این رساله با روش کتابخانه ای وباهدف بررسی نحوه وچگونگی شکل کیری جنبش مزدکی در زمان ساسانیان وعلل به وجود امدن انها مورد بررسی قرار گرفت این تحقیق شامل پنج فصل و یک نتیجه گیری می باشد در فصل اول که شامل کلیات طرح می باشد شامل فرضیه ها و سوالات و بیان مساله اهداف و دیگر موارد مربوط به موضوع می باشد . در فصل دوم به زمینه های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی به وجود آمدن این جنبش پرداخته است این زمینه ها عبارتند اززمینه های اجتماعی ، طبقات ،خانواده ،که خود شامل زنان و ازدواج می شد و زمینه اقتصادی پیدایش این قیام مالیات و وضع شهر ها می باشد در زمینه سیاسی هم به بررسی جنگها ی زمان پیروز و قباد و بلاش پرداخته چراکه این عوامل تاثیر بسزایی در شکل گیری جنبش مزدکی داشتند .در فصل سوم منشا ایین مزدکی و تاثیراتی که از نواوران قبل از خود گرفته بررسی شد همچنین در فصل چهارم نیز به مراحل تکوین و تحول این نهضت وسیر تاریخی ان ومراحلی را که در طی دوران موجودیت خود طی نمود این مراحل از زمان پیروز آغاز شده وهمینطور در زمان بلاش وقباد به تحول وبالندگی رسیده است ودر پایان به نتایجی که در جامعه از خود بر جای گذاشت نیز اشاره شد . در فصل پنجم نیز به اصول فلسفی و اجتماعی تعالیم مزدکی و عدالت وبرابری در ایین او اشتراک زنان و افکار واهداف انقلابی مزدک و رابطه این کیش با ایین مزدیسنی پرداخته وان را مورد ارزیابی وتحقیق قرار داده ام .ودر پایان نتیجه گیری حاصل از این تحقیق که با توجه به اوضاع نابسامان سیاسی و اقتصادی و اجتماعی ساسانیان علی الخصوص از زمان پیروز به بعد زمینه برای شکل گیری جنبشی مردمی که توده مردم در ان دخیل بودند و این جنبش با وجود سرکوبی و کشتار توسط خسرو اول هیچگاه از بین نرفت و به صورت جنبشی سری و مخفی تا قرن سوم هجری به فعالیت در قالب فرقه های خرمیه و بومسلمیه و سنباذیه و ... به حیات خود ادامه داده است .این نهضت یک نهضت اجتماعی بود که به رنگ دین در میان مردم قد علم کرده است .

تاریخ و تمدن فرهنگ ایلام باستان در هزارتوی هزاران ساله خود ما را با مردمانی آشنا می کند. که نمی توان به سادگی از آن ها سخن گفت و یا در مورد آن ها قضاوت کرد. بقایای این فرهنگ و تمدن که پس از کنار رفتن غبار هزاران ساله به ما رسیده. از نظام حکومتی نسبتاً هوشمند، قوانین حقوقی بسیار پیشرفته ریاضیات سوق داده شده به سمت ریاضی کسری، تبدیل خط تصویری به خط الفبایی، معماری هنر مجسمه سازی، نقاشی، تکنیک سفالگری، ساخت ظروف مفرغ و موزاییک و ظروف سنگی ما را با مردمانی بسیار باهوش دارای قریحه و ذوق هنری و نیز دارای تاریخ که از زمان درازی که زندگی بدوی به سمت مدنیت شهری مترقی پیشرفته طی می کند حکایت می کند. این مردمان با رام کردن طبیعت و با بهره برداری از آن و با گذر هزاران ساله از اعماق تاریخ و گام های آرام ایلامیان از زندگی ابتدایی به سمت مدنیت توانسته قسمتی از تاریخ این سرزمین را به نام خود ثبت کنند تاریخی که اگر به شاهدان زیر خاکی آن نگاهی بیفکنیم گویای آبادانی شهرها و حکومتی نسبت به زمان خود پیشرفته و قوانین که علاوه وجود این قوانین که جای پس شگفتی دارد ضمانت اجرایی آن بر شگفتی ما می افزاید این مردمان با الهام از طبیعت تصاویر زیادی را آفریدند که هرکدام از این تصاویر گویا زندگی ساده آن ها نمادهای مهم زیستگاه ایلامیان آشنایی این مردمان با علوم جغرافی، ادبیات، ریاضی، شناخت سنگ ها، حکومت، نیروی نظامی، حتی تفکرات ملی گرایانه اما تمامی این موارد نمی تواند سبب شود که ما از تفکرات سحر آمیز مذهبی آن ها شکست های پی در پی آن ها از تمدن های بین النهرین و نیز اخذ بسیاری شاخص های فرهنگی از تمدن های هم جوار چون سومر اکد و بابل و به تکامل رساندن آن ونیز گاهی به شکل بومی ایلامی در آوردن آن می باشد. غافل شویم و به یک باره هر آنچه از تمدن باقی مانده بستاییم. به هر رو اگر ما شاخصه ای تمدن ها را زبان ادبیات قانون شیوه حکومت امنیت خانواده لباس هنر موسیقی تعلیم و تربیت بدانیم این مردمان از تمدن بالایی برخوردار بوده اند. و اگر به تفکرات علوم پیشگویی باورهای ساده مذهبی و نیز طلسم و ایده های عجیب و قریب و الهه ها بنگریم دقیقاً می توانیم درک کنیم که به مردمانی 3000 ساله از دریچه تاریخ می نگریم. که بسیار ساده اندیش و بدوی می اندیشند و ساده زندگی می کردند. این مردمان به راحتی از منابع طبیعی مثل سنگ ها قیمتی و منابع فلزات چنان بهره برداری هنرمندانه و سازه های جنگی و غیره می ساختند که دشمنان آن ها از به دست آن بر خود می بالیدند. باید اذعان داشت مسیر و جهت گیری قوانین و هنر و موسیقی ایلامیان مذهب بوده است. بنابراین هر آنچه از هنر ایلامیان برای ما غیر قابل در کاست ما به مذهب نسبت می دهیم. جالب تر اینکه حتی این مردمان زمانی به ساخته مذهبی می پرداختند باظرافت بیشتر و از مواد بهتری می ساختند. زمانی که ما از ابداعات ایلامیان و خط هنر معماری این مردمان میگوییم و شاهد می آوریم که این دستاوردها به امپراطورهای بزرگ چون هخامنشیان رسیده باید معترف شویم که ایلامیان مردمانی خردمند و. هنرمند بوده اند. تفکرات سحر آمیز، طلسم و تفکرات اغراق آمیز و عجیب و غریب مذهبی و یا احترام بی حد و حصر به گروهی از حیوانات به عنوان مظهر قدرت داشته اند نباید به مردمان ایلام خرده بگیریم چرا که همیشه مذهب در هاله از خرافات و ابهامات غوطه ور است. ونیز اینکه علوم در زمان ایلامیان چنان ابتدایی بوده که دانش آن ها از خویش و طبیعت زنده پیرامونشان به تصورات کودکانه شباهت دارد و برداشت آن ها از سرزمین و اجرام آسمانی ضلالتی بی انتها است و دیگر تمدن های هم جوار و هم عصر در مورد علوم و دانش وضعیت بهتر از ایلام نداشتند.

در این سطور و مقال به بررسی و کاوش پیرامون اصل و نسب کورش شاهنشاه هخامنشی و رفتار و کردار وی پرداخته ام . و با استفاده و مقایسه متون کهن تاریخ و کتب جامع روایی و تفاسیر معتبر و همینگونه تحقیق در روز شمار زندگی دیگر بزرگانی که موفق به دریافت نشان ذوالقرنینی کتب عهد عتیق و قرآن به اضافه ی کتابهای معتبر تاریخ و ادبیات شده اند ، به این نتیجه رسیدم که کورش شاه پارس نزدیکترین وشایسته ترین شخص جهت دریافت مقام ذوالقرنینی کتب الهی می باشد و ذوالقرنین مدنظر قرآن شریف همان کورش سر دودمان شاهنشاهان هخامنشی می باشد .

موضوع مورد بررسی در این پژوهش سلطنت های متقارن و متناوب در سلسله اشکانی است.سلطنت های متقارن؛منظور از این واژه سلطنت چند شاه با یکدیگر و منظور از سلطنت های متناوب:سلطنت شاهانی است که مدتی از سلطنت فاصله گرفته و دوباره به سلطنت باز می گردند این شاهان به طور کل خود را شاهنشاه می نامند و بر روی سکه های این شاهان واژه شاهنشاه دیده می شود.در چهار دلیل کلی علل به وجود آمدن این نوع سلطنت ها که در پایان نیز منجر به انحطاط سلسله اشکانی و همچنین باعث روی کار آمدن سلسله ساسانی می شوند را می توان این عوامل دانست:1-ضعف در قدرت شاه و دخالت بیگانگان و قوم مادر(پارت)2-اداره کشور به صورت ملوک الطوایف3-نداشتن دین واحد و سیاست تسلمح وتساهل و نارضایتی مغان4-مجلس مهستان،مجلس بزرگان و خاندان های ذی نفوذ است این چهار دلیل بخش های جزئی تری را در زیر مجموعه خود قرار می دهند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت کلمات کلیدی:اشکانیان،مهستان،مغان،سکه،متقارن،شاهنشاه،مجلس

دولت ساسانی از همان آغاز روی کار آمدن خود در جبهه های مختلف با دشمنان متنوع به جنگ و ستیز پرداخت و به شیوه های هجومی روی آورد به طوری که به وسیله ی سواره نظام خود و شیوه ها و تاکتیک های برتر نظامی به موفقیت های درخورد توجهی دست پیدا کرد. مدتی نگذشت که ای شاهنشاهی در فنون قلعه ستانی مهارت به سزایی یافت و توانست آلات و ادوات قلعه گیری را برخلاف حکومت های پیش از خود به کار گیرد چنان که دشمنان آنها به ویژه رومیان دیگر در قلاع مستحکم خود احساس آرامش و امنیت نمی کردند. علاوه بر فنون تهاجمی در فنون دفاعی و بازدارنده نیز به حدی توانا و آماده گردیدند که اندک دشمنی به خود جرأت تاخت و تاز به ایران زمین را می داد. آنها در فنون شبیخون و کمین نشینی که از مختصات فنون جنگی این دوره بود، تبحر یافتند. با این همه هر یک از شیوه های جنگی آنها دارای یک الگو، تاکتیک و شگرد خاصی بود به گونه ای که برخی از شیوه های جنگی این دوره نظیر فنون عقب نشینی، جنگ و گریز، تعقیب دشمن، فنون مقابله با محاصره، فنون جنگ روانی، شگرد زمین سوخته و دیگر شیوه های جنگی رایج در این دوره را در مقابل دشمنانشان به اجرا درمی آوردند. نگارنده در این پژوهش بر آن است تا هر یک از شیوه های جنگی و رزمی ساسانیان را به طور جداگانه و مستقل مورد موشکافی قرار دهد و اهمیت و نقش هر یک را بیان دارد. واژگان کلیدی: ساسانی ـ قلعه گیری ـ فنون جنگی ـ روم ـ سواره نظام ـ حمله و دفاع ـ هیاطله

با استقرار حاکمیت ساسانیان به دست اردشیر بابکان در 224 م. به تدریج وحدت سرزمینهای ایرانی دوباره تحقق پذیرفت. ساسانیان حکومتی یکپارچه تاسیس کردند، که متکی به دین رسمی و تمدنی بود که شاید از جنبه ایرانیت در سراسر تاریخ طویل ایرانیان نظیر نداشته است. وقتی یزدگرد در 399 م. به حکومت رسید، روحانیون زردشتی و بزرگان ایرانی دارای قدرت بسیاری بودند، و برخی مقامات مانند موبدان موبد دارای مرتبه ای بود که با مقام شاه رقابت می کرد. یزدگرد موفق شد قدرت آنها را کاهش دهد، به علاوه این پادشا صلح دوست بود و به علت مدارا با ادیان دیگر در متون یهودی – مسیحی، چهره ای پسندیده دارد. پس از یزدگرد، پسرش بهرام پنجم به حکومت رسید، وی سیاستی متفاوت با پدرش در پیش می گیرد . بهرام برای حفظ تاج و تخت در برابر نفوذبزرگان که مخالف سلطنت او بودند، زمام امور را به آنها وامی گذارد، و با سیاست جلب حمایت روحانیون به آزار مسیحیان می پردازد. در این پژوهش که با مراجعه به کتابخانه ها، به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته،با توجه به سیاست دینی متفاوتی که این دو پادشاه در مقابل اشراف و روحانیون اتخاذ کرده اند، حکومت آنها از جنبه های مختلف مورد بررسی تطبیقی قرار می گیرد. به نظر می رسد یزدگرد اول با سیاست مدارا با مسیحیان، سعی بر این داشته متحدان و حامیانی برای مقابله با بزرگ مالکان که قدرت بسیاری یافته بودند، ایجاد کند. بهرام پنجم گرچه در تظاهربه خوشگذرانی و گذراندن اوقات خود به شکار و موسیقی، امور را به بزرگان می سپارد، اما هیچگاه از وضع مُلک و ملت غافل نشد.