کنترل به طور معنی داری کاهش یافته است. همچنین میزان هموگلوبین در پلاسما ی نمونه های تیمار شده نسبت به کنترل نیز افزایش معنی داری را نشان داد علاوه براین لیز شدن گلبول های خونی در ماهیان تیمار شده به خوبی مشاهده شد. در بررسی میکروسکوپی کبد در نمونه های تیمار شده عوارضی شامل: واکوئله شدن، پرخونی در سینوزوئیدها، نکروز، تورم سلولی، خونریزی و پارگی رگ ها رویت شد که در تیمارهای با غلظت بالای مخاط، شدت این عوارض کم تر بود. تحقیق حاضر نشان داد که مخاط شقایق دریایی مورد مطالعه در حالت خشک و تر توانایی کشتن ماهیان گورخری را دارد و به نظر می رسد مرگ آنی ماهیان در اثر هجوم بیش از حد آب بدن، لیز شدن سلول های خونی و نیز از دست دادن یون های ضروری بدن باشد. البته در غلظت های پایین عوارض فوق کمتر مشاهده شد؛ ولی عوارض بافتی در کبد بسیار مشهود بود که به نظر می رسد به دلیل طولانی بودن زمان تیمار این عوارض سبب می گردد.

در بررسی اثرات نفروتوکسیک مخاط شقایق دریایی .stichodactyla sp. از ماهی گورخری danio rerio به عنوان مدل استفاده شد. شقایق های دریایی از نواحی جزرومدی جزیره ی هرمز جمع آوری و بعد از انجماد در دمای c˚160- به آزمایشگاه منتقل شدند. برای به دست آوردن lc5096h و lc2596h، پس از تعیین محدوده ی کشندگی، غلظت های مشخص از مخاط خشک و تر در ظروف 1 لیتری تهیه و به هر کدام 7 قطعه ماهی گورخری به مدت 96 ساعت معرفی گردید. با توجه به میزان مرگ ومیر ماهیان در 96 ساعت و با استفاده از آنالیز آماری probit value، lc5096h و lc2596h برای مخاط خشک و تر به ترتیب 106/17، 96/63 و 175/03 و 153/47 میلی گرم/ لیتر به دست آمد. به منظور بررسی خاصیت کشندگی مخاط تر و خشک، از غلظت های 250، 500 و 1000 میلی گرم/ لیتر، روی ماهی گورخری استفاده شد و سپس تغییرات بافتی کلیه و میزان حضور آنزیم na+, k+- atpase ماهیان تیمار شده با استفاده از میکروسکوپ نوری و روش ایمونوهیستوشیمی مورد مطالعه قرار گرفت. در بررسی میکروسکوپی کلیه، آسیب های بافتی متعددی ازجمله پرخونی، اتساع و نکروز کلاف گلومرولی و کاهش فضای بومن، انسداد لومن توبول های ادراری، دژنراسیون بافت بینابینی، تخریب سلول های اپیتلیال توبول های کلیوی، جدا شدن اپیتلیال از غشای پایه و پیکنوزیس هسته ای در تیمارهای مختلف دیده شد. نتایج نشان داد مخاط شقایق دریایی .stichodactyla sp در حالت تر و خشک باعث مرگ ماهی گورخری می شود، هم چنین میزان و شدت این آسیب ها در غلظت های بالاتر از مخاط خشک بیشتر از سایر غلظت ها در هر دو تیمار تر و خشک می باشد. اگرچه وضعیت بافتی نامطلوب در کلیه ها دیده شد، ولی احتمالاً دلیل آن هجوم حجم زیاد خون به کلیه جهت دفع آب اضافی بدن به دلیل آسیب های بافتی آبشش که مستقیماً درمعرض مخاط قرارمی گیرد، باشد. این آسیب ها می توانند با ایجاد اختلال در سیستم های تنظیم اسمزی باعث مرگ ماهی ها شوند.

چکیده ندارد.

این بررسی به مدت یک سال از فروردین ماه 1387 لغایت اسفند ماه 1387 در رودخانه سزار، استان لرستان (منطقه شهرستان دورود) به انجام رسید. در مسافت حدود 30 کیلومتر، 9 ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از بی مهرگان بزرگ کفزی و نیز آب رودخانه به منظور تعیین برخی پارامتر های فیزیکی و شیمیایی شامل دمای آب، اکسیژن محلول، سختی کل، دبی، ph، bod5، tds، tss، هدایت الکتریکی (ec)،po4 ، nh4، no2و no3 نمونه برداری به عمل آمد. نمونه برداری از کفزیان توسط دستگاه سوربر و با سه تکرار از هر ایستگاه انجام شد. داده های بی مهرگان بزرگ کفزی به صورت شاخص های ساختار جمعیتی ماکروبنتوز شامل غنای کل، غنای ept ، ept/chir، شاخص تنوع شانن( h´)، شاخص زیستی در حد خانواده هیلسنهوف(hfbi)، گروه های تغذیه ای و ارزش زیست شناختی(z) خلاصه گردید. بر اساس نتایج شاخص هیلسنهوف، درجه آلودگی آلی در ایستگاه های مطالعاتی در سه طبقه کیفی مناسب، نسبتاً ضعیف و ضعیف قرار گرفت. تأثیرات بیان شده ناشی از آلودگی، بر کلیه شاخص ها در فصول گرم سال بیشتر بود. نتایج حاصل از گروه های تغذیه ای نشان داد که بی مهرگان بزرگ کفزی پنج گروه تغذیه ای gatherer/collector، filter/collector، scraper، shredders و predators را تشکیل می دهند. گروه های تغذیه ای gc و fc نسبت به سایر گروه ها در تمامی ایستگاه های مطالعاتی از بیشترین فراوانی نسبی برخوردار بودند. حداکثر مقدار شاخص تنوع شانن در ایستگاه 4، برابر 2/66 و حداقل آن در ایستگاه 7، برابر 1/08 بود. حداکثر غنای کل در ایستگاه 4، برابر 28 و حداقل آن در ایستگاه7، برابر 5 بود. حداکثر مقدار غنای ept در ایستگاه 1، برابر 9 و حداقل آن در ایستگاه 2، برابر2 بود. حداکثر مقدار ept/chir در ایستگاه 4، برابر 26 و حداقل آن در ایستگاه 2، برابر 0/05 بود. به طور میانگین در مدت بررسی، درجه حرارت آب بین 4/8و 26/7 درجه سانتیگراد، اکسیژن محلول بین 7/8 و 9/1 میلی گرم در لیتر، ph بین 7/5 و 8/13، دبی بین 0/0126 و 14 مترمکعب در ثانیه، bod5 بین 3/5 و 6/6 میلی گرم در لیتر، سختی بین 193/5 و 221/25 میلی گرم در لیتر، هدایت الکتریکی بین 440/6 و 772 میکروموس بر سانتی متر، tds بین 225/1 و 386/1 میلی گرم در لیتر، tss بین 95/25 و 139 میلی گرم در لیتر، فسفات بین 0/042 و 0/116 میلی گرم در لیتر، آمونیوم بین 0/42975 و 0/7285 میلی گرم در لیتر، نیتریت بین 0/0055 و 0/008 میلی گرم در لیتر و نیترات بین 9835/0 و 1/2165 میلی گرم در لیتر بود. پردازش داده های مربوط به ماکروبنتوزهای شاخص در ایستگاه های مطالعاتی با توجه به سیستم ساپروبی و ارزش زیست شناختی نشان داد که متوسط توان تولید در این منطقه 305/4 کیلوگرم در هکتار در سال است. در اسفند ماه با میزان تولید کل 396/7 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین توان تولید و در مهر ماه با تولید کل 221/3 کیلوگرم در هکتار دارای کمترین توان تولید است. از نظر مجموع فراوانی ماکروبنتوزها، از بیشتر به کمتر شامل فصل زمستان، بهار، پاییز و تابستان می باشد. از نظر ارزش زیست شناختی، تابستان دارای بیشترین ارزش زیست شناختی در تمامی ایستگاه های مطالعاتی نسبت به فصول دیگر بود. در ماه شهریور و مهر با کاهش بیش از حد دبی آب و اثرات آلوده کننده های متمرکز و غیر متمرکز در ایستگاه های 2، 3، 6، 7 و 8، توان تولید به دلیل ارزش زیست شناختی بیش از 2/5 مورد ارزیابی قرار نگرفت.

در این مطالعه برای تخمین برخی پارامترهای بیولوژیک ماهی شعری معمولیlethrinus nebulosus در آب های استان هرمزگان، تعداد 1388 نمونه ماهی مورد بیومتری قرار گرفت. نسبت جنسی نر به ماده 1: 5/4 بدست آمد. روند توسعه مراحل گنادی در طول ماه های سال نشان می دهد که تخم ریزی این گونه از فروردین تا خرداد ماه است که این پدیده همچنین با بررسی تغییرات ماهانه gsi تایید شد. میانگین طول بلوغ نیز 31 سانتی متر محاسبه شد. پارامترهای رشد، شامل طول بینهایت و نرخ رشد به ترتیب 2/67 سانتی متر و 16/0 در سال به کمک روش شفرد تخمین زده شد. با توجه به پارامترهای رشد محاسبه شده، ماهی شعری جزء گونه های با نرخ رشد کم محسوب می شود. به کمک فرمول تجربی پائولی، سن در طول صفر 16/1- محاسبه شد. معادله رشد فون برتالنفی برای این گونه به صورت ]((16/1 + t)16/0 exp(--1[2/67 lt = محاسبه گردید. رابطه بین طول چنگالی و وزن آن به صورت 722/2fl051/0 w =تعیین گردید. با توجه به مقدار b محاسبه شده ماهی شعری دارای رشد آلومتریک می باشد. مرگ و میر طبیعی، صیادی و کل به ترتیب 57/0، 56/0 و 13/1 و ضریب بهره برداری 50/0 محاسبه شد، که نشان دهنده بهره برداری بهینه از این گونه در آب های استان هرمزگان می باشد.