کاربرد میکرواستخراج بر پایه استفاده از فیبرهای توخالی متخلخل تحت استخراج با گرادیان ph برای سه داروی ضد قارچ کتوکونازول، کلوتریمازول و میکونازول بررسی شد. داروهای مورد بررسی از 10 میلی لیتر محلول آبی با 11 ph = (فاز دهنده) به داخل فاز آلی پر شده در منافذ جداره ی فیبر و از آنجا به داخل 24 میکرولیتر فاز آبی ثانویه با 5/2 ph = (فاز گیرنده) استخراج شدند. استخراج بر پایه اختلاف ph موجود در داخل و خارج فیبر انجام شد. برای رسیدن به مقدار استخراج بهینه پارامترهای مختلف از قبیل نوع فاز آلی، ph فازهای دهنده و گیرنده، قدرت یونی، سرعت همزدن، و زمان استخراج بررسی و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، فاکتور تغلیظ در محدوده 72 - 131 برای سه دارو بدست آمد. درصد انحراف استانداردهای نسبی روش در محدوده ی 2 تا 12 درصد حاصل شد. منحنی درجه بندی در محدوده ی 5-500 میکروگرم بر لیتر برای کتوکونازول و کلوتریمازول و در محدوده ی 8-500 برای میکونازول به صورت خطی و با ضریب همبستگی بزرگتر از 99/0 بدست آمد. این روش برای استخراج این داروها از نمونه های آب شهر، ادرار و پلاسمای خون مورد بررسی قرار گرفت و نتایج مناسبی حاصل شد. تکنولوژی رنگ آمیزی با سیال فوق بحرانی (sfd) به دلایل زیست محیطی اخیرا مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. از آنجاییکه معمولا کربن دی اکسید به عنوان محیطی برای رنگ آمیزی استفاده می شود، تعیین حلالیت رنگ ها در کربن دی اکسید حائز اهمیت است.. در تحقیق حاضر حلالیت چهار رنگ دیسپرس آزو در سیال فوق بحرانی در محدوده فشار 121– 355 بار و در محدوده دمای 308 تا 348 کلوین بدست آمد. کسر مولی حلالیت برای رنگ ها در محدوده - بدست آمد. دو مدل نیمه تجربی بارتل و کراستیل بررسی جهت پیشگویی حلالیت در شرایط جدید بکار رفت و مقادیر میانگین خطای مطلق در محدوده 8/9 تا 5/26 بدست آمد.

این تحقیق شامل دو بخش می باشد: در بخش اول، روش میکرواستخراج مایع سه فازی با استفاده از فیبر توخالی برای استخراج و پیش-تغلیظ مقادیر اندک داروی ضددیابت پیوگلیتازون در نمونه های بیولوژیکی و اندازه گیری با دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا به کار گرفته شد. در این روش داروی مورد نظر به درون حلال آلی دی هگزیل اتر تثبیت شده در منافذ غشای یک فیبر توخالی، از محلول آبی نمونه به حجم ml 10 با 8 =ph استخراج شد و سپس به درون فاز گیرنده با 2/2 = ph پر شده در مجرای داخلی فیبر استخراج برگشتی صورت گرفت. در پایان استخراج،24 میکرولیتراز فاز استخراجی به درون میکروسرنگ کشیده و به طور مستقیم برای اندازه گیری به دستگاه hplc تزریق شد. تحت شرایط بهینه ی استخراجی (دی هگزیل اتر به عنوان حلال آلی استخراج کننده، ph فاز دهنده و گیرنده به ترتیب 8 و 2/2، زمان استخراج 30 دقیقه، سرعت هم زدنrpm 500 و قدرت یونی محلول با (w/v) 10% از نمک ((nacl)، فاکتور پیش تغلیظ 180، محدوده خطی روش µg l-1 250-2/5 با ضریب همبستگی 0.998 و حد تشخیص µg l-1 1.0 به دست آمد. انحراف استاندارد نسبی درون روز و بین روز بر اساس پنج اندازه گیری تکراری به ترتیب 4/7 و 15% تعیین شدند. در بخش دوم تحقیق، نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن مگنتیت (fe3o4)اصلاح شده با یک سورفکتنت کاتیونی (ستیل تری متیل آمونیوم برماید (ctab)) تهیه شدند و به عنوان جاذب برای حذف یک رنگ سنتزی نساجی به نام reactive blue 19 از محلول های آبی به کار رفتند. نانوذرات مگنتیت با روش همرسوبی سنتز شدند و برای افزایش تمایل جذب آنها به مولکول های رنگ، سطح آنها با سورفکتنت ctab اصلاح گردید که در این صورت مولکول های ctab تشکیل یک پوشش دولایه با بار مثبت در سطح نانوذرات می دهند. فاکتورهای موثر بر فرآیند جذب رنگ بر روی سطح نانوذرات، شامل ph محلول رنگ، مقدار سورفکتنت، زمان تماس و قدرت یونی در یک غلظت ثابتی از رنگ و جاذب، بررسی و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، درصد حذف رنگ بیش از 95% به دست آمد. مطالعات جذب تعادلی رنگ بر روی سطح نانوذرات اصلاح شده، توسط مدل جذب سطحی لانگمویر و فرندلیچ صورت گرفت و مشخص شد که مدل ایزوترم لانگمویر بیشترین تطابق را با نتایج تجربی دارد. در دمایc? 25، ماکزیمم ظرفیت جذب mg g-1 500 به دست آمد. آزمایشات مربوط به سینتیک جذب انجام شد و نتایج با مدل های سینتیکی مختلف مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که فرآیند جذب با مدل سینتیکی شبه درجه دوم مطابقت بیشتری دارد. همچنین، واجذب رنگ از سطح نانوذرات اصلاح شده با ctab با استفاده از شوینده های مختلف بررسی شد و بیشترین بازده واجذب برای متانول و بیش از 90% به دست آمد.

چکیده دو روش پیش‏تغلیظ پرکاربرد یعنی میکرو استخراج برپایه استفاده از فیبر توخالی و پخش حلال برای اندازه‏گیری آلاینده‏های زیست محیطی در این رساله استفاده شده است. روش میکرواستخراج با حلال به کمک فیبر توخالی روشی نو، سریع و آسان از لحاظ تکنیک در استخراج ترکیبات آلی گوگرددار از نمونه‏های آبی می‏باشد. با بهینه کردن شرایط، این روش تنها به 8 میلی‏لیتر نمونه و 3/3 میکرولیتر حلال آلی(تولوئن) نیاز دارد. حد تشخیص پایین (کمتر از µg/l 7/8 برای gc-fpd و کمتر از µg/l 4/99 برای gc-ms) و تکرار پذیری بالا نشان داد که روش فوق توانایی بالایی به خصوص در آنالیز نمونه‏های حقیقی دارد. روش پیشنهادی تکرارپذیری خوبی برای تعیین مقدار کمی ترکیبات گوگردی در نمونه‏های آبی در حد ?g/l10 با مقادیر rsd در گستره %9/4 تا %6/8 برای تکرارپذیری و rsd بین %9/4 تا %7/9 برای تکثیرپذیری را نشان داد. ضریب همبستگی منحنی کالیبراسیون (r2) از 986/0 تا 999/0 برای gc-fpd و از گستره 996/0 تا 999/0 برای gc-ms و نیز فاکتور تغلیظ برای این ترکیبات در گستره 43 تا 254 قرار داشت. تعیین سریع، با دقت و حساسیت بالا از دیگر مزایای میکرواستخراج کمی ترکیبات آلی گوگرددار با استفاده از فیبر توخالی و کروماتوگرافی گازی است. در تحقیق دیگری با استفاده از میکرواستخراج مایع – مایع پخشی با حلال استخراجی کلروفرم و حلال پخش کننده اتانول، اندازه‏گیری سورفکتانت‏های آنیونی در حد µg/l در آب دریا مورد بررسی قرار گرفت. حد تشخیص µg/l 3، زمان آنالیز 5 دقیقه، راندمان استخراج بالاتر از 95% با rsd کمتر از 5% بعد از انجام بهینه‏سازی‏ها، نشان از موفقیت این روش درتعیین مقادیر ناچیز سورفکتانت‏های آنیونی بر پایه اندازه‏گیری جذب زوج یون متیلن بلو – دودسیل سولفات در فاز آلی می‏باشد. در مطالعه دیگر اندازه‏گیری همزمان کاتیون‏های جیوه، مس، نقره، پالادیم و طلا و آنالیز با دستگاه پلاسمای جفت شده القایی – اسپکترومتری نشر اتمی مورد مطالعه واقع شد. در این کار روش میکرواستخراج مایع – مایع پخشی توسعه یافت و از آندکانول به عنوان حلال استخراجی استفاده گردید. این حلال با داشتن دانسیته کمتر از آب و نقطه ذوب پایین oc19 به راحتی از آب جدا می‏شود. انتخاب پارامترهای موثر بر استخراج با طراحی غربالگری و پیداکردن شرایط بهینه به کمک طراحی هم‏نهاده مرکزی چرخش‏پذیر انجام گرفت. در انتها تحت شرایط بهینه، اندازه‏گیری این عناصر در نمونه‏های آب چاه، شهر، چشمه و دریا با بازیافت 110-88 و انحراف استاندارد نسبی بین 5/0 تا 8/6 درصد صورت گرفت. در تحقیقی دیگر به مطالعه توانمندی سیال فوق بحرانی کربن دی اکسید در استخراج برخی داروها از دسته ضد کلسترول (استاتین‏ها) و ضد سرطان و نیز برخی رنگدانه‏ها از دسته آزو پرداخته شد. در این مطالعات همبستگی داده‏های حلالیت سه رنگدانه با استفاده از مدل chrastil بررسی شد. و برای داروهای دسته استاتین ها از 4 مدل تجربی و برای داروهای ضد سرطان از 6 مدل تجربی استفاده شد. انحراف نسبی میانگین مطلق (aard) برای تمامی مدل‏ها محاسبه شد. کسر مولی حلالیت استاتین‏ها، به ترتیب بین 5-10×10/1 تا 4-10×14/1، 3-10×45/1 تا 6-10×12/1، 4-10×44/2 تا 6-10×0/3، 6-10×0/2 تا 4-10×35/5 و 6-10×0/5 تا 4-10×0/6 برای lv، av، rv، sv و fv تغییر کرد به طوری که روند حلالیت برای استاتین‏ها در دما و فشار متناظر به صورتlv<rv<sv<fv<av بود. گستره کسر مولی رنگ دانه‏ها 6-10×(4/11-5/1) برای dey1، 6-10×(7/5-01/0) برای dey2 و 6-10×(7/20-1/0) برای dey2 و برای داروهای ضد سرطان به صورت 7-10×00/3 تا 3-10×87/1 تغییر کرد در پایان با استفاده از نتایج داده‏های حلالیت 20 ترکیب سه حلقه‏ای جمع‏آوری شده از مراجع مختلف مدلی بر پایه شبکه عصبی برای پیشگویی حلالیت ارائه شد. مقایسه کارایی شبکه‏های عصبی بر پایه توابع شعاعی (rbf)، پرسپترون (mlp) و المن (elman) با مقایسه خطای استاندارد شده آنها صورت گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که شبکه rbf توانایی بهتری در پیشگویی حلالیت ترکیبات سه حلقه‏ای فوق در سری تیمار، اعتبار و آزمایش دارد.

چکیده کار حاضر در دوبخش ارائه شده است. در بخش اول، ابتدا نانو ذرات مغناطیسی fe3o4 به روش همرسوبی سنتز شدند و برای حذف رنگدانه هایdisperse red 167 وdisperse blue 183 به عنوان دو نمونه از رنگ های دیسپرس از محلول های آبی به کار رفتند. برای افزایش تمایل نانو ذرات به مولکول های رنگ سطح آن ها با استفاده از اصلاح کننده های آلی (مثل ماده ی سطح فعال ها) اصلاح شد. فاکتورهای موثر بر فرایند جذب رنگ بر روی سطح نانوذرات، شامل ph، مقدار ماده ی سطح فعال ctab و قدرت یونی در یک غلظت ثابتی از جاذب و رنگ بررسی و بهینه شدند. در ادامه اثر نسبت غلظت رنگ به غلظت ctab نیز بررسی و بهینه شد. برای تعیین میزان ظرفیت جاذب، در شرایط بهینه (8 ph = و غلظت 5-10 × 5/2 مول بر لیتر از ctab برای red 167 disperse و 5-10 × 5 مول بر لیتر برایdispers blue183 ) راندمان حذف برای محلول رنگ با غلظت mg l-1 500 بیشتر از 95% بدست آمد. تحت این شرایط ظرفیت جاذب mg g-12000 بدست آمد. برای تایید نتایج حاصله ترموگرام نمونه با دستگاه tgتهیه شد. همچنین واجذب رنگ از سطح نانوذرات اصلاح شده با ctab با استفاده از شوینده های مختلف بررسی شد و بیشترین بازده واجذب برای متانول و بیش از 95% به دست آمد. در بخش دوم، نانو ذرات مغناطیسی fe3o4 اصلاح شده با ctab به عنوان فاز جامد برای استخراج مقادیر ناچیز داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای در نمونه ی ادرار به کار رفت. پس از شستشوی داروها از سطح ذرات با متانول اندازه گیری آن ها با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا صورت گرفت. فاکتورهای موثر بر فرایند جذب داروها بر روی سطح نانوذرات، شامل ph، مقدار ماده ی سطح فعال ctab، زمان تماس و قدرت یونی محلول و فاکتورهای موثر بر فرایند واجذب دارو از سطح نانوذرات شامل، نوع حلال شوینده و حجم حلال شوینده بررسی و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه (درصد نمک:(0w/v%) غلظت ctab: (120 میلی گرم بر لیتر)، ph محلول: (12)، نوع حلال شوینده: (متانول)، حجم حلال شوینده: (5/0 میلی لیتر)، زمان استخراج: (15 دقیقه) فاکتور پیش تغلیظ بدست آمده برای همه ی آنالیت های مورد مطالعه بیش از 250 بود. درصد انحراف استاندار نسبی روش برای سه اندازه گیری متوالی دارو در ادرار، در محدوده ی 4-6 درصد تعیین شد. منحنی درجه بندی در محدوده ی 10-400 میکروگرم بر لیتر به صورت خطی و با ضریب همبستگی بیش از 99/0 بدست آمد. حد تشخیص بدست آمده در محدوده ی 3-5 بود.کاربرد روش برای استخراج این داروها از نمونه های آب شهر و ادرار مورد بررسی قرار گرفت و نتایج قابل قبولی بدست آمد.

مسائل و معضلات فراوانی که وجود آلاینده های آلی زیست محیطی به همراه دارند تشخیص و اندازه گیری آنها را در بافتهای مختلف حائز اهمیت می سازد. بسیاری از این آلاینده ها حتی در غلظتهای خیلی جزئی اثرات زیانباری برای سلامتی انسان و اکوسیستم به همراه دارند. پیچیده بودن بافتهای طبیعی و پایین بودن غلظت آلاینده ها در آنها انجام مراحل مقدماتی آماده سازی نمونه را پیش از اندازه گیری با دستگاه تجزیه ای الزامی می سازد. اهدافی که از مرحله آماده سازی نمونه دنبال می شوند عبارتند از : 1) خارج سازی مزاحمهای بالقوه به منظور افزایش گزینش پذیری روش 2) پیش تغلیظ گونه 3) تبدیل گونه به شکلی که برای جداسازی و شناسایی مناسبتر باشد 4) مهیا نمودن روش قدرتمند و تکرارپذیر که مستقل از تغییرات بافت نمونه باشد. اساسی ترین مرحله در آماده سازی نمونه مرحله استخراج می باشد که به منظور جداکردن و پیش تغلیظ مقادیر کم گونه از بافت نمونه بکار می رود. یک روش استخراجی ایده آل بایستی سریع، ساده، تکرار پذیر و انتخابی بوده، استفاده از حلال آلی در آن به حداقل برسد و قابلیت کاربرد با اکثر دستگاههای تجزیه ای را دارا باشد. در نهایت نیازی به کاهش حجم و تغلیظ نداشته باشد. یکی از قدیمیترین روشهای استخراج که برای آماده سازی نمونه بکار می رود روش استخراج مایع-مایع (lle) می باشد. معایب عمده این سیستم عبارتند از: 1- مصرف حجم زیادی از حلالهای آلی، 2- رقیق بودن فاز استخراجی و3- طولانی بودن زمان استخراج. با ادامه یافتن تحقیقات در طول دهه های گذشته تلاش زیادی جهت کوچک کردن مقیاس استخراج مایع – مایع صورت گرفته است. با ادامه یافتن تحقیقات در سالهای 1990 تا 2000 روشهای میکرو استخراج بر پایه استخراج با حجمهای میکرولیتری از حلال مورد توجه قرار گرفت. امروزه روشهای متعدد میکرو استخراج با حلال آلی بر روی نمونه های حقیقی آبی و بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از روشهای ریزاستخراج ارائه شده در طی سالهای اخیر روشی سه فازی بر پایه استفاده از یک لوله پلی پروپیلن متخلخل توخالی می باشد. در این روش از یک حلال آلی با حجم میکرولیتر بعنوان غشاء در بین دو فاز آبی (یکی دهنده و دیگری پذیرنده) استفاده می شود. که در آن آنالیت ابتدا وارد حلال آلی روی منافذ فیبر شده و سپس دوباره به محلول ثانویه داخل فیبر استخراج می شود. از آنجایی که در روش حاضر استخراج در دو مرحله انجام می گیرد، لذا نسبت به روش دو فازی دارای گزینش پذیری بالای می باشد. همچنین این روش ضمن تقلیل مصرف حلال آلی، سادگی، ارزان و سریع بودن از فاکتور تغلیظ و حساسیت بالایی برخوردار می باشد. مهمترین مزیت این روش قابل کاربرد بودن آن برای نمونه هایی با بافتهای پیچیده مانند پلاسما، ادرار و ... می باشد. اما به دلیل آبی بودن فاز پذیرنده، این روش تنها با دستگاههایی از قبیل کروماتوگرافی مایعی (hplc) و کاپیلاری الکتروفورز (ce) بکاربرده شده است و قابل کاربرد با دستگاه هایی مانند کروماتوگرافی گازی نمی باشد. در این تحقیق سوال اصلی اینست که آیا می توان اقدام به نوآوری در جهت اصلاح این روش به نحوی که قابل کاربرد با اکثر دستگاههای تجزیه ای موجود باشد، نمود؟ هدف تحقیق حاضر ارائه روش جدید سه فازیی بر پایه استفاده از فیبرهای توخالی می باشد که محدودیتی از نظر کاربرد با دستگاههای تجزیه ای نداشته باشد. این روش جدید بر پایه استفاده از دو حلال آلی غیرقابل امتزاج می باشد بطوریکه یکی از حلالها در داخل جداره فیبر و دیگری در درون فیبر به عنوان فاز پذیرنده قرار گیرد. برای این منظور از حلال دودکان برای پر کردن جداره و منافذ فیبرهای توخالی و از حلالهای متانول و یا استونیتریل در درون فیبر استفاده می شود. یکی از مزایای این روش جدید اینست که به دلیل شرایط کروماتوگرافی عالی و خصوصیات مناسب آن قابل کاربرد با دستگاههایی مانند gc، hplc، icp و حتی جذب اتمی با کوره گرافیتی می باشد. و همچنین به دلیل clean-up بالای این روش سه فازی می توان ترکیبات مورد نظر را از بافتهای پیچیده ای مانند پلاسما و ادرار استخراج و با حد تشخیص بالایی با دستگاه کروماتوگرافی گازی آنالیز نمود.

در بخش اول این تحقیق استخراج و اندازه گیری سموم ارگانو فسفره از نمونه های جامد مطالعه شد. برای استخراج 7 گونه ارگانوفسفر از روش استخراج با سیال فوق بحرانی (sfe) استفاده شد. با توجه به اینکه خروجی سیال استخراجی داخل حلال آلی جمع آوری می شود و نیاز به تبخیر حلال جهت تغلیظ و آنالیزهای بعدی می باشد. لذا برای حذف این مرحله از تلفیق روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی (dllme) با sfe استفاده شد. 17 میکرولیتر کربن تتراکلرید به 1 میلی لیتر حلال جمع کننده sfe اضافه و مخلوط به سرعت به 5 میلی لیتر آب مقطر تزریق شد تا حالت ابری ایجاد شود. مخلوط سانتریفیوژ شد و 2 میکرولیتر از فاز ته نشین شده بعد از سانتریفیوژ کردن به دستگاه gc-fid تزریق شد. پارامترهای بهینه sfe و dllme به ترتیب به صورت: فشار 150 اتمسفر، دما 60 سانتیگراد، حجم اصلاحگر متانول 50 میکرولیتر، حلال استخراجی 17 میکرولیتر کربن تتراکلرید و حلال پخش کننده 1 میلی لیتر استونیتریل حاصل شد. تحت شرایط بهینه راندمان استخراج در محدوده 4/44 تا 4/95%، انحراف استاندارد نسبی کمتر از 5/7% و حد تشخیص بین mg kg-1 001/0 تا 009/0 بدست آمد. کارایی روش با استخراج سموم از دو نمونه خاک و یک نمونه ماسه بررسی شد و نتایج قابل قبولی بدست آمد. در قسمت دوم این تحقیق امواج مایکروویو جهت استخراج سموم کلروفنول از نمونه های خاک و ماسه استفاده شد. برای استخراج 5 ترکیب کلروفنول، از 2 میلی لیترآب قلیایی با 10 ph = استفاده شد. جهت حذف مرحله تبخیر حلال جهت تغلیظ سموم و نیز به منظور تمیز سازی بافت نمونه استخراجی از روش dllme استفاده شد. برای این منظور حجم آب قلیایی به 5 میلی لیتر رسانده شد و ph آن در 6 تنظیم شد. مخلوط حاوی 1 میلی لیتر حلال پخشی استون و 37 میکرولیتر از حلال استخراجی کلروبنزن به سرعت به محلول تزریق شد. پس از سانتریفیوژ 5/0±20 میکرولیتر فاز ته نشین شده حاصل شد. استخراج برگشتی گونه ها داخل سرنگ با 20 میکرولیتر آب قلیایی با0/12 ph = صورت گرفت. پلانگر سرنگ با سرعت 500 میکرولیتر بر دقیقه، عمل استخراج برگشتی را در زمان 5 دقیقه امکان پذیر کرد. در این کار 20 میکرولیتر از محلول حاصل جهت آنالیز کلروفنولها به دستگاه hplc تزریق شد. راندمان استخراج بین 68 تا 82%، حد تشخیص تجزیه ای بین 200.0 تا mg kg-1 08/0 ، فاکتور تغلیظ بین 25 تا 30 و انحراف استاندارد کمتر از 6/7% بدست آمد. کارآیی روش برای استخراج کلروفنولها از 2 نمونه ماسه و یک نمونه خاک بررسی و نتایج قابل قبولی بدست آمد.

چکیده در بخش اول کار حاضر کاربرد روش میکرواستخراج امولسیونی به کمک امواج مافوق صوت به همراه دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونیزاسیون شعله ای برای استخراج و اندازه گیری آفت کش های ارگانوفسفره در نمونه های آب و خاک معرفی شد. به منظور دستیابی به حداکثر کارائی استخراج تاثیر پارامترهای مختلف مانند نوع حلال استخراج کننده و حجم آن، زمان سانتریفیوژ، دمای استخراج و درصد نمک سدیم کلرید مطالعه و بهینه شدند. شرایط بهینه برای روش میکرواستخراج شامل حلال استخراج کننده و حجم آن: 14 میکرولیتر تولوئن، زمان سانتریفیوژ: 10 دقیقه، دمای استخراج: دمای محیط بدون اضافه کردن سدیم کلرید. تحت شرایط بهینه فاکتور پیش تغلیظ 1400 و 2400 بترتیب برای کلروپیریفوس و دیازینون بدست آمد. گستره خطی منحنی کالیبراسیون 01/0 تا 100 میکروگرم بر لیتر و انحراف استاندارد نسبی کوچکتر از 7/8 حاصل شد. همچنین حد تشخیص 01/0 و 1/0 میکرو گرم بر لیتر بترتیب برای دیازینون و کلروپیریفوس بدست آمد. در بخش دوم مطالعه روش استخراج با فاز جامد در تلفیق با روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی که به وسیله کروماتوگرافی گازی با آشکارساز یونیزاسیون شعله ای انجام می شود، بعنوان یک روش سریع، ساده و کارآمد برای تعیین آفت کش های ارگانوفسفره در نمونه های خاک به کار برده شد. بعضی پارامترهای مهم همچون نوع حلال استخراجی و حلال پخشی و حجم شان، سرعت جریان محلول نمونه، حجم محلول، مقدار نمک و حجم و نوع حلال شوینده روی بازیافت استخراج آنالیت ها از محلول نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. تحت شرایط بهینه (حلال استخراجی: 13 میلی لیتر کربن تتراکلرید ، حلال پخش کننده: 1 میلی لیتر استونیتریل، سرعت جریان محلول نمونه: 15 میلی لیتر بر دقیقه، حجم محلول نمونه: 50 میلی لیتر، حلال شویند: 1 میلی لیتر استونیتریل و بدون اثر نمک) فاکتور پیش تغلیظ 3700 تا 9000 بدست آمد. محدوده خطی منحنی کالیبراسیون 02/0 تا 75 میکروگرم بر لیتر و حد 01/0 تا 05/0 میکروگرم بر لیتر می باشد. انحراف استاندارد نسبی برای 25 میکروگرم بر لیتر از آنالیت ها بین 06/4 تا 90/8 بود.

در بخش یکم از فصل نخست، یک روش میکرواستخراج مایع پخشی با امواج اولتراسونیک بر اساس به کارگیری حلال های آلی با چگالی کمتر از آب معرفی شد. روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (pahs) در نمونه های آبی مورد استفاده قرار گرفت. چهارده میکرولیتر تولوئن به آهستگی به داخل ظرف استخراج-سانتریفوژ ویژه، حاوی نمونه آبی در حالی تزریق شد که در داخل حمام آبی اولتراسونیک قرار داشت. بعد از این که حلال به طور کامل به امولسیون در فاز آبی تبدیل شد، با استفاده از سانتریفوژ فازها از یکدیگر جدا شدند و دو میکرولیتر از فاز آلی شناور در سطح نمونه به دستگاه gc-fid تزریق شد. پارامترهای موثر بر فرایندهای امولسیون سازی، استخراج و شکستن امولسیون مورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفتند. در شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ در گستره 1776 تا 2714 بدست آمد. قابلیت کاربرد روش در استخراج و اندازه گیری pahs در نمونه های آبی حقیقی به طور موفقیت آمیزی ارزیابی شد. در بخش دوم، روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری برخی از نگهدارنده ها (سدیم بنزوات، پاراهیدروکسی بنزوییک اسید و پارابن ها) در نمونه های حقیقی مختلف به کار گرفته شد. چهل میکرولیتر از محلول الیکویت 336 در 1-اکتانول (w/v %5) به آهستگی به داخل ظرف استخراج-سانتریفوژ حاوی ml 12 از نمونه در حالی تزریق شد که در داخل حمام اولتراسونیک قرار داشت. بعد از عمل سانتریفوژ و جدا کردن دو فاز، حلال آلی شناور در سطح نمونه با یک سرنگ hplc جمع آوری و به داخل لوپ تزریق دستگاه hplc-uv تزریق شد. در شرایط بهینه، فاکتورهای تغلیظ در گستره 109 تا 490 به دست آمد. در نهایت قابلیت کاربرد روش پیشنهادی در استخراج و اندازه گیری ترکیبات مورد نظر در نمونه های آبی، مواد آرایشی و بهداشتی و نوشیدنی ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در بخش سوم، روش پیشنهادی برای استخراج برخی علف کش های کلردار اسیدی (cpas) در نمونه های آبی مورد استفاده قرار گرفت. استخراج تقریباً مشابه آنچه در بخش های پیشین ذکر شد انجام گردید. در این پروژه از تکنیک مشتق سازی مستقیم در محل تزریق برای استرسازی اسیدهای مورد نظر با استفاده از عامل زوج یون تترابوتیل آمونیوم کلراید، بعد از استخراج، استفاده گردید. پارامترهای مشتق سازی و استخراج مورد ارزیابی و بهینه سازی قرار گرفتند و در شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ تا 768 برای ترکیبات مورد نظر ثبت شد. قابلیت کاربرد روش در استخراج و اندازه گیری cpas در نمونه آب های طبیعی به طور موفقیت آمیزی مورد ارزیابی قرار گرفت. در فصل دوم، بخش نخست، یک روش برای تعیین کمی داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (nsaids) در نمونه های لجن فاضلاب ارائه و معتبرسازی شد. ترکیبات مورد نظر با استفاده از روش استخراج با آب در دما و فشار بالا (phwe)، استخراج و با استفاده از روش سه فازی میکرواستخراج مایع با فیبرهای توخالی (hf-lpme) خالص سازی و تغلیظ شدند. محلول حاصل از خالص سازی و تغلیظ برای آنالیز به دستگاه lc-esi-ms تزریق شد. بازیابی های استخراج برای نمونه های غنی شده در گستره 101 تا %109 بود در حالی که بازیابی های استخراج برای آنالیت های بومی در گستره 9/38 تا %3/90 به دست آمد. در شرایط بهینه در مرحله خالص سازی و تغلیظ، فاکتورهای تغلیظ در گستره 947 تا 1213 بدست آمد. اثر بافت بر روی یونی شدن داروها در lc-esi-ms نیز مورد بررسی قرار گرفت (9/8- تا %6/14+). در نهایت، روش پیشنهادی برای تعیین کمی nsaids در نمونه های لجن هضم شده یک تصفیه خانه فاضلاب به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار گرفت. در بخش دوم، یک روش حساس بر اساس میکرواستخراج مایع دو فازی با فیبر توخالی برای استخراج مقادیر بسیار ناچیز سلنیوم(iv) در نمونه های آبی و بیولوژیکی و آنالیز آن با hplc-uv معرفی و معتبرسازی شد. در این روش، سلنیوم(iv) موجود در نمونه با اورتوفنیلن دی آمین در شرایط اسیدی واکنش داده شد تا مشتق پیازسلنول (جاذب تابش uv) حاصل شود. پیازسلنول با استفاده از روش دوفازی میکرواستخراج مایع با فیبر توخالی به درون بیست میکرولیتر 1-اکتانول اســتخراج و با اســتفاده از hplc-uv آنالیز شد. پارامترهای موثر در استخراج، با روش طراحی آزمایش تاگوشی بهینه شدند. در شرایط بهینه، فاکتور تغلیظ 130 برای پیازسلنول به دست آمد. در نهایت، قابلیت کاربرد روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری مقادیر ناچیز سلنیوم(iv) در نمونه های پلاسما، ادرار و آب مورد ارزیابی قرار گرفت.

در این پایان نامه سعی کردیم اثر شرایط اقلیمی ، مواد هومیکی و نوع خاک را در کمیت و کیفیت اسانس گیاه به لیمو(aloysia triphylla) کشت شده بررسی کنیم. این گیاه بومی آمریکای جنوبی است و شرایط گرم و مرطوب را می طلبد. در دمای زیر صفر درجه سانتیگراد برگهای خود را از دست می دهد بنابراین در ایران در شرایط گلخانه ای پرورش می یابد. از آنجایی که ساقه چوبی این گیاه تا 10- درجه در برابر سرما مقاوم است در اسفند ماه 1388، 4نهال رادر گلخانه دانشگاه سیستان و بلوچستان در شرایط کنترل شده و 4 نهال را در شرایط محیطی در زاهدان و 4 نهال در منطقه خانوک از توابع زرند- کرمان کاشتیم و تحت مطالعه قرار دادیم به دو نهال از هر 4 نهال در اسفند ماه در هنگام کشت گیاه، هومات سدیم زدیم و دو نهال دیگر به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند در اواخر خردادماه از نمونه های شاهد و نمونه هایی که به ریشه شان هومات سدیم زده بودیم به روش تقطیر با آب اسانس گیری شد و بلافاصله پس از چیدن برگها دوباره به نمونه های اصلاح شده با هومات سدیم مجددا هومات سدیم زده شد و نمونه های شاهد دوباره به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند و در اوایل مهرماه (زمان گلدهی) 1389 از نمونه های شاهد و نمونه های اصلاح شده اسانس گیری شد و اسانس ها به وسیله تکنیک gc-ms آنالیز شدند. پس از آنالیز، تأثیر شرایط گوناگون روی کمیت و کیفیت اسانس بررسی شد. ترکیبات عمده اسانس این گیاه در بیشتر موارد e-سیترال ، z-سیترال، ترانس کاریوفیلن، 6- متیل-5- هپتن-2- اون و لیمونن می باشند. راندمان استخراج اسانس بین 21/0 تا 49/0 متغیر است . تجزیه برگ جهت تعیین عناصر معدنی حاکی از مقادیر یونهای فلزی در حد مجاز می باشد. با انجام آزمایشات آنتی میکروبی روی اسانس معلوم شد که پایین ترین غلظت مهاری برای باکتری bacillus subtillus و بالاترین غلظت مهاری برای staphylococcus aureus می باشد.

در بخش نخست تحقیق حاضر، امکان تلفیق روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی مبتنی بر استفاده از مایعات یونی با دستگاه پلاسمای جفت شده ی القایی-طیف سنجی نشر اتمی (icp-oes)، جهت استخراج و اندازه گیری مقادیر بسیار کم فلزات سنگین کبالت، مس، منگنز، نیکل و روی مورد بررسی قرار گرفته است. این بخش به تشریح جنبه های عملی و ارزیابی روش پیشنهادی اختصاص دارد. 1-(2-تنوئیل)-3، 3، 3-تری فلورواستون (tta)، مایع یونی 1-هگزیل-3-متیل ایمیدازولیوم بیس(تری فلورومتیل سولفونیل)ایمید [c6mim][tf2n] و اتانول به ترتیب به عنوان عامل کمپلکس کننده، حلال استخراج کننده و حلال پخش کننده مورد استفاده قرار گرفتند. پس از اتمام فرآیندهای میکرواستخراج و پیش تغلیظ، مایع یونی ته نشین شده جمع آوری و پس از رقیق سازی به نسبت 1:1 با 1-پروپانول به سیستم تزریق در جریان-icp-oes (fi-icp-oes) معرفی گردید. بهینه سازی متغیرهای کمی موثر بر میکرواستخراج یون های فلزی اعم از ph، قدرت یونی، نسبت مولی لیگند به فلز، حجم حلال استخراج کننده و حجم حلال پخش کننده بر اساس رویکرد طراحی آزمایش صورت گرفت. در گام نخست طرح نیم-فاکتوریال با هدف تعیین میزان تأثیر هریک از متغیرها بر میکرواستخراج مورد استفاده قرار گرفت و در مرحله ی بعد متغیرهایی که موثر ارزیابی شدند به وسیله ی طرح مختلط مرکز وجوه پر بهینه گردیدند. تحت شرایط بهینه کارایی تجزیه ای روش پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گرفت، حد تشخیص در محدوده ی ng/ml 2/0-1/0، فاکتور بهبود سیگنال 102-79، درصد بازیابی استخراج %68-53، گستره ی دینامیکی خطی ng/ml 200-25/0با ضرایب همبستگی در بازه ی 9986/0-9865/0 و انحراف استاندارد نسبی % 0/6-4/3 حاصل گردید. در بخش دوم تحقیق نیز استفاده از حلال های آلی سبک به عنوان فاز استخراج کننده ی سازگار با دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا-طیف سنجی ماوراءبنفش-مرئی (hplc-uv-vis) بدون نیاز به تبخیر و حذف حلال آلی به منظور استخراج فولیک اسید مورد بررسی قرار گرفته است. استخراج فولیک اسید مبتنی بر تشکیل زوج یون آب گریز با سورفکتنت کاتیونی ستیل تری متیل امونیوم برماید (ctab) با قابلیت استخراج به درون فاز آلی است. در راستای استخراج زوج یون نامبرده حلال های استخراج کننده و پخش کننده ی متعددی مورد آزمایش قرار گرفتند و از آن میان ترکیب 1-اکتانول-متانول با نمایش بیشترین درصد بازیابی انتخاب گردید. لازم به ذکر است که ظروف نمونه ی مورد استفاده دارای حجمی معادل دوازده میلی لیتر بوده و جهت جمع آوری حلال های سبک طراحی شده اند. پس از مطالعه ی اثر متغیرهایی چون ph، غلظت ctab، درصد نمک و حجم حلال های استخراج و پخش کننده بر استخراج، کارایی تجزیه ای روش پیشنهادی تحت عناوینی چون گستره ی دینامیکی خطی (ng/ml 200-1)، میزان خطی بودن منحنی درجه بندی (9988/0)، دقت(انحراف استاندارد نسبی %1/2)، درصد بازیابی استخراج (%37)، فاکتور تغلیظ (149) و حد تشخیص (ng/ml 5/0) مورد ارزیابی قرار گرفت. کارایی عملی روش پیش تغلیظ معرفی شده نیز با استخراج فولیک اسید از نمونه های دارویی، فرآورده های غذایی غنی شده اعم از دانه های ذرت غذای صبحانه و نوشیدنی انرژی زا و نمونه ی ادرار به اثبات رسید.

در تحقیق حاضر برای اولین بار یک روش میکرواستخراج بر پایه ی غشاء الکتریکی به منظور استخراج دو داروی نالمفین و نالترکسون از نمونه های ادرار و پلاسما ارائه شد. غشاء مایع شامل %85 از ترکیب 2-نیتروفنیل اکتیل اتر (npoe) و %15 دی-(2- اتیل هگزیل) فسفات (dehp) در منافذ دیواره ی فیبر متخلخل توخالی تثبیت شد. برای هدایت گونه ها از محلول نمونه ی آبی با 2 = ph و از میان غشاء مایع، به سوی فاز گیرنده با 1 = ph موجود در مجرای درونی فیبر، اختلاف پتانسیل 100 ولت به مدت 20 دقیقه اعمال گردید. سپس فاز گیرنده برای آنالیز به دستگاه hplc-uv تزریق شد. بازدهی استخراجی در محدودهی %54 تا %75 و مقادیر فاکتور تغلیظ 109 تا 149 در بافت های بیولوژیکی مختلف و تکرارپذیری قابل قبول (3/8 > % rsd > 0/2) حاصل شد. منحنی کالیبراسیون با ضرایب همبستگی بزرگتر از 9946/0 بدست آمد. در نهایت پس از بهینه سازی پارامترهای موثر بر میزان استخراج مانند ترکیب غشاء مایع، اثر نمک، سرعت همزدن، ولتاژ اعمال شده، زمان استخراج، ph فاز دهنده و گیرنده، این روش برای شناسایی و تعیین کمی داروها در نمونه های ادرار و پلاسما به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار گرفت. در تحقیق دوم استخراج بر پایه ی غشاء الکتریکی به همراه hplc با دتکتور uv به منظور شناسایی و اندازه گیری سالبوتامول و تربوتالین مورد بررسی قرار گرفت. غشاء آلی شامل %80 ترکیب npoe، %10 dehp و %10 تریس-(2-اتیل هگزیل) فسفات (tehp) در منافذ دیواره ی فیبر متخلخل توخالی تثبیت گردید. برای استخراج گونه ها از ml 5/2 محلول نمونه با 3 = ph به فاز آلی و سپس انتقال به فاز گیرنده با 1 = ph، موجود در مجرای درونی فیبر، اختلاف پتانسیل 200 ولت به مدت 20 دقیقه اعمال شد. برای دستیابی به بهترین شرایط استخراج، ترکیب حلال آلی غشاء جداگانه بررسی شده و باقی پارامترهای موثر بر استخراج با بهره گیری از روشهای طراحی آزمایش بهینه گردید. تحت شرایط بهینه، بازدهی استخراج %53 و %43 و فاکتور تغلیظ 89 و 72 برای سالبوتامول و تربوتالین به دست آمد. این روش نتایج قابل قبولی با ضرایب همبستگی بزرگتر از 9947/0 و انحراف استانداردهای نسبی کمتر از %7/4 ارائه کرد. نهایتاً قابلیت این روش در استخراج و اندازه گیری داروهای مورد نظر در نمونه های آبی مورد ارزیابی قرار گرفت.

چکیده در این مطالعه از دو روش استخراج تحت اعمال پتانسیل الکتریکی اطراف هالوفیبر ودیگری گرادیان ph به منظور استخراج و پیش تغلیظ افدرین از نمونه های بیولوژیکی استفاده شده است. در روش استخراج تحت اعمال پتانسیل الکتریکی اطراف غشای فیبر متخلخل افدرین از 7 میلی لیتر محلول اسیدی در فاز دهنده با 2=ph به درون حلال های آلی موجود درون حفرات فیبر متخلخل وارد شده و از آن جا یک استخراج ثانویه به درون محلول پذیرنده اسیدی موجود درون مجرای فیبر متخلخل با 1=ph انجام می دهد. در این روش پتانسیل الکتریکی توسط منبع تغذیه به دو الکترود در فازهای دهنده و گیرنده در دو طرف فیبر اعمال می شود. به منظور رسیدن به مقادیر بهینه استخراج، پارامترهایی مانند نوع حلال های آلی، ولتاژ اعمالی، زمان استخراج، ph محلول های گیرنده و دهنده و سرعت همزدن بهینه شدند. تحت شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ 120 و 51 به ترتیب برای نمونه های ادرار و پلاسمای خون حاصل گردید. منحنی های درجه بندی در محدوده 15-750 و 30-1000 نانو گرم بر میلی لیتر به صورت خطی و با ضرایب همبستگی 994/0 و 993/0 به ترتیب برای نمونه های ادرار و پلاسمای خون بدست آمدند. در روش استخراج تحت گرادیان ph، افدرین از نمونه آبی بازی با 11=ph به درون حلال های آلی موجود درون غشای فیبر متخلخل وارد شده و از آن جا وارد محلول پذیرنده اسیدی با 3=ph می گردد. به منظور رسیدن به مقادیر بهینه استخراج، پارامترهایی چون نوع حلال های آلی، زمان استخراج، ph محلول های گیرنده و دهنده، سرعت همزدن و اثر نمک بهینه شدند. تحت شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ 35 و 8 به ترتیب برای نمونه های ادرار و پلاسمای خون حاصل گردید. منحنی های درجه بندی در محدوده 100-3000 و 250-4000 نانو گرم بر میلی لیتر به صورت خطی و با ضرایب همبستگی 991/0 و 988/0 به ترتیب برای نمونه های ادرار و پلاسمای خون بدست آمدند. نتایج نشان دادند که در مقایسه با گرادیان ph، استخراج تحت اعمال پتانسیل الکتریکی، مکانیسم انتقال بسیار موثرتری را همراه با کارایی استخراج بالاتر در زمان کوتاه از خود نشان می دهد. علاوه بر آن روش استخراج بر پایه اعمال پتانسیل الکتریکی یک ابزار پر قدرت و سریع برای استخراج مقادیر اندک افدرین از نمونه های بیولوژیکی مانند ادرار و پلاسمای خون می باشد. کلمات کلیدی: فیبر متخلخل، میکرو استخراج، غشای الکتریکی، ادرار، پلاسما، افدرین.

در قسمت اول این رساله از اسپکتروسکوپی رزونانس مغناطیسی هسته ??f بعنوان یک روش تجزیه ای مناسب برای تشخیص و تعیین افاویرنز در سرم خون و فرآورده های دارویی استفاده شد. این روش بر اساس انتگرال گیری از سیگنال های مربوط به افاویرنز و پتاسیم فلوئوراید به عنوان استاندارد داخلی می باشد. روش پیشنهادی در مقایسه با سایر روشها یک روش سریع و آسان بوده و به مراحل تهیه نمونه و زمان آنالیز طولانی نیاز ندارد. معادله همبستگی افاویرنز در نمونه های متانولی و در نمونه های سرم خون به ترتیب در دامنه غلظتی mg l-1 1000-6/0و 1000-8/0 خطی بوده و دارای حد تشخیص 2/0 و mg l-13/0 می باشد. نتایج بازیابی افاویرنز روی نمونه های سرم خون در محدوده 50 تا mg l-1 110 با انحراف استاندارد نسبی کمتر از 8 % بدست آمد. همچنین از این روش برای تعیین افاویرنز در نمونه های حقیقی دارویی استفاده شد و نتایج بدست آمده با روش مرجع مقایسه گردید. در قسمت دوم این رساله از روش 31p-nmr برای تعیین مقدار و بدست آوردن درجه خلوص 4 سم فسفره شامل تری کلرفون، دیازینون، کلرپیروفوس و فنیتروتیون در استونیتریل به صورت همزمان و گلایفوزیت در آب استفاده شد. در این قسمت نیز ابتدا جابجایی شیمیایی هر کدام از سموم نسبت به فسفریک اسید?به عنوان استاندارد داخلی بدست آمد و پس از بهینه سازی پارامترهای دستگاهی مخلوط سموم برای بدست آوردن ارقام شایستگی مورد استفاده قرار گرفت. منحنی کالیبراسیون برای مخلوط این سموم بدست آمد که در محدوده غلظتی mg l-1 300-25 برای تمام مخلوط سموم خطی و دارای حد تشخیص ?mg l-14-3 در (s/n=3) برای سموم محلول در آب و ?mg l-1 3/16 بود. روش مذکور بر روی نمونه های حقیقی که شامل سموم تکنیکال و فرموله بود مورد بررسی قرار گرفت و درجه خلوص هر کدام از این سموم بدست آمد و با روشهای مرجع (hplc, gc) مقایسه شد که همخوانی خوبی بین نتایج حاصل دیده شد و این امر حاکی از این است که روش مذکور روشی سریع، آسان و مقرون به صرفه برای تعیین درجه خلوص سموم تکنیکال و فرموله می باشد. در فصل سوم از اسپکتروسکوپی 31p-nmr در بررسی هیدرولیز سموم فسفره در محیط متانولی در حضور و عدم حضور یون های فلزی گوناگون استفاده شد. 2 آفت کش فسفره شامل کلروپیروفوس و فوکسیم انتخاب و سیگنال های مربوط به آنها و محصولات حاصل از هیدرولیز آنها نسبت به فسفریک اسید به عنوان استاندارد داخلی مورد بررسی قرار گرفت. سموم مورد نظر در حضور یونهای فلزی چون ag+, hg2+, cu2+, pb2+, ??? قرار گرفتند و با دنبال کردن محصول حاصل از هیدرولیز در نسبت های مولی مختلفی فلز/آفت کش اثر کاتالیتیکی فلزات بر هیدرولیز مورد مطالعه قرار گرفت و مکانیسم واکنش مورد نظر پیشنهاد شد. در نهایت بررسی سینتیکی انجام شد و ثابت سرعت واکنش با بررسی تغییرات محصول در نسبت 25/0 یون ag+ به آفت کش نسبت به زمان بدست آمد. در قسمت چهارم از این رساله از اسپکتروسکوپی 19f-nmr برای تعیین کمی و جداسازی 5 آمین پس از مشتق سازی و فلوئوردار شدن توسط تری فلوئورو انیدرید استیک اسید در محیط تولوئن استفاده شد. آمین های انتخابی شامل 3 آمین نوع اول و 2 آمین نوع دوم می باشند که در ابتدا به صورت جداگانه مشتق سازی شده و جابجایی شیمیایی هر کدام از آنها نسبت به فلوئوربای پروفن به عنوان استاندارد داخلی بدست آمد. در این بخش از فاز ساکن c18 برای تغلیظ و بهبود حد تشخیص استفاده شد. در نهایت مخلوط مشتق سازی شده 5 آمین برای بدست آوردن ارقام شایستگی روش مورد استفاده قرار گرفت و منحنی کالیبراسیون بدست آمد که در محدوده غلظتی mgl-1 500-10 خطی بوده و دارای حد تشخیص mgl-15/2 می باشد.

تحقیق حاضر شامل سه فصل می باشد: در فصل اول مروری بر روش های میکرواستخراج با حلال با تأکید بیشتر بر روی روش میکرواستخراج با فیبرهای توخالی انجام شده است. در این بخش حالتهای مختلف به همراه مزایا و معایب روش فوق مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین کلیه کارهایی که تاکنون با استفاده از روش میکرواستخراج با فیبرهای توخالی انجام شده معرفی گردیده است. فصل دوم شامل چهار بخش مجزا می باشد. در این فصل روشهای دینامیک میکرواستخراج با فیبرهای توخالی با استفاده از دستگاهوری های مختلفی که همگی در آزمایشگاه ساخته شدند برای اندازه گیری هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای، کلروفنوکسی اسیدها، کلروبنزنها و پارابن ها مورد استفاده قرار گرفت. در بخش اول اندازه-گیری هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای با استفاده از روش دینامیک میکرواستخراج با فیبرهای توخالی بر پایه استفاده از دو حلال آلی غیر قابل امتزاج انجام شد. در این کار با استفاده از یک پمپ سرنگی حلال فاز پذیرنده در مدت زمان استخراج درون مجرای فیبر با سرعت مشخص حرکت می کند. بعد از بهینه سازی روش، کاربرد روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری مقادیر بسیار کم pahs در نمونه های آبی و خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. در بخش دوم این فصل، اندازه گیری کلروفنوکسی اسیدها با استفاده از روش دینامیک میکرواستخراج با فیبرهای توخالی در حالت دو فازی انجام شد. در این کار از یک استخراج کننده tt-tube استفاده گردید. در حین حرکت فاز استخراجی درون مجرای فیبر، محلول آبی نمونه در فضای ما بین فیبر و لوله tt-tube با استفاده از پمپ پرستاتیک در مدت زمان استخراج در حال حرکت می باشد. کلیه اندازه گیری های کار با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایعی انجام گردید. در بخش سوم، اندازه گیری کلروبنزن ها در نمونه های آبی گوناگون و همچنین فاضلاب خروجی کارخانه های تولیدی با استفاده از روش دینامیک میکرواستخراج با فیبرهای توخالی در حالت دوفازی و آشکارسازی با دستگاه کروماتوگرافی گازی مورد بررسی قرار گرفت. در بخش چهارم و آخر این فصل، مقایسه ای بین روش های میکرواستخراج دو فازی، سه فازی با فاز پذیرنده آبی و سه فازی با فاز پذیرنده آلی با فیبرهای توخالی در حالت دینامیک برای اندازه گیری پارابن ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که روش میکرواستخراج سه فازی توسط فیبرهای توخالی به همراه فاز گیرنده آلی در اندازه گیری پارابنها کارایی استخراج بیشتری را نسبت به سایر روش ها ارائه می-نماید. این روش علاوه بر دارا بودن دقت، صحت و پیش تغلیظ بالا، می تواند با دستگاه های کروماتوگرافی گازی کوپل گردد و حساسیتهای بیشتری را در اندازه گیری ها ارائه نماید. در فصل سوم، طراحی و ساخت دستگاه تمام اتوماتیک و برجریان میکرواستخراج با فیبرهای توخالی کوپل شده با دستگاه کروماتوگرافی مایعی انجام گرفت. دستگاه فوق قادر است در حالت های دو فازی و سه فازی مورد استفاده قرار گیرد. این دستگاه روشی ساده، با زمان کم، همراه با دقت و تکرار پذیری بالا برای اندازه گیری مقادیر بسیار کم آلاینده های آلی، فلزی و دارویی را ارائه می نماید. کار با دستگاه فوق به دلیل اتوماتیک بودن آن نیاز به مهارت اپراتور ندارد بنابراین می تواند در سازمانهایی مانند محیط زیست، کلینیک های داروسازی و غیره مورد استفاده قرار گیرد. در بخش اول از این فصل، اندازه گیری فتالات استرها از نمونه های آب معدنی، نوشابه ها و آب میوه های گوناگون بسته بندی شده در ظروف پلی اتیلنی با دستگاه تمام اتوماتیک میکرواستخراج با فیبرهای توخالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از این کار نشان داد که روش سه فازی با استفاده از دو حلال آلی غیرقابل امتزاج کارایی بیشتری را نسبت به سایر روش ها در اندازه گیری فتالات استرها نشان می دهد. در بخش دوم، اندازه گیری ترکیبات پیریدینی در سیگارهای مختلفی مورد بررسی قرار گرفت. در این کار از روش سه فازی با فاز پذیرنده آبی استفاده گردید. در بخش سوم این فصل، کاربردهای بیشتری از دستگاه تمام اتوماتیک و برجریان میکرواستخراج با فیبرهای توخالی ارائه گردید. در این بخش نتایج بدست آمده از اندازه گیری ترکیبات آروماتیک چند حلقه ای، پارابنها، نیتروفنل ها و داروهای ضد افسردگی با استفاده از دستگاه ساخته شده آمده است.

در بخش اول از فصل نخست، یک روش جدید میکرواستخراج مایع پخشی با استفاده از مواد فعال سطحی بر اساس بکارگیری حلال های آلی با چگالی کمتر از آب معرفی شد. روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری کلروفنل ها (cps) در نمونه های آبی مورد استفاده قرار گرفت. چندین میکرولیتر اکتانول به همراه یک محلول آبی حاوی سورفکتنت ctab به داخل ظرف استخراج-سانتریفوژ ویژه، حاوی نمونه آبی تزریق شد. بعد از اینکه حلال بطور کامل به امولسیون در فاز آبی تبدیل شد، با استفاده از سانتریفوژ فازها از یکدیگر جدا شدند و 20 میکرولیتر از فاز آلی شناور در سطح نمونه به دستگاه hplc-uv تزریق شد. پارامترهای موثر بر فرآیندهای امولسیون سازی، استخراج و شکستن امولسیون مورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفتند. در شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ در گستره 187 تا 353 بدست آمد. قابلیت کاربرد روش در استخراج و اندازه گیری cps در نمونه های آبی حقیقی بطور موفقیت آمیزی ارزیابی شد. در بخش دوم، روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری همزمان ترکیبات اسیدی و بازی در نمونه های آبی مختلف بکار گرفته شد. یکی از خصوصیات منحصر به فرد مواد فعال سطح این است که علاوه بر توانایی تشکیل امولسیون، می توانند با ترکیبات یونی تشکیل زوج یون بدهند. برای این منظور توسط یک سرنگ، 1 میلی لیتر محلول آبی حاوی ctab (به عنوان پخش کننده و زوج یون کننده) حاوی 60 میکرولیتر 1-اکتانول (حلال استخراج کننده) داخل محلول آبی لوله آزمایش تزریق شد. نکته کلیدی در این روش تنطیم مناسب ph محلول استخراجی است. ph محلول به گونه ای تنظیم شد که ترکیبات بازی (کلروآنیلین ها) به فرم خنثی و ترکیبات اسیدی (کلروفنل ها) به فرم آنیونی خود وجود داشتند. در این حالت ترکیبات خنثی طی فرآیند توزیع و ترکیبات آنیونی طی تشکیل زوج با سورفکتنت کاتیونی توزیع استخراج شدند. بعد از عمل سانتریفوژ و جدا کردن دو فاز، حلال آلی شناور در سطح نمونه با یک سرنگ hplc جمع آوری و به داخل لوپ تزریق دستگاه hplc-uv تزریق شد. در شرایط بهینه، فاکتورهای تغلیظ در گستره 94 تا 348 بدست آمد. در نهایت قابلیت روش پیشنهادی در استخراج و اندازه گیری ترکیبات مورد نظر در نمونه های آبی مورد ارزیابی قرار گرفت. در بخش سوم، روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری کاتیون پالادیم با استفاده از دستگاه icp-oes در نمونه های آبی مورد استفاده قرار گرفت. استخراج تقریبا مشابه آنچه در بخش پیشین ذکر شد انجام گردید. کاتیون دو ظرفیتی پالادیم در محیط اسیدی شدید و در حضور یون یدید، تمایل زیادی برای تشکیل ترکیب آنیونی ( ) را دارد. قابل انتظار است که در حضور یک سورفکتنت کاتیونی، زوج یونی بین سورفکتنت و آنیون ایجاد شود. پارامترهای تشکیل زوج یون و استخراج مورد ارزیابی و بهینه سازی قرار گرفتند و در شرایط بهینه فاکتور بهبود سیگنال 146 برای کاتیون پالادیم ثبت شد. قابلیت کاربرد روش در استخراج و اندازه گیری این کاتیون در نمونه آب های طبیعی بطور موفقیت آمیزی مورد ارزیابی قرار گرفت. در فصل دوم، بخش نخست، یک حلال جدید درشت مولکول غنی از تجمعات وسیکلی سورفکتنت-های کربوکسیلیک اسید برای روش استخراج با قطره جامد شونده ارائه شد. روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری برخی از نگهدارنده ها (پارابن ها) در نمونه های حقیقی مختلف بکار گرفته شد. 30 میکرولیتر از حلال سنتز شده در سطح محلول استخراجی در حال همزدن شناور شد. بعد از مدت زمان مشخص، حلال در حمام آب یخ قرار گرفت و حلال جامد شده از محلول خارج شد و در نهایت حلال حاصل برای آنالیز به دستگاهhplc-uv تزریق شد. بر اساس نسبت سیگنال به نویز برابر با 3، حدود تشخیص برای ترکیبات µg l-1 5/0-2/0 بدست آمد. فاکتورهای تغلیظ در ml 24 نمونه آبی برای متیل پارابن، اتیل پارابن و پروپیل پارابن به ترتیب 81، 143 و 174 بدست آمد. در نهایت قابلیت کاربرد روش پیشنهادی در استخراج و اندازه گیری ترکیبات مورد نظر در نمونه های آبی، مواد آرایشی و بهداشتی و نوشیدنی ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در بخش دوم، یک روش حساس بر اساس میکرواستخراج مایع دو فازی با فیبر توخالی برای استخراج مقادیر بسیار ناچیز ترکیبات آنیلین های هالوژنه ارائه شد. در این روش، برای اولین بار از حلال درشت مولکول وسیکلی به عنوان یک جایگزین مناسب برای مرتفع کردن محدودیت حلال های آلی در روش فیبر توخالی ارئه شد. حلال سنتز شده به دلیل ویسکوزیته بالا و فشار بخار پایین، پایداری و کارایی بالایی را در پوشش فیبر توخالی نشان داد. آنالیت ها با استفاده از روش دوفازی میکرواستخراج مایع با فیبر توخالی به درون 25 میکرولیتر از حلال درشت مولکول داخل فیبر اســتخراج و با اســتفاده از hplc-uv آنالیز شد. پارامترهای موثر در استخراج، با روش طراحی آزمایش باکس-بنکن بهینه شدند. در شرایط بهینه، فاکتورهای تغلیظ برای ml 24 نمونه آبی در محدوده 74 تا 203 بدست آمد.درصد بازیابی نسبی برای یک محلول حاوی 20 میکروگرم بر لیتر در محدوده 4/107-4/90 بدست آمد. در بخش پایانی از این فصل، یک روش میکرواستخراج مایع پخشی با امواج اولتراسونیک بر اساس بکارگیری حلال های درشت مولکول غنی از تجمعات مایسل معکوس کربوکسیلیک اسید با چگالی کمتر از آب معرفی شد. روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری پلاستی سایزرهای فتالات (paes) در نمونه های آبی، آرایشی-بهداشتی و خوراکی مورد استفاده قرار گرفت. امواج اولتراسونیک سرعت انتقال جرم به داخل حلال را افزایش می دهد، بنابراین زمان استخراج کاهش می یابد. مخلوطی حاوی 0/4 میلی-لیتر thf و 30 میلی گرم دکانوئیک اسید به آهستگی به داخل ظرف استخراج-سانتریفوژ ویژه، حاوی 40 میلی لیتر نمونه آبی در حالی تزریق شد که به مدت 1 دقیقه در داخل حمام آبی اولتراسونیک قرار داشت. بعد از اینکه حلال بطور کامل به امولسیون در فاز آبی تبدیل شد، با استفاده از سانتریفوژ فازها از یکدیگر جدا شدند و 20 میکرولیتر از حلال شناور در سطح نمونه به دستگاه hplc-uv تزریق شد. پارامترهای موثر بر فرایندهای امولسیون سازی، استخراج و شکستن امولسیون مورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفتند. در ادامه این بخش، روش ارائه شده با روش استخراج با سیال فوق بحرانی برای استخراج فتالات-ها از نمونه های جامد جفت شد. پارامترهای موثر از جمله فشار، دما، مقدار اصلاحگر، زمان استاتیک و دینامیک بهینه شد. از این روش برای استخراج فتالات ها از پودر ژل خوراکی استفاده شد.

در قسمت اول پایان نامه، یک روش میکرواستخراج مایع-مایع مبتنی بر بکارگیری حلال های ابرمولکول سبکتر از آب معرفی شده است. روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری علف کش های کلروفنوکسی اسیدهاcpas در نمونه های آبی زیست محیطی به کار گرفته شده است. با انحلال دکانوییک اسید dea به عنوان سورفکتنت در حلال آلی تتراهیدروفوران thf حلال های ابرمولکول از نوع مایسل معکوس شکل گرفت. با تزریق این حلال به نمونه های آبی و انجام استخراج، با استفاده از سانتریفوژ فازها از یکدیگر جدا شدند و µl 20 از فاز آلی شناور در سطح نمونه به دستگاه hplc-uv تزریق شد. پارامترهای موثر بر فرآیندهای تشکیل حلال ابرمولکول و استخراج، مورد بررسی و بهینه سازی قرار گرفتند. در شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ به ترتیب 157 و 148برای 4-کلرو-2-متیل فنوکسی استیک اسید و 2و4-دی کلرو فنوکسی استیک اسید بدست آمد. قابلیت کاربرد روش در استخراج و اندازه گیری cpas در نمونه های آبی حقیقی بطور موفقیت آمیزی ارزیابی شد. در قسمت دوم پایان نامه، به بررسی حلالیت دو داروی پروژستینی در سیال فوق بحرانی دی اکسید کربن پرداخته شد. در این مطالعه از سه معادله نیمه تجربی برای ارزیابی حلالیت دو داروی لوونورژسترل و مجسترول استات در چهار ایزوترم و نه فشار معین، بهره گرفته شد. انحراف نسبی میانگین مطلق aard برای هر سه مدل محاسبه و مقایسه شد. کسر مولی حلالیت مجسترول استات بین مقادیر 6-10×90/2 و 5-10×71/8 و کسر مولی لوونورژسترل بین مقادیر 7-10× 00/4 و 6-10×9/2 تغییر می یابند. در دما و فشار متناظر، حلالیت مجسترول استات بیش از حلالیت لوونورژسترل در سیال فوق بحرانی دی اکسید کربن بوده است.

در تحقیق حاضر روش ریزاستخراج الکتروغشائی به منظور استخراج پیریدین، 3-پیکولین، 2،4-لوتیدین و کینولین از نمونه های سیگار ارائه شد. غشاء مایع شامل %90 از ترکیب 2-نیتروفنیل اکتیل اتر (npoe) و %10 دی-(2- اتیل هگزیل) فسفات (dehp) در منافذ دیواره ی فیبر متخلخل توخالی تثبیت شد. برای هدایت گونه ها از محلول نمونه ی آبی از میان غشاء مایع، به سوی فاز گیرنده در مجرای درونی فیبر، اختلاف پتانسیل 150 ولت به مدت 20 دقیقه اعمال گردید. سپس فاز گیرنده برای آنالیز به دستگاه hplc-uv تزریق شد. مقادیر فاکتور تغلیظ از 647 تا 807 و تکرارپذیری خوب (2/4 > % rsd > 6/3) حاصل شد. منحنی کالیبراسیون با ضرایب همبستگی بزرگتر از 9960/0 بدست آمد. در نهایت پس از بهینه سازی پارامتر های موثر بر میزان استخراج مانند ترکیب غشاء مایع، اثر نمک، سرعت هم زدن، ولتاژ اعمال شده، زمان استخراج، ph فاز دهنده و گیرنده، این روش برای شناسایی و تعیین کمی چهار ترکیب مورد نظر در نمونه های سیگار به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار گرفت. در تحقیق دوم استخراج الکتروغشائی به همراه hplc با دتکتور uv به منظور شناسایی و اندازه گیری مورفین، اکسی مورفون و کدئین مورد بررسی قرار گرفت. غشاء آلی شامل %85 ترکیب npoe و %15 dehp در منافذ دیواره ی فیبر متخلخل توخالی تثبیت گردید. برای استخراج گونه ها از ml 25 محلول نمونه تحت اختلاف پتانسیل 200 ولت به مدت 20 دقیقه در نمونه های آب و اختلاف پتانسیل 90 ولت به مدت 10 دقیقه در نمونه های ادرار استفاده شد. برای دستیابی به بهترین شرایط استخراج، ترکیب حلال آلی غشاء جداگانه بررسی شده و باقی پارامتر های موثر بر استخراج با بهره گیری از روش های طراحی آزمایش در دو بافت آبی و ادرار بهینه گردید. تحت شرایط بهینه فاکتورهای پیش تغلیظ 146، 114 و 308 برای مورفین، اکسی مورفون و کدئین در آب به دست آمد. مقادیر فاکتور پیش تغلیظ در بافت ادرار به ترتیب 51، 37 و 176به دست آمد. این روش نتایج قابل قبولی با ضرایب همبستگی بزرگتر از 990/0 و انحراف استانداردهای نسبی کمتر از %2/8 در آب و کمتر از 5/9 در ادرار ارائه کرد. نهایتاً قابلیت این روش در استخراج و اندازه گیری دارو های مورد نظر در نمونه های آبی و ادرار مورد ارزیابی قرار گرفت.

در قسمت اول پایان نامه، تلفیق دو روش میکرو استخراج مایع-مایع مبتنی بر به کارگیری حلال های درشت مولکول با دانسیته کمتر از آب با تکنولوژی استخراج با سیال فوق بحرانی دی اکسید کربن معرفی می-شود. روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری علف کش های سولفونیل اوره در نمونه های آبی و خاکی به کار گرفته شده است. در استخراج از نمونه های آبی، با انحلال دکانوئیک اسید به عنوان سورفکتنت در حلال آلی تتراهیدروفوران حلال های درشت مولکول از نوع مایسل معکوس شکل گرفت. با تزریق این حلال به نمونه های آبی و انجام استخراج، با استفاده از سانتریوفیوژ فازها از هم جدا شدند و 20 میکرولیتر از فاز آلی جمع شده به دستگاه hplc-uv تزریق شد. به منظور استخراج علف کش ها از نمونه های خاکی، ابتدا علف کش ها با استفاده از سیال فوق بحرانی استخراج و سپس به کمک روش استخراج با تجمعات نانومتری دکانوئیک اسید، در حجم کوچکی از فاز آلی منتقل می شوند. با استفاده از سانتریوفیوژ فازها از هم جدا شدند و 20 میکرولیتر از فاز آلی جمع شده به دستگاه hplc-uv تزریق شد. حد تشخیص به صورت سه برابر انحراف استاندارد شاهد تقسیم بر شیب منحنی کالیبراسیون محاسبه گردید و حد تشخیص روش به ترتیب 05/0، 07/0 و 11/0 میلی گرم بر کیلوگرم برای مت-سولفورن متیل ، بن- سولفورن متیل و کلرو سولفورن تعیین شد. درصد انحراف استاندارد نسبی نتایج برای 5 اندازه گیری در یک روز و در روزهای مختلف در شرایط بهینه به ترتیب کمتر از 1/7% تا 2/10% به دست آمد. راندمان استخراج در گستره 4/16% تا 0/42% به دست آمد. در قسمت دوم پایان نامه، به بررسی حلالیت داروهای استروئیدی در سیال فوق بحرانی دی اکسید کربن بررسی شد/ اندازه گیری حلالیت با یک روش ساده استاتیکی صورت گرفت. کسر مولی حلالیت دارو های دزوکسی کورتیکسترون استات و کلوبتازول پروپیونات به ترتیب بین 7-10- 6-10×5/3 و 7-10×9- 5-10×5/13 تغییر می کنند. از چهار مدل نیمه تجربی کراستیل، بارتل، مندز- تجا و کومر - جانسون برای ارزیابی حلالیت دو داروی استروئیدی در پنج ایزوترم و نه فشار معین، بهره گرفته شد. انحراف نسبی میانگین مطلق برای چهار مدل کراستیل، بارتل، مندز - تجا و کومر - جانسون به ترتیب بین 3/9 تا 6/13، 9/8 تا 9/11، 4/10 تا 4/13 و 5/6 تا 9/11 بدست آمد. در مقایسه با مدل های دیگر مدل کومر و جانسون تطابق بهتری بین داده-های حلالیت در اختیار می گذارد. انتالپی کلی، آنتالپی تبخیر و آنتالپی حلال پوشی بصورت تخمینی برای هر دو دارو بر اساس مدل های ارائه شده محاسبه و به ترتیب در محدوده 6/ 39تا 3/40، 5/24- تا 2/24- و 8/63 تا 8/64 بدست آمد.

چکیده در قسمت اول تحقیق، قابلیت کاربرد نانوذرات fe3o4 اصلاح شده با پوشش پلی آنیلین به عنوان جاذب مغناطیسی برای استخراج سه ترکیب پارابن از طریق فرایند تعویض یون فرم آنیونی آن ها با آنیون دوپنت پلی آنیلین مورد بررسی قرار گرفت. تحت شرایط بهینه، گستره ی خطی در محدوده ی µg l?1 100-5/0 با 9980/0 < r2 و انحراف استاندارد نسبی (rsd%) کمتر از 39/2% حاصل شد. فاکتور های پیش تغلیظ روش پیشنهادی برای پارابن ها بین 160 تا 253 و مقادیر حد تشخیص در گستره ی 3/0 تا µg l-1 4/0 به دست آمد. در پایان، روش پیشنهادی برای اندازه گیری آنالیت های موردنظر ازنمونه های فاضلاب، کرم و خمیر دندان به کار گرفته شد و نتایج مطلوبی به دست آمد. در قسمت دوم، نانوذرات fe3o4 دارای پوشش پلی تیوفن به طور موفقیت آمیزی سنتز و با استفاده از روش های مختلفی از قبیل ft-ir، sem و tga شناسایی شدند. نانوذرات سنتزشده به عنوان جاذب موثر و کارا برای استخراج و پیش تغلیظ سه ترکیب پلاستی سایزر (dbp، doa و dehp) از نمونه های آبی به کار گرفته شدند. تحت شرایط بهینه ی استخراجی، فاکتورهای پیش تغلیظ 86 تا 213، گستره ی خطی در محدوده ی g l-1µ 100-4/0 و حدود تشخیص در محدوده ی g l-1µ 4/0-2/0 به دست آمد. rsd% روش برای چهار استخراج متوالی در گستره ی 3/12%-0/4 حاصل شد. روش پیشنهادی برای اندازه گیری آنالیت های موردنظر از نمونه های آبی شامل آب رودخانه، آب معدنی و آب جوش در تماس با ظروف پلی اتیلنی به کار گرفته شد و بازیابی های نسبی بین 85 تا 99% و rsd% کمتر از 8/12% حاصل شد. در قسمت سوم، استخراج یون های فلزات قیمتی شامل au3+، cu2+، pd2+ و ag+ با استفاده از نانوذرات مغناطیسی fe3o4 اصلاح شده با پوشش پلی تیوفن بدون نیاز به عامل کیلیت ساز و حلال آلی معرفی شد. اندازه گیری همزمان این فلزات با استفاده از سیستم تزریق در جریان جفت شده با دستگاه icp-oes صورت گرفت. تحت شرایط بهینه ی استخراجی، گستره ی خطی روش از 75/0 تا g l-1µ 100 بود. حدود تشخیص در محدوده ی 2/0 تا g l-1µ 0/2 و فاکتورهای افزایش سیگنال در گستره ی 129-70 به دست آمدند. دقت روش تحت عنوان انحراف استاندارد نسبی (rsd%) کمتر از 2/4% حاصل شد. قابلیت کاربرد روش با اندازه گیری یون های فلزی موردنظر در چند نمونه آب شامل آب لوله کشی، آب معدنی و آب رودخانه نشان داده شد و نتایج رضایت بخشی حاصل گردید. در قسمت چهارم، قابلیت کاربرد نانوذرات fe3o4 دارای پوشش پلی پیرول به عنوان یک جاذب نانومغناطیسی تعویض آنیون نشان داده شد. برای این منظور، سه ترکیب نیتروفنول، به عنوان آنالیت های هدف انتخاب گردید. اندازه، مورفولوژی و پوشش سطح نانوذرات سنتزشده با تکنیک های مختلفی از قبیل ft-ir، sem و tga بررسی و شناسایی شد. پارامترهای موثر بر کارایی استخراج مطالعه و بهینه گردید. تحت شرایط بهینه ی استخراجی، گستره ی خطی µg l?1 100-75/0 (997/0 < r2) و حدود تشخیص در محدوده ی 3/0 تاµg l?1 4/0 به دست آمدند. همچنین، فاکتورهای پیش تغلیظ در محدوده ی 180-125 و انحراف استاندارد نسبی کمتر از 9/4% (4 = n) حاصل شد. روش پیشنهادی به طور موفقیت آمیز برای نمونه های آبی زیست محیطی از قبیل آب لوله کشی، آب باران و آب رودخانه به کار گرفته شد. در قسمت پنجم، یک جاذب جدید برای روش استخراج با فاز جامد مغناطیسی از طریق ایجاد خودآرایه های تک لایه از ترکیب ارگانوسولفور بیس-(2،4،4-تری متیل پنتیل) دی تیوفسفینیک اسید بر روی سطح نانوذرات fe3o4 دارای پوشش نقره معرفی شد. اندازه، مورفولوژی، ترکیب و ویژگی های نانوذرات سنتز شده با تکنیک های sem، edx، dls، ft-ir و tga مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. کارایی جاذب پیشنهادی با استخراج پنج ترکیبpahs به عنوان ترکیبات مدل مورد بررسی قرار گرفت. شرایط موثر بر کارایی استخراج بررسی و بهینه شد. تحت شرایط بهینه، گستره ی خطی منحنی های کالیبراسیون در محدوده ی µg l?1 100-05/0 و حدود تشخیص در محدوده ی µg l?1 10/0-02/0 حاصل شد. تکرارپذیری در یک روز و تکرارپذیری بین روز، به ترتیب، در محدوده ی 2/4%-6/2 و 3/8%-6/3 به دست آمد. همچنین، قابلیت کاربرد روش پیشنهادی برای استخراج و اندازه گیری pahs از نمونه های حقیقی شامل آب لوله کشی، آب قلیان و همچنین نمونه های خاک، با حصول بازیابی های نسبی 0/109%-4/82 و rsd% در محدوده ی 6/11%-5/3 نشان داده شد. در قسمت ششم، استخراج استروژن سنتزی 17?-اتینیل استرادیول (ee2)، به عنوان یک ترکیب مداخله کننده در عملکرد غدد درون ریز، با استفاده از نانوذرات fe3o4 اصلاح شده با ترکیب ارگانوسولفور بیس-(2،4،4-تری متیل پنتیل)دی تیوفسفینیک اسید ارائه شد. تحت شرایط بهینه، روش پیشنهادی گستره ی خطی خوبی در محدوده ی 5/0 تا µg l?1 100 و حدتشخیص µg l?1 3/0 را به دست داد. همچنین، فاکتور پیش تغلیظ روش 245 و تکرارپذیری در یک روز و بین روز، به ترتیب، 4/2 و 2/3% به دست آمد. روش توسعه یافته به طور موفقیت آمیز برای استخراج و اندازه گیری ee2 در نمونه های آبی مختلف شامل آب رودخانه، آب سطحی و ورودی و خروجی یک تصفیه خانه ی فاضلاب شهری به کار گرفته شد و نتایج رضایت بخشی حاصل گردید. در قسمت هفتم، استخراج ویتامین b12 توسط نانوذرات fe3o4 اصلاح شده با سورفکتنت سدیم دودسیل سولفات (sds) و اندازه گیری با استفاده از سیستم تزریق در جریان جفت شده با دستگاه icp-oes ارائه شد. فاکتورهای موثر بر کارایی استخراج بررسی و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، فاکتور افزایش سیگنال 184، گستره ی خطی دینامیکی µg l?1500-5/2 با 999/0 < r2 و حد تشخیص µg l?1 0/1 به دست آمد. انحراف استاندارد نسبی روش برای پنج استخراج و اندازه گیری متوالی کمتر از 2/6% حاصل شد. روش پیشنهادی به طور موفقیت آمیزی برای استخراج و اندازه گیری ویتامین b12 درنمونه های دارویی مختلف از قبیل قرص مولتی ویتامین، قرص جوشان و یک نمونه آمپول به کار گرفته شد.

در سال های اخیر استخراج الکتروغشایی داروهای یونی از برخی مایعات بیولوژیکی از طریق حلال آلی تثبیت شده در غشاء ، به درون محلول آبی به عنوان یک روش جدید آماده سازی نمونه معرفی شده است. در این تحقیق استخراج الکتروغشایی (eme) جفت شده با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (hplc) و آشکارساز ماوراءبنفش برای تعیین داروی فنازوپیریدین در نمونه های ادرار و پلاسما به کار گرفته شد. داروی فنازوپیریدین با اعمال پتانسیل الکتریکی 100 ولت در حالی که محلول هم زده می شود از 5/6 میلی لیتر محلول با 5/6 ph وارد 2-نیترو فنیل اکتیل اتر (npoe) که در حفرات غشاء متخلخل تو خالی تثبیت شده می شود و سپس به درون 20 میکرولیتر محلول hcl با غلظت 100 میلی مول بر لیتر به عنوان فاز پذیرنده منتقل می شود. فنازوپیریدین در سیستم eme هم در محلول نمونه و هم در محلول پذیرنده به صورت یونی می باشد و این امر موجب مهاجرت الکتروسینتیکی از میان یک لایه نازک از حلال آلی (slm) می شود. در این تحقیق به دلیل بازی بودن فنازوپیریدین الکترود مثبت درون محلول نمونه و الکترود منفی در محلول پذیرنده قرار گرفته شد. تاثیر چند عامل مختلف مانند: حلال آلی غشاء،ph فاز گیرنده و دهنده، زمان استخراج، ولتاژ، اثر نمک و سرعت هم زدن بررسی و بهینه شدند. npoe به عنوان حلال آلی غشاء انتخاب شد و مقدار ph فاز گیرنده و دهنده به ترتیب 1 و 5/6 ، زمان استخراج 20 دقیقه، ولتاژ 100 ولت و سرعت هم زدن 1200 درو در دقیقه به دست آمدند. در شرایط بهینه فاکتورهای پیش تغلیظ 127 و 71 به ترتیب برای نمونه های ادرار و پلاسما به دست آمد. منحنی کالیبراسیون در دو محدوده 1000-5 و 1000-1 میکرو گرم بر لیتر به صورت خطی و با ضرایب همبستگی 995/0 و 998/0 به ترتیب برای نمونه های پلاسما و ادرار به دست آمد. اختلاف پتانسیل الکتریکی به عنوان نیروی جلو برنده به طور چشمگیری باعث کاهش زمان استخراج می شود. روش ذکر شده با موفقیت برای نمونه های حقیقی ادرار و پلاسما به کار برده شد و نتایج قابل قبولی به دست آمد.

در تحقیق پیش رو، از یک دستگاه تمام اتوماتیک ریز استخراج با فاز مایع بر پایه ی فیبر های متخلخل توخالی به منظور پیش تغلیظ و تعین مقدار دو داروی هورمونی مجسترول استات و لوونورجسترل در محیط های آب و ادرار استفاده گردیده که این دستگاه امکان اتصال موفقیت آمیز به دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا را دارا بوده است. در شرایط بهینه منحنی های کالیبراسیون خطی بودن مناسبی را (r2>0.997) در محدوده ی غلظتی 200-5/0 میکروگرم بر لیتر با حد تشخیص 25/0 میکروگرم بر لیتر نشان دادند. مقادیر بازیابی های نسبی در محدوده ی 3/102-2/86 درصد بیانگر صحت قابل قبول روش در این بافت های پیچیده بودند. در بخش دوم، به منظور مقایسه ی دو طراحی سه فازی در روش های ریز استخراج به کمک فیبرهای متخلخل توخالی، استخراج و پیش تغلیظ دو آفت کش مورد بررسی قرار گرفت. در این دو طراحی از فاز های پذیرنده ی آبی و آلی به منظور استخراج دو آفت کش به نام های لینورون و بن سولفورون-متیل با استفاده از دستگاه تمام اتوماتیک ریز استخراج با فیبرهای متخلخل توخالی استفاده گردیده است. منحنی های کالیبراسیون برای روش سه فازی با حلال پذیرنده ی آلی در محدوده ی 200-3/0 و 150-18/0 میکروگرم بر لیتر با حدود تشخیص به ترتیب 1/0 و 06/0 میکروگرم بر لیتر به ترتیب برای سولفونیل اوره و فنیل اوره به دست آمدند. برای حالت سه فازی با حلال پذیرنده ی آبی منحنی های کالیبراسیون دو محدوده ی 250-3 و 400-15 میکروگرم بر لیتر با حدود تشخیص 1 و 5 میکروگرم بر لیتر به ترتیب برای سولفونیل اوره و فنیل اوره به دست آمدند. به دلیل کارایی قابل ملاحظه ی روش سه فازی با حلال پذیرنده ی آلی از این روش برای تجزیه ی نمونه های حقیقی استفاده گردید.

در تحقیق حاضر ابزار جدیدی شامل دو کاتد و یک آند طراحی شد که برای اولین بار استخراج همزمان آتنولول و بتاکسولول را از نمونه های آب، پلاسما و ادرار توسط روش اعمال پتانسیل ضربه ای به غشاء، امکان پذیر ساخت. از آنجایی که این داروها خواص آب دوستی متفاوتی دارند ترکیب حلال غشاء برای هر دارو بهینه شد. بنابراین استخراج همزمان آن ها با به کارگیری ابزار معمول در روش اعمال پتانسیل به غشای مایع امکان پذیر نبود. حلال غشای بهینه شده برای استخراج آتنولول و بتاکسولول به ترتیب 2-نیتروفنیل اکتیل اتر و مخلوطی از 90% 2-نیتروفنیل اکتیل اتر و 10% دی-(2- اتیل هگزیل) فسفات بودند که در حفرات دوقطعه فیبر متخلخل توخالی (هالوفیبر) نشانده شده بود. جهت انتقال آنالیت ها از محلول نمونه با عبور از عرض غشاء به داخل محلول گیرنده، میدان الکتریکی 100 ولت اعمال شد. فاکتورهای تغلیظ در گستره ی 69 تا 363 و تکرارپذیری های قابل قبولی (4/7 > rsd% > 2/2) در بافت ها حاصل شد. همچنین محدوده ی خطی خوب و ضرایب اندازه گیری بزرگ تر از 9944/0 به دست آمد. این روش برای شناسایی و تعیین کمی دارو ها در چند نمونه ی حقیقی به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار گرفت. در تحقیق دوم تعدادی از مشتقات پیریدین (3-متیل پیریدین، 2،4-لوتیدین، کینولین و 4-دی متیل آمینوپیریدین) برای اولین بار با استفاده از روش استخراج بر پایه ی اعمال پتانسیل به غشاء دنبال شده با میکرو استخراج مایع-مایع پخشی (eme-dllme) از نمونه های آب و ادرار استخراج شدند. متغیرهای eme و dllme بهینه شدند. ترکیب حلال غشای مایع شامل مخلوطی از 90% 2-نیتروفنیل اکتیل اتر و 10% دی-(2- اتیل هگزیل) فسفات بود. پتانسیل 100 ولت به مدت 20 دقیقه اعمال شد. سپس فاز گیرنده به ml 1 محلول بازی تزریق و در ادامه مراحل dllme اجرا شد. کلروفورم و متانول به ترتیب به عنوان حلال استخراج کننده و پخش کننده انتخاب شدند. فاکتورهای تغلیظ در گستره ی 40 تا 263 و تکرارپذیری های قابل قبولی (3/5 > rsd% > 3/2) در بافت های آب و ادرار به دست آمدند. همچنین محدوده ی خطی خوب و ضرایب اندازه گیری بزرگ تر از 9948/0 به دست آمد. این روش برای شناسایی و تعیین کمی مشتقات پیریدین در چند نمونه ی ادرار تهیه شده از افراد سیگاری به کار رفت. روش پیشنهادی می تواند به عنوان یک روش ساده، سریع و ارزان جهت تشخیص افراد سیگاری معرفی شود.

در این تحقیق، ابتدا استخراج دو داروی دیکلوفناک و مفنامیک اسید با دو روش الکترو غشایی پالسی (peme) و اعمال پتانسیل الکتریکی (eme) با سیستم سه فازی با غشا مایع در آب مقایسه شده¬اند. سپس بر اساس نتایج بدست آمده، از روش peme برای استخراج و پیش تغلیظ داروهای مفنامیک اسید و دیکلوفناک از نمونه¬های بیولوژیکی استفاده شده است. در eme، پتانسیل توسط منبع تغذیه به دو الکترود درون فازهای دهنده و گیرنده در دو طرف فیبر متخلخل تو خالی اعمال می-شود. درحالی که در روش پالسی، ولتاژ در دوره¬های زمانی مختلف قطع و وصل (پالس) می¬شود. برای به دست آوردن بهترین شرایط استخراج پارامترهایی از جمله ولتاژ اعمال شده، زمان استخراج، ph فاز های دهنده و گیرنده، سرعت هم زدن، زمان قطع و وصل پتانسیل (در روش پالسی) و اثر نمک بهینه شده¬اند. ابتدا استخراج هم زمان دیکلوفناک و مفنامیک اسید از ml 5/7 محلول دهنده (سود با غلظت mm 1) با اعمال ولتاژ به الکترودهای دو طرف غشا فیبر متخلخل تو خالی حاوی حلال آلی 1-اکتانول انجام می¬گیرد. سپس این داروها در دومین استخراج از حلال آلی به محلول گیرنده (سود با غلظت mm 50) انتقال می¬یابند. در روش peme ابتدا پارامترهای ولتاژ - زمان بررسی گردیدند و سپس در ولتاژ و زمان بهینه شده، زمان قطع و وصل ولتاژ بهینه می¬شد. در روش eme در آب پارامتر پیش تغلیظ برای دیکلوفناک و مفنامیک اسید 357 و 333 و منحنی¬های درجه¬بندی به ترتیب در محدوده ng.ml-1 250-20 با ضریب همبستگی 9973/0 و ng.ml-1 250-20 با ضریب همبستگی 9976/0 به دست آمدند. در حالی که در روش peme در آب منحنی¬های درجه¬بندی در محدوده ng.ml-1 350-10 برای هردو دارو و فاکتور پیش تغلیظ 487 و 454 با ضرایب همبستگی 9990/0و 9989/0 به ترتیب برای دیکلوفناک و مفنامیک اسید به دست آمده است. برای نمونه¬های ادرار و پلاسمای خون در شرایط بهینه فاکتورهای تغلیظ به ترتیب 178، 228، 161 و 208 به دست آمدند. منحنی¬های درجه¬بندی در محدوده ng.ml-1 350-30 و 250-30 برای هر دو دارو به ترتیب در نمونه ادرار و پلاسما حاصل شد. ضرایب همبستگی دیکلوفناک 9978/0 و 9979/0، مفنامیک اسید 9965/0 و 9979/0 به ترتیب برای نمونه¬های ادرار و پلاسمای خون به دست آمدند. نتایج نشان می¬دهد که روش peme در مقایسه با روش eme، علاوه بر داشتن یک مکانیسم موثر در انتقال و استخراج دارو¬ها، کارایی استخراج بالاتری را نشان می¬دهد. از این رو peme روش کار آمدتری برای استخراج مفنامیک اسید و دیکلوفناک در نمونه¬های بیولوژیکی به حساب می¬آید.

در تحقیق حاضر روش میکرواستخراج فاز جامد احاطه شده با الکتروغشا به منظور استخراج دو داروی ضد افسردگی آمی تریپتیلین و دوگزپین از نمونه های ادرار و خون توسط فیبری از پلی پیرول که به صورت الکتروشیمیایی سنتز شده است، برای اولین بار ارائه شد. غشاء مایع 2-نیترو فنیل اکتیل اتر در منافذ دیواره ی فیبر متخلخل توخالی تثبیت شد. داخل فیبر با فاز گیرنده (آب با درجه خلوص بالا) پر شد و فیبر پلی پیرولی سنتز شده داخل فیبر متخلخل تو خالی قرار داده شد. برای هدایت گونه ها از محلول نمونه ی آبی با 6/5= ph و از میان غشاء مایع، به سوی فاز گیرنده با 6/5= ph موجود در مجرای درونی فیبر و استخراج توسط فیبر سنتزی با مکانیسم جذب سطحی، اختلاف پتانسیل 70 ولت به مدت 30 دقیقه اعمال گردید. در نهایت فیبر سنتزی به صورت مستقیم به محفظه تزریق دستگاه کروماتوگرافی گازی معرفی شد تا بعد از واجذب حرارتی گونه ها، جداسازی انجام پذیرد. هر دو دارو با بازیابی خوبی در محدوده ی 51/5%-11/5% استخراج شدند و پاسخ های به دست آمده تا غلظت 1-ml ng 50 با ضریب همبستگی بیشتر از 0/9966خطی بودند. دقت داخل روز و بین روز به ترتیب مقادیر در محدوده 7/5%-3/1% و 12/3%-7/6% حاصل گردید که بیانگر دقت خوب روش حتی در نمونه های با بفت پیچیده است. در تحقیق دوم برای اولین بار از روش میکرواستخراج فاز جامد احاطه شده با الکتروغشا به منظور استخراج دو آنالیت آمفتامین و متامفتامین از نمونه های ادرار و خون با استفاده از پوششی کامپوزیتی از پلی-آنیلین و پلی پیرول که به صورت الکتروشیمیایی سنتز شده است، استفاده شد. این فیبر جدید با داشتن خلل و فرج زیاد، سطح تماس را بالا برده و در نتیجه حد تشخیص های بسیار مطلوبی را ارائه داد. ترکیب حلال غشای مایع 2-نیترو فنیل اکتیل اتر شامل 15% تریس-( 2-اتیل هگزیل ) فسفات بود که در دیواره ی منافذ تثبیت شد. ph برای محلول های دهنده و گیرنده به ترتیب 5/5 و 6/3 به عنوان ph بهینه انتخاب شد. پتانسیل 75/3ولت به مدت 22/2 دقیقه اعمال شد. برای دستیابی به بهترین شرایط استخراج پارامتر های موثر بر استخراج با بهره گیری از روش های طراحی آزمایش بهینه گردید. تحت شرایط بهینه، دو آنالیت مورد نظر به طور کارآمدی با بازیابی در محدوده 12/3%-31/7% استخراج شدند. هم چنین پاسخ های به دست آمده تا غلظت 1-ml ng 50 با ضریب همبستگی بیشتر از 0/9965خطی بودند. دقت داخل و بین روز به ترتیب 7/9%-2/6% و 12/4%-7/2% بوده که نتایج حاصل نشانگر دقت خوب روش در نمونه های با بافت پیچیده است. در نهایت قابلیت این روش در استخراج و اندازه گیری دارو های مورد نظر در نمونه های آبی، خون و ادرار مورد ارزیابی قرار گرفت.

رساله حاضر متشکل از دو محور اصلی شامل استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای (فصل¬های 2، 3 و 4) و میکرواستخراج فاز جامد احاطه شده با الکتروغشاء (فصل 5 و 6) است. پس از بحث مختصری پیرامون روش¬های استخراجی بهبود یافته الکتریکی در فصل 1، برای اولین بار استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای در فصل 2 معرفی شد. کاربرد روش ارائه شده، در بخش اول از فصل 2، از طریق استخراج نالمفین و نالترکسون از پلاسما و ادرار مطالعه گردید. مقایسه ارقام شایستگی استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای با نتایج مربوط به استخراج الکتروغشائی معمولی مزایای این روش ارائه شده را ثابت می¬نماید (فاکتورهای پیش تغلیظ و حدود تشخیص به ترتیب 199-100 و ng/ml1/0 برای استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای و 102-62 و ng/ml 7/0-2/0 برای استخراج الکتروغشائی معمولی حاصل شد). همچنین پتانسیل¬های الکتریکی ضربه¬ای برای استخراج سریع آنالیت¬های مدل با اعمال ولتاژهای بالا استفاده شد. در بخش دوم از فصل 2 از آنالیز آمینواسیدهای مشتق¬سازی شده (آسپاراژین و گلوتامین) با روش استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای برای تعیین منشاء حیوانی نمونه¬های ژلاتین استفاده شد. بدین منظور مشتق-سازی آمینواسیدهای مورد نظر با اورتوفتالدئید برای بالا بردن جذب uv و نیز افزایش آبگریزی آن¬ها صورت پذیرفت. تحت شرایط بهینه مقادیر بازیابی 43% و 79% و حدود تشخیص ng/ml 25/0 و ng/ml 50/0 به ترتیب برای آسپاراژین و گلوتامین حاصل گردید. در فصل 3 استخراج گزینشی تریپتوفان (به عنوان آنالیت مدل) در حضور هیستیدین و فنیل آلانین با معرفی استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای دو جهتی ارائه گردید. بنابراین با توجه به اینکه ترکیبات دوقطبی در نقطه همباری خود هیچ تحرکی در میدان الکتریکی ندارند، ph همباری تریپتوفان برای فاز گیرنده مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور زمان خاموشی با مرحله بازگشتی که در آن جهت میدان الکتریکی معکوس می¬شود تعویض گردید. پس در مرحله بازگشتی فنیل آلانین و هیستیدین دوباره به فاز دهنده منتقل می¬شوند؛ در حالیکه تریپتوفان در فاز گیرنده باقی می¬ماند. همچنین از شرایط بهینه استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای یک جهتی برای آنالیز نمونه¬های حقیقی استفاده شد و این روش قادر بود تا با مقادیر بازیابی 21/6%، 19/2% و 7/1% به ترتیب برای تریپتوفان، فنیل آلانین و هیستیدین این گونه¬ها را تا سطح غلظتی ng/ml 5/0، ng/ml 10/0 و ng/ml 30/0 تشخیص دهد.در فصل 4 از رساله پیش روی، اعمال ولتاژ پله¬ای در استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای مورد بررسی قرار گرفت. اثر تغییرات ولتاژ مانند ولتاژ اولیه و نهایی، تعداد گام¬ها مابین ولتاژ اولیه و نهایی و همچنین مدت زمان هر مرحله برای استخراج سه دسته مختلف از آنالیت¬ها مورد مطالعه قرار گرفت. پیش بینی می¬شد که استفاده از ولتاژهای بالا در آغاز فرآیند استخراج و زمانی که غلظت نسبتا زیادی از گونه¬ها اطراف مرز غشاء مایع/محلول نمونه وجود دارد، لازم نیست. نتایج نشان داد که مزایای اعمال ولتاژ ضربه¬ای پله¬ای در سیستم-هایی با مقاومت الکتریکی کم¬تر مشهودتر است (بازیابی برای سالبوتامول و تربوتالین از 30% و 24% (ولتاژ ثابت) به 83% و 66% (ولتاژ پله¬ای) رسید). علاوه بر این نشان داده شد که در تمامی موارد، آنالیت¬ها با اعمال ولتاژهای کم در ابتدای فرآیند استخراج به طور موثری استخراج می¬شوند.میکرواستخراج فاز جامد احاطه شده با الکتروغشاء (em-spme) برای اولین بار در بخش اول از فصل 5 معرفی شد. بدین منظور غشاء مایع در منافذ فیبر توخالی تثبیت شده و گونه¬ها با مهاجرت در یک میدان الکتریکی از محلول آبی نمونه و از طریق غشاء مایع به فاز گیرنده آبی منتقل شدند و پس از آن بر روی جاذبی که به عنوان کاتد نیز عمل می¬کرد جذب گردیدند. تحت شرایط بهینه حدود تشخیص ng/ml 5/0-0/5 و انحراف استاندارد نسبی (rsd%) کمتر از 8/5% در سه محیط آب خالص، پلاسما، و نمونه ادرار حاصل شد. نتایج نشان می¬دهد که صرف نظر از قدرت تمیزسازی بالا که روش پیشنهادی را به عنوان روشی مناسب برای آنالیز این داروها در بافت¬های پیچیده معرفی می¬نماید، بازده استخراجی خوبی هم حاصل شده است.در بخش دوم این فصل، em-spme برای استخراج ترکیبات اسیدی مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور از علف کش¬های اسیدی به عنوان آنالیت¬های مدل استفاده گردید. تحت شرایط بهینه حدود تشخیص کمتر از ng/ml 0/5 و rsd% در محدوده 8/5%-5/2% حاصل گردید. همچنین گیاه کامل گندم به عنوان نمونه حقیقی آنالیز شده و نتایج نشان داد که روش پیشنهادی توانایی زیادی برای استخراج ترکیبات اسیدی با استفاده از جاذب آندی حتی در نمونه¬های پیچیده دارد.در نهایت در فصل 6 برای اولین بار کاربرد جاذب کربنی جدیدی به منظور استخراج و تعیین مقدار آمفتامین و متامفتامین با em-spme مورد مطالعه قرار گرفت. از آنجا که در این روش میکرواستخراج، جاذب وظیفه اعمال پتانسیل الکتریکی را نیز دارد، باید هادی باشد. بنابراین در کار حاضر به جای مغز مداد از فیبر کربنی تهیه شده با شعله اتانولی استفاده شده است که نتیجه آن دستیابی به حدود تشخیص کمتر از ng/ml2/0 و rsd% کمتر از 7/3% و کاهش اثر گونه¬های مزاحم موجود در جاذب بود.لازم به ذکر است که در روش استخراج الکتروغشائی ضربه¬ای از کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا و در روش میکرواستخراج فاز جامد احاطه شده با الکتروغشاء از کروماتوگرافی گازی برای آنالیز فاز نهایی و اندازه-گیری گونه¬ها استفاده شده است.

هدف این کار تحقیقاتی توسعه جاذب های جدید به منظور افازایش کارایی استخراج در روش ریزا استخراج با فاز جامد الکتروغشایی است

در تحقیق حاضر، نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن پوشش داده شده با سیلیکای اصلاح شده با مایع یونی دی متیل اکتادسیل آمونیوم کلرید به طور موفقیت آمیزی سنتز شد و به عنوان جاذب موثر و کارا در روش استخراج با نانوذرات مغناطیسی جهت پیش تغلیظ و اندازه گیری برخی از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی مورد استفاده قرار گرفت. تعیین اندازه ذرات و همچنین بررسی ساختار جاذب سنتز شده با استفاده از روش های semو ir ft-مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق از تلفیق دو روش استخراج با سیال فوق بحرانی - نانو ذرات مغناطیسی اکسیدآهن برای استخراج برخی از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی از نمونه های جامد استفاده شد. در این روش ضمن دست یابی به فاکتور های تغلیظ بسیار بالا، اثرات بافت نمونه نیز در مرحله استخراج با سیال فوق بحرانی تا حد زیادی کاهش یافت. جداسازی و آنالیز نمونه ها توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (hplc) صورت گرفت. برای رسیدن به بهترین شرایط استخراج، اثر پارامترهای موثر بر کارایی استخراج از قبیل ph، شوینده، مقدار جاذب، زمان جذب و واجذبی، حجم حلال شوینده و اثر قدرت یونی فاز جامد مغناطیسی بررسی و بهینه شدند. تحت شرایط بهینه، گستره ی خطی در محدوده ی 0/100-5/0 میکروگرم بر لیتر و 0/8-3/0 میلی گرم بر کیلوگرم و حدود تشخیص در محدوده ی 3/0-1/0 میکروگرم بر لیتر و 3/0-2/0 میلی گرم بر کیلوگرم به ترتیب برای روش استخراج با نانوذرات مغناطیسی و تلفیق استخراج سیال فوق بحرانی با استخراج با نانوذرات مغناطیسی حاصل شد. درصد انحراف استاندارد نسبی نتایج برای پنج اندازه گیری در یک روز و در روزهای مختلف در شرایط بهینه به ترتیب کمتر از %1/5 و %6/5 به دست آمد. در نهایت روش پیشنهادی برای اندازه گیری آنالیت های مورد نظر در نمونه خون بکاررفت و بازیابی نسبی بین 92 تا %1/97 و rsd% کمتر از %2/10 حاصل شد. در کار دوم، جاذب نانو کامپوزیت پلی پیرول - پلی تیوفن به روش پلیمریزاسیون شیمیایی بر روی نانوذرات مغناطیسی اکسیدآهن به طور موفقیت آمیزی سنتز شد. کاربرد جاذب مورد نظر برای استخراج و اندازه گیری برخی از حشره کش های ارگانوفسفره در نمونه های خاک و آب مورد ارزیابی قرار گرفت و آنالیز نمونه ها با استفاده از یک دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونیزاسیون شعله ای ( (fidو همچنین دستگاه کروماتوگرافی گازی تلفیق شده با آشکارساز اسپکترومتری جرمی انجام گرفت. این جاذب با داشتن خلل و فرج زیاد، سطح تماس را بالا برده و در نتیجه حد تشخیص های بسیار مطلوبی را ارائه می دهد. تعیین اندازه ذرات و همچنین بررسی ساختار جاذب سنتز شده با استفاده از روش های semو ir ft- صورت گرفت. به منظور حذف و یا کاهش اثرات بافت نمونه های جامد تلفیق دو روش استخراج با سیال فوق بحرانی - نانوذرات مغناطیسی اکسیدآهن استفاده شد. برای دستیابی به بهترین شرایط استخراج، پارامتر های موثر بر استخراج با بهره گیری از روش طراحی آزمایش بهینه گردید. تحت شرایط بهینه، نمودار کالیبراسیون ترکیبات opps در محدوده 8-4/0 میلی گرم بر کیلوگرم برای نمونه خاک و 100-08/0 میکروگرم بر لیتر برای نمونه آب با حداکثر ضرایب همبستگی (9984/0?) به دست آمد. حدود تشخیص برای نمونه های خاک و آب در محدوده 3/0-1/0 میلی گرم بر کیلوگرم و 2/0-02/0 میکرو گرم بر لیتر با rsd % های کمتر از %8/9 به دست آمد و راندمان استخراج درمحدوده %0/12 تا %2/48 و %7/13-%8/58 به ترتیب برای نمونه خاک وآب حاصل شد. در نهایت، نتایج حاصل نشانگر دقت مناسب روش معرفی شده برای استخراج و اندازه گیری حشره کش های ارگانوفسفره در نمونه های خاک و آب می باشد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

امروزه استفاده از سیال فوق بحرانی به عنوان یک حلال استخراج کننده، افزایش یافته است . مهمترین علت این امر، صرفه جویی در وقت و سرعت بالای این تکنیک است . در این تحقیق حلالیت داروهای کدئین، آتروپین، دیازپام، لورازپام و کاربامازپین در محدوده فشارهای 120-350 atm و محدوده دمایی 35-75 درجه سانتیگراد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که خصوصیات فیزیکی و ساختمانی هرگونه بر روی حلالیت تاثیر می گذارد. در قسمت دیگر حلالیت مخلوط -9 نیتروآنتراسن و -2 متیل آنتراسن در سیال فوق بحرانی اندازه گیری شد. نتیجه کلی این بود که حلالیت هر جزء در حضور جزء دیگر افزایش می یابد و در واقع گونه با حلایت بیشتر اثر همترازکنندگی بر روی گونه دارای حلالیت کمتر دارد. حلالیت های اندازه گیری شده با استفاده از یک مدل نیمه تجربی تطبیق داده شدند و نتایج حاصله تطابق خوبی با داده های تجربی نشان می دادند. حلالیتهای به دست آمده با یک معادله نیمه تجربی تطبیق داده شد که مطابقت خیلی خوبی بین داده های تجربی و معادله بدست آمده وجود داشت . در قسمت سوم استخراج سه داروی لورازپام، کاربامازپین و دیازپام از دو ماتریس قرص و خرده شیشه انجام شد که بیشترین درصد بازیافت مربوط به لورازپام و کمترین آنها مربوط به دیازپام بود.

در قسمت اول کار روشی برای استخراج کمپلکس آهن - بتوفنانترولین با دیسکهای شیشه ای اکتادسیل سیلیکا ارائه شده است . در این کار اثر سرعت جریان محلول نمونه و استخراج کننده، ph ، مقدار لیگاند و عامل احیاکننده ، نوع و حداقل مقدار حلال استخراج کننده کمپلکس از دیسک ، حجم حد و حد تشخیص روش مورد بررسی قرار گرفت سپس استخراج آهن در حضور یونهای مزاحم بررسی و روشهای رفع مزاحمت آنها ارائه شد. نتایج با مقادیر بدست آمده از روش icp مقایسه شد. قسمت دوم کار روشی برای استخراج آلکیل بنزن سولفوناتهای خطی (las) روی فاز جامد و اندازه گیری به روش اسپکتروفتومتری ارائه می دهد. سورفکتانتهای آنیونی قابل حل در آب آلکیل سولفوناتهابا زنجیر بلند، آلکیل بنزن سولفوناتهای خطی (las) و آلکیل سولفاتها هستند. این ترکیبات به دلیل سمیت آنها برای ارگانسیمهای آبی بایستی در محیط زیست کنترل شوند. روش استاندارد اندازه گیری مرحله جداسازی و پیش تغلیظ غالبا"جزءلاینفک آنالیز می باشد. به این منظور تکنیکهای مختلفی مثل استخراج مایع - مایع، استخراج فاز جامد و استخراج با حلال فوق بحرانی به کار می رود که روشهای کلاسیک وقتگیر بوده و مستلزم استفاده از حلالهای آلی در حجم زیاد می باشد. برای استخراج فاز جامد جاذبها : رزین xad ، رزین تعویضگر آنیونی و سیلیکای اصلاح شده می باشد. نتایج با نتایج روش استخراج مایع مایع مقایسه شد که سازگاری خیلی خوبی را نشان می دهد.

حلالیت سه ترکیب دارویی فنازوپیریدین، پروپرانولول و متیمازول با استفاده از یک سیستم استاتیک در ‏‎co2‎‏فوق بحرانی اندازه گیری شد. اثر افزایش فشار و دما بر حلالیت بررسی شد. افزایش فشار قبل از نقطه وارونگی باعث کاهش در حلالیت و پس از آن بدلیل افزایش خاصیت حلال پوشی سیال باعث افزایش در حلالیت می شود. اثر دما نیز بر حلالیت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از آزمایش برای حلالیت ترکیبات در تطایق خوبی با پیشگویی های حاصل از معادله ‏‎bartle‎ هستند. در قسمت دوم پایان نامه ، میکرواستخراج با حلال ‏‎btex‎‏ از نمونه های آبی مورد بررسی قرار گرفت.

یک روش ساده و قابل اعتماد برای استخراج انتخابی، تغلیظ و اندازه گیری زیرکونیوم در آب با استفاده از سرنگ اکتادسیل سیلیکای اصلاح شده باکینولیزارین و اندازه گیری با اسپکترومتری ماورای بنفش و مرئی ارائه شد. همچنین یک سرنگ پر شده و سیلیکاژل برای تغلیظ، استخراج و اندازه گیری سرب با استفاده از اسپکترومتری جذب اتمی ارائه شد. بازده استخراج و تاثیرات سرعت جریان محلول نمونه و شوینده، غلظت اسید کلریدریک (برای زیرکونیوم) و اسید نیتریک (برای سرب) به عنوان شوینده، کمترین مقدار شوینده برای شویش کمپلکس زیرکونیوم و سرب از ستون، حداکثر ظرفیت کارتریج، حجم حد، اثر ‏‎ph‎‏ و حد تشخیص بررسی شد. همچنین اثر مزاحمت کاتیون های مختلف بر درصد تغلیظ زیرکونیوم و سرب مطالعه شد. بجز اورانیوم و هافنیم در اندازه گیری زیر کونیوم و روی در اندازه گیری سرب هیچکدام از کاتیون های مورد مطالعه مزاحمت جدی نداشتند.

روشهای تجزیه ای شامل مراحل نمونه برداری، آماده سازی، جداسازی، اندازه گیری و برآورد آماری هستند. علیرغم پیشرفتهای وسیع در تکنیکهای اندازه گیری، عملیات آماده سازی و جداسازی نمونه اغلب بر مبنای تکنولوژی قرن نوزدهم مانند سوکسله و استخراج با حلال صورت می گیرد. این روشهای قدیمی اغلب پر هزینه و وقتگیر بوده و شامل مراحل متعددی می باشند که باعث هدر رفتن نمونه می شود. به علاوه این روشها از مقادیر زیادی حلالهای آلی استفاده می کنند که برای محیط زیست مضر بوده و مصرف آنها طی قراردادهای بین المللی ممنوع اعلام شده است.همچنین کوچک سازی و اتوماتیک کردن این روشها مشکل بوده و لذا حدود 80 درصد از زمان هر آنالیز صرف آماده سازی نمونه می شود. تکنیکهای امروزه به عنوان جایگزین روشهای کلاسیک ابداع شده اند که یا عاری از حلال برای آماده سازی نمونه هستند و یا حجم حلال مصرفی آنقدر کوچک است که می توان آنها را جز روشهای ‏‎solvent-less‎‏ محسوب کرد.در کار حاضر از این تکنیکها بهره گرفته شد. در اولین کار توسعه روش نوپای میکرو استخراج با حلال منظور نظر بود و خوشبختانه با موفقیت به پایان رسید و برای اولین بار روش میکرو استخراج با حلال در فضای بالای محلول به کار گرفته و روش میکرو استخراج از فضای فوقانی محلول ابداع گردید. در این روش از یک میکروقطره به عنوان حلال استخراجی استفاده شد که در فضای فوقانی محلول قرار گرفت. با این روش استخراج 2- بوتوکسی اتانل بداخل ‏‎3 l‎‏ بنزیل الکل صورت گرفت. برای شناسایی و تشخیص کمی از ‏‎gc‎‏ استفاده شد. پارامترهای موثر بر این روش عبارت بودند از زمان استخراج، اندازه قطره، نوع حلال آلی، حجم محلول، دمای محلول، دمای قطره، افزایش درصد های مختلف حلال به محلول، بعد از بهینه سازی شرایط فوق استخراج از نمونه رنگی محتوی آنالیت صورت گرفت.کار دوم توسعه تکنیک ‏‎spe‎‏ برای جداسازی آنیونها بود. کاتیونهای فراوانی با روش کارآمد ‏‎spe‎‏ استخراج شده اند. شیوه کار استفاده از فاز جامد با پایه نگهدارنده و یک لیگاند ماکرو سیکل گزینش پذیر است. جداسازی آنیونها اغلب رزینهای تعویضگر آنیونی و با استفاده از کروماتوگرافی یونی انجام می شود. ولی در این روشها گروهی از آنیونها جداسازی می شوند. و ایجاد شرایط بهینه برای جداسازی آنیون مورد نظر مقدور نیست. اما در تکنیک استخراج با فاز جامد و استفاده از یک لیگاند مناسب شرایط برای استخراج صددرصد آنیون مهیا است. در این شیوه نمونه حاوی یدید با ‏‎5mg‎‏ ستیل پیریدینیوم کلراید از داخل کارتریج (اکتادسیل با سلیکای پیوندی) عبور داده شد. شستشو با ‏‎3ml‎‏ از ‏‎naclo4 (1m)‎‏ صورت گرفت. کارایی استخراج و تاثیر سرعت جریان محلول نمونه، ‏‎ph‎‏، مقدار لیگاند، نوع و حجم محلول شوینده و حجم حد بدست آمد. همچنین تاثیر یونهای متفاوت بر بازیافت یدید مورد مطالعه قرار گرفت. کارایی بالای 99% در شستشو با کمترین میزان شوینده به دست آمد و مشخص گردید کارایی استخراج در محدوده ‏‎(4-6) ph‎‏، مستقل از ‏‎ph‎‏ بوده و نیز سرعت جریانهای ‏‎1-5 ml/min‎‏ تاثیری بر آن ندارد. با یک فاکتور پیش تغلیظ 66، حد تشخیص ‏‎150 ppb‎‏ (برای ‏‎200 ml‎‏ از محلول نمونه) روش پیشنهادی قابل کاربرد برای استخراج یدید از نمونه های واقعی (مثلا ‏‎131‎‏ از پسابهای مواد رادیواکتیو) می باشد.

حلالیتها ی تعادلی ترکیبات دارویی بیزاکودیل ، متیمازول، متیل پارابن، و یدوکینول در سیال فوق بحرانی دی اکسید کربنباندازه گیری شد.جهت این کار از یک روش استاتیک ساده ومعتبر استفاده شد. همبستگیبداده های تجربی بطور موفقیت آمیزی با استفاده از یک مدل نیمه تجربی تائید شد.این عملیات همچنین برای داروهای استروئیدیبمدروکسی پروژسترون استات و سیپروترون استات تکرار شد.نتایج نشان داد که مدروکسی پروژسترون استات می تواند در بهترین شرایط حداکثر تا 67 درصد از مخلوط جدا گردد.قسمت بعدی کار مطالعه امکان استخراج این داروها با دی اکسید کربن فوق بحرانی بود . همچنین پارامترهای مختلف نظیر دما ، فشار ، درصد اصلاحگر متانول و زمان استخراج استاتیک و دینامیک بربازده استخراج این داروها از ماتریس شیشه و قرص داروها بررسی شد.نتایج نشان داد که اختلاف ناچیز در ساختمان ترکیبات ممکن است منجر به تفاوت زیاد در میزان بازیابی ها شود.برای مدروکسی پروژسترون بهترین شرایط استخراج از ماتریش شیشه 10 دقیقه زمان استاتیک ، 30 دقیقه زمان دینامیک، 300 بار ،348 کلوین و 5 درصد اصلاحگر بدست آمد.در حالیکه این شرایط برای سیپروترون استات 10 دقیقهرزمان استاتیک، 30 دقیقه زمان دینامیک ،100 بار، 308 کلوین و 10 درصد اصلاحگر بود.تحت این شرایط استخراج داروها با راندمان بیش از 90 درصد صورت گرفت. میزان استخراج از قرص داروها بسیار پایین تراز ماتریش شیشه بود.