الگوی ابتلا به بیماری ها به دلیل ارتقای سطح اقتصادی و اجتماعی و در نتیجه تغییر عوامل خطرساز مانند سبک زندگی، عادات غذایی، مصرف دخانیات، عدم تحرک و مسن تر شدن ترکیب جمعیتی به طور جدی تغییر یافته است. در حال حاضر سرطان سومین علت مرگ و میر در کشور و دومین علت مرگ در استان گیلان است که مطابق با الگوی مرگ در کشورهای صنعتی می باشد. با توجه به افزایش امید به زندگی و بیشتر شدن درصد سالمندی در جمعیت استان، این مطالعه با هدف بررسی ساختار بروز سرطان ها از نظر سنی و جنسی در دو مرحله انجام گردید و همچنین عوامل موثر بر آن در مرحله اول با استفاده از داده های جمع آوری شده در مرکز تحقیقات گوارش و کبد طی سال های 89-75 در یک دوره 15 ساله، روند تغییرات میزان بروز استاندارد شده سنی سرطان های معده، مری، کولون و رکتوم در 8332 مبتلا به سرطان با استفاده از مدل رگرسیون قطعه ای بررسی شد. در مرحله دوم در یک مطالعه مورد شاهدی همسان شده، اطلاعات تغذیه ای، فعالیت جسمانی، مصرف دخانیات عوامل محیطی و وراثتی در 800 مورد بیمار و فرد سالم مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تخمین نسبت شانس و فاصله اطمینان 95 درصد از رگرسیون لجستیک استفاده گردید و با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون جایگشت برای بررسی روند تغییرات، سال 85 برای سرطان معده و در سال 82 برای سرطان کولون یک نقطه شکست نشان داد همچنین در طی سال های مورد بررسی سرطان مری و رکتوم بدون نقطه شکست بودند. میزان بروز سرطان معده در طی سال های 85-75، سیر نزولی با 7/2 درصد کاهش سالیانه و در سال های 89-86، سیر صعودی با 2/12 درصد افزایش سالانه داشت. در طی سال های 89-75 سرطان مری دارای روند نزولی با کاهش سالانه 7/2 درصد و سرطان رکتوم دارای روند صعودی با افزایش سالانه 3/7 درصد بود. نتایج رگرسیون لجستیک شرطی نشان داد که سابقه فامیلی، داشتن حالات روحی نامساعد، تغذیه نامناسب، عدم فعالیت جسمانی نسبت ابتلا به سرطان ها را افزایش می دهد(05/0? p). با توجه به نتایج بدست آمده، لزوم انجام اقداماتی در جهت کاهش عوامل خطر و یا تشخیص زودرس سرطان های دستگاه گوارش در افراد در معرض خطر از جمله سیگاری ها، افراد دارای سابقه فامیلی سرطان و شاغل پرخطر و افراد یا رژیم غذایی نا مناسب و کم تحرک ضروری به نظر می رسد.