عموما ارزیابی چگونگی کاربری اراضی شهری منعکس کننده تصویری گویا از منظر و سیمای شهر است و همچنین چگونگی تخصیص فضای شهری به کاربری های مختلف مورد نیاز شهر در طی زمان و در جهت رسیدن به اهداف توسعه شهری می باشد. در حالی که طرح های جامع و تفصیلی می تواند ملاک الگو و ملاک توسعه و شهرسازی باشد متأسفانه سال های زیادی است که سلیقه ای عمل کردن متولیان شهرسازی پیامدهای منفی بسیاری را به ارمغان آورده است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان تحقق کاربری های طرح تفصیلی کاشمر (تجاری، آموزشی، فضای سبز) و تأثیر جاذبه های مذهبی فرهنگی شهر در مکان گزینی کاربری های مذکور سعی دارد راهکارهایی در راستای اجرای هر چه بهتر طرح های توسعه شهری ارائه دهد. بدین منظور پس از شناسایی مفاهیم و تجربیات جهانی پیرامون دیدگاه های نظری و چگونگی ارزیابی کاربری اراضی شهری در جهان و ایران، مشخصاً به تحلیل و ارزیابی این امر در شهر کاشمر با استفاده از روش توصیفی- تحلیل پرداخته شده است و برداشت های میدانی برای مشخص شدن میزان تحقق در محیطarc gis وارد شد. طرح تفصیلی کاشمر برای افق 1370 بوده است در حالی که ارزیابی صورت گرفته مربوط به سال 1390 می باشد. بررسی های میدانی نشان می دهد که کاربری تجاری 1988 قطعه، کاربری های آموزشی متوسطه 80 قطعه، آموزش عالی 4 واحد و کاربری فضای سبز 27 قطعه می باشد. ارزیابی کمّی کاربری های مورد مطالعه پیش بینی شده طرح تفصیلی کاشمر نشانگر آن است که با تحقق نسبی کاربری تجاری، آموزشی متوسطه و فضای سبز و تحقق کامل کاربری آموزشی عالی مواجه می باشد. کاربری تجاری74 درصد تحقق، کاربری آموزش متوسطه64 درصد تحقق، کاربری آموزش عالی110 درصد تحقق و کاربری فضای سبز63.8 درصد تحقق را نشان می دهد و برای مشخص شدن تأثیر امامزاده روی کاربری های تجاری پرسشنامه ای تمام شمار به تعداد53 پرسشنامه از مالکان اطراف امامزاده تکمیل گردید که از نظر مالکان امامزاده اولویت اول را با 92.5 درصد در انتخاب مکان تجاری داشته است و البته عوامل دیگری نیز در این امر دخالت داشته اند. درخصوص تأثیر امامزاده بر روی کاربری های آموزشی نمی توان نقشی برای امامزاده قائل شد ولی امامزاده تأثیر مستقیم بر روی کاربری های فضای سبز پیرامونش داشته است.

در حالی که بیشتربحث های فعلی پایداری شهرها متمرکز بر مسائل دشوار برای بزرگ ترین تجمع های شهری جهان است، بخش عظیمی از همه ساکنان شهری درصدد دوری کردن از سکونتگاه های شهری کوچک هستند. رشد سریع شهری در تمام کشورهای درحال توسعه به طور جدی بر توانایی بیشتر شهرها جهت فراهم کردن خدمات پایه کافی برای برای شهروندان پیشی گرفته است (cohen, 2006:64). در نتیجه پیشی گرفتن رشد شهرها بر فراهم آمدن امکانات، نه فرصت کافی برای ایجاد امکانات برای رشد جدید وجود داشته و نه برنامه ریزی جهت استقرار بهینه کاربری ها وخدمات مختلف درسطح شهررا داشته اند؛ لذا عدم توسعه کمی خدمات و عدم توزیع مناسب و بهینه خدمات تلاش مسئولین محلی را زیر سوال برده است. فشار فزاینده برشهرها در شکل جمعیت روبه رشد، نظارت نابرابر بر منابع و دسترسی ناعادلانه به آن ها و فقر، افت کیفیت محیط زندگی بسیاری از شهروندان را به اوج خود رسانده است (رابرت-ب پارتر،298). در ایران نیز رشد شتابان شهری در دهه های اخیر به گونه ای انجام گرفته است که متناسب با آن فضای شهری و زیرساخت های مورد نیاز تجهیز نشده است. عمده ترین اثری که رشد شتاب آلود شهرها درپی داشته، درهم ریزی نظام توزیع خدمات و نارسایی خدمات است که به طور کلی در تمام شهرهای ایران به چشم می خورد. شهر مشهد به دلایلی چون نقش دومین شهر مذهبی جهان، عنوان دومین کلانشهر ایران وبعلاوه جذابیت های یک شهربزرگ و به طور ویژه، موقعیت خاصی که در سطح منطقه بر عهده دارد دچار تمرکزشدید جمعیت، گسترش افقی وبی برنامه، عدم توزیع مناسب خدمات و همچنین نارسایی خدمات در سطح شهر شده است؛ لذا این شهر از نظر توزیع فضایی بهینه و مکان گزینی عادلانه کاربری های خدمات عمومی خصوصاً خدمات بهداشتی درمانی (در این تحقیق بیمارستان ها) که اهمیت دسترسی سریع وراحت وبه موقع به این مراکز بر هیچ کس پوشیده نیست، نیاز به معالجه و جراحی دارد. توجه به مسئله عدالت فضایی تسهیلات عمومی شهری، می تواند نقش مهمی در برنامه ریزیهای شهری و مطلوبیت آن داشته باشد (بهروان، 1385: 15). نتیجه برنامه ریزی فضایی باید به عدالت فضایی برسد. عدالت فضایی وضعیتی است که مطابق آن تمامی مصرف کنندگان برای رفع نیازهای خود به یک اندازه وبه نحوی برابر به امکانات و خدمات دسترسی داشته باشند (سعیدی، 1388 :22) به این ترتیب برنامه ریزی کاربری شهری به عنوان مهم ترین ابزار و نیروی کاربردی دولت ها و سازمان های مدیریت شهری برای اداره صحیح ومنطقی شهرها ظهور می کند. در واقع برنامه ریزی کاربری زمین مدیریت خردمندانه فضا به منظور بهینه سازی الگوی توزیع فعالیت های انسان است (رضویان، 1381: 14). بنابراین ما دراین پژوهش به دنبال ارزیابی و تحلیل توزیع فضایی و مکانیابی مراکز درمانی (بیمارستان ها) در سطح شهر مشهد با استفاده از gis هستیم. ارزیابی عبارت است از سنجش و داوری عملکرد برنامه هاو طرح ها با هدف ها وضوابط و استانداردهای پیش بینی شده از قبل وتحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی اجرای برنامه ها می باشد (رضویان، 1381: 15). تحلیل فضایی نوعی رویکرد در مطالعات جغرافیایی است که مطابق آن تنوع مکانی- فضایی پدیده ها بررسی می شود و طی آن عوامل موثر یا کنترل کننده الگوهای پراکنش مورد مطالعه قرار می گیرند (سعیدی، 1388 :20). به طور روشن می خواهیم بررسی کنیم که آیا کاربری های درمانی از لحاظ سرانه متناسب با جمعیت هر منطقه بوده است و با توجه به اینکه هر فعالیتی لزوماً در هر جایی از شهر امکان استقرار ندارد و نیازمند بستر وشرایط ویژه ای با توجه به نوع آن فعالیت دارد؛ معیارهای برنامه ریزی شهری ازجمله سازگاری، آسایش، مطلوبیت و ... مدنظر قرار گرفته است و همچنین چگونگی نحوی پراکنش مراکز درمانی را در رابطه با جمعیت در سطح مناطق بررسی می کنیم و چگونگی وضعیت دسترسی شهروندان به این مراکز بررسی می شود. در حال حاضر به دلیل انبوه اطلاعات (مکانی-آماری و ...) در زمینه های مختلف و وسیع بودن حوزه های مطالعاتی به خصوص راجعه به مسائل شهری ناگزیر به استفاده ازکامپیوتر وتجزیه وتحلیل های کامپیوتری خواهیم بود. به گونه ای که امکان تجزیه وتحلیل ساختارهای پیچیده جوامع شهری درحال حاضر به صورت سنتی تقریبا غیرممکن و یا بسیار مشکل است. در این راستا سیستم اطلاعات جغرافیایی ( gis ) با امکان انجام آنالیزهای پیچیده با مجموعه داده های مختلف مکانی و غیرمکانی به صورت توام، در این زمینه یکه تازی می کند (سنجری، 1388: 10).

سرزمین های دارای منابع معدنی و مواد اولیه، موقعیت مناسبی را برای رشد و توسعه دارا می باشند. چنانچه صنایع ملی، قدرت لازم جهت تبدیل این مواد به کالاهای مصرفی جمعیت را دارا باشد، زمینه های ایجاد اشتغال، افزایش ارزش افزوده و رشد و توسعه اقتصادی در سرزمین فراهم می گردد.پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش معادن سنگ آهن در مهاجرپذیری و توسعه کالبدی شهر سنگان انجام شده است.در تحقیق حاضر که براساس ماهیت و روش گردآوری داده ها، یک پژوهش توصیفی- پیمایشی است با توجه به اهداف موردنظر در هر یک از فصول تحقیق برای گردآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است.شیوه پیمایشی که در بخش عملی و مطالعه ی موردی استفاده شده است شامل:پرسشنامه و مشاهده می باشد.ابتدا پس از جمع آوری اطلاعات جمعیتی،مهاجرت و اشتغال به محاسبات بازار کار شهر سنگان در دهه ی 1355 تا 1385پرداخته شدو مشخص شد که شهر سنگان در دهه ی 55-65 و 75-85 مهاجرپذیر بوده است.برای سنجش تأثیر نقش معادن سنگ آهن در توسعه شهر سنگان اقدام به مشاهده مستقیم و پر کردن فرم پرسشنامه خانوار از سرپرست خانوارهای ساکن در محله ی سرده شهر سنگان شد.بعد از ثبت کامپیوتری اطلاعات متغیرهای تحقیق ،داده ها با استفاده از نرم افزارهای spss وexcelتوصیف و تحلیل شد.و ثابت گردید که معادن سنگ آهن در مهاجرپذیری و توسعه ی کالبدی شهر سنگان نقش داشته است. به طور کلی گسترش فعالیت های معادن سنگ آهن برخی مزایا و معایب برای شهر سنگان داشته است.اگرچه باعث اشتغالزایی،تثبیت جمعیت،توسعه خدمات وابسته به معدن به ویژه ترانزیت کالا،ایجاد و راه اندازی راه آهن،افزایش شرکتهای حمل و نقل در سطح شهر و شهرستان،افزایش فعالیتهای ساختمانی و به کارگیری کارگران ساختمانی،افزایش خدمات خرده فروشی،بهداشتی- آموزشی و خدمات شهری و تاحدودی توسعه کالبدی و اقتصادی شهر شده است،باعث محدودیت بیشتر منابع آبی،افزایش گرد و خاک،تخریب مراتع و زمینهای کشاورزی،افزایش تردد ناشی از کامیونها در سطح جاده های شهر و شهرستان و کارهای یدی سنگین برای کارگران غیرماهر ساکن شهر و شهرستان شده است.

هدف برنامه ریزی شهری حفظ وبهبود کیفیت محیط شهری و به تبع آن ارتقاء کیفیت زندگی است . به طور کلی حفظ محیط زیست شهری و در نهایت پایداری شهر از اولویت های مهم برنامه ریزان و مدیران شهری است. پسابهای شهری به عنوان یکی از عوامل تأثیر گذار بر محیط زیست شهری نقشی مهم در حفظ و سلامتی افراد ،جلوگیری از آلودگی آبهای زیر زمینی و همچنین استفاده از آبهای برگشتی حاصل از تصفیه آنها در محیط زیست شهری دارد. در این تحقیق سعی شده است که با تأکید بر پسابهای شهری به بررسی عوامل تأثیرگذار اجتماعی اقتصادی بر محیط زیست شهری پرداخته شود.از بین عوامل اجتماعی می توان به فرهنگ و آگاهی های افراد اشاره کرد که دراین پژوهش با میزان تحصیلات و میزان آگاهی آنان از حقوق و قوانین زیست محیطی شهری سنجیده می شود .از میان عوامل اقتصادی ،پایگاه اقتصادی و در حقیقت میزان درآمد افراد دراین تحقیق مد نظر است. روش تحقیق عمدتاً توصیفی – تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای است. جمع آوری آمارها و مطالب از طریق منابع تخصصی ،سایتهای اینترنتی، کتابخانه ای و بخش عمده ای از آن از طریق مطالعات میدانی به دست آمده است. با توجه به هدف پژوهش، منطقه 2 شهرداری مشهد به عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب شد.حجم نمونه ای برابربا 250 عدد از تعداد کل واحدهای مسکونی منطقه(88883) با روش کی دو در جدول توافقی با استفاده از نرم افزار ncss-pass با سطح خطای0.05 و توان حداقل 80درصد (با احتمال خطای نوع دوم حداکثر0.2) به دست آمد.این تعداد پرسش نامه در بین نواحی منطقه به صورت طبقه ای تقسیم و در نهایت به طورسیستماتیک دربلوکهای هر ناحیه پر شد.نتایج حاصل از آنها در نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که همبستگی اسپیرمن بین سطح تحصیلات ساکنان یک واحد مسکونی و رهاسازی پساب این واحد به معابر شهری همچنین همبستگی اسپیرمن بین میزان درآمد و رها سازی پسابها مستقیم و معنادار است . همچنین همبستگی کروسکال والیس بین میزان آگاهی افراد از حقوق و قوانین و رها سازی پسابها حدود 44.988 است.که برمبنای آن می توان قضاوت کرد که محیط زیست شهری از ویژگی های اقتصادی و اجتماعی ساکنان شهر تأثیر می پذیرد. بنابرین برای حفظ محیط زیست شهری راهکارهایی اقتصادی و اجتماعی نیز باید ارائه شود که می تواند شامل ایجاد زمینه های لازم جهت آموزش و ترویج و فرهنگ سازی دفع صحیح پسابهاوراهکارهای مدیریتی باشد.

در ایران سازمان های دولتی سالیان درازی بهره وری پایینی داشته وموجب کاهش بهروری و افزایش نارضایتی شهروندان شده اند.هدف از این پژوهش ارزیابی فرایند مدیریت تحول در اداره کل راه و شهرسازی بجنورد می باشد و در نتیجه ارزیابی شکاف بین وضع موجود و مطلوب برآورد می شود. نتایج حاصل نشان می دهد که این سازمان در ابعاد مختلف تغییر و تحول دارای شرایط مناسبی در وضع موجود نمی باشد. همچنین بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شکاف معناداری وجود دارد.