در اواسط قرن سوم، امرای سامانی توانستند حکومتی را پایه گذاری کنند که به عصر طلایی بعد از اسلام شهرت یافته است. آنان با بهره گیری از مشروعیت دینی ، ملی و تساهل و تسامح مذهبی، بخارا پایتخت خویش را پایگاه فرهنگی و کعبه آمال دانش دوستان و دانشمندان زمان خویش ساختند . آنان با تثبیت حاکمیت مرکزی و تقویت نظام های کشوری و همچنین دیوان سالاری نوین توانستند زمینه های لازم جهت گسترش فعالیتهای علمی و فرهنگی را مهیا سازند. سامانیان پس از دوره ی امارت طاهریان و صفاریان ، سازمان اداری خود را با اقتباس از تشکیلات اداری عباسیان – که آنان نیز خود از سازمان اداری ساسانیان الگو گرفته بودند – سامان دادند.وجود وزرای دانشمند و علم پرور این خاندان از جمله جیهانی، بلعمی و عتبی نیزسهم زیادی دراین امرداشت. سامانیان علی رغم داشتن مذهب حنفی و تبعیت از دستگاه خلافت عباسی، هیچگاه درصدد تحمیل عقاید و آرای دستگاه حکومتی خود بر نظام های فکری و حوزه های علمی برنیامدند. آنان از فرقه های شیعی و گاهی علویان در قلمرو خویش حمایت می کردند و داعیان فاطمی آزادانه در قلمرو آنان به گسترش اندیشه های خویش می پرداختند. سازمان اداری سامانیان پس از آنان ، الگوی حکومت های بعدی آنان شد. از این جهت بررسی ابعاد مختلف این سازمان دارای اهمیت است. در این پژوهش ضمن شناسایی منابع شکل گیری سازمان اداری سامانیان ، ابعاد مختلف این تشکیلات در بخش های درگاه ، دیوان ، ایالات و سپاه مورد بررسی قرار گرفته است