نظریه غیرمنصفانه و خلاف وجدان قراردادها بیشتر در ارزش عوضین مورد معامله در قرارداد که تعادل و توازن بین عوضین وجود نداشته باشد مطرح می باشد، در حالی که طرفین آزادانه و از روی اختیار به آن رضایت داده اند. این نظریه به شروط غیرمنصفانه و خلاف وجدان در قراردادهایی همانند اجاره به شرط تملیک، پیمانکاری، اقامت در هتل، بانکی، ظهور فیلم های عکاسی، انواع قراردادهای حمل و نقل، اشتراک آب و برق و گاز و به طور کلی قراردادهای استاندارد و الحاقی که تولید کنندگان، فروشندگان و عرضه کنندگان حرفه ای و تاجر به یک طرف ضعیف و ناتوان خصوصاً مصرف کنندگان تحمیل می کند و از مسئولیت و تعهدات خود می کاهد یا برای خود ایجاد حقوق خاص می کند و در مقابل تعهدات و تکالیف مصرف کنندگان را افزایش می دهند یا حقوق آنها را سلب می نماید. در مفاهیم این نظریه به بررسی انصاف و عدالت و حسن نیت و نقش آنها در قرارداد و شروط قراردادی و نیز در مبانی آن با بیان اصل آزادی قراردادی و تعارض اصل لزوم با نظریه غیرمنصفانه و به بررسی نظریات شرط ضمنی، خلاف حسن نیت، نقض اساسی، قاعده لاضرر و غبن فاحش در حقوق انگلیس، اتحادیه اروپا و حقوق ایران خواهیم پرداخت.