چکیده در کشور سالانه هزاران تن مواد رسوبی از بستر رودخانه ها برداشت می شود. برداشت بی رویه شن و ماسه از بستر رودخانه بدون آگاهی از وضعیت بودجه رسوبی رودخانه میتواند موجب خسارات فراوانی شود. تغییرات خصوصیات ریخت سنجی رسوبات یکی از مهمترین اثرات برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه محسوب می شود که میتواند سایر خصوصیات هیدرولیک جریان و رسوب را تحت تأثیر قرار دهد. از مهمترین خصوصیات هیدرولیک رسوب که تحت تأثیر برداشت قرار می گیرند میتوان به نحوه انتقال ذرات رسوبی، تغییر بافت رسوبات انتقالی و میزان حمل اشاره کرد. در این پژوهش تأثیر برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه زارم رود بر روی مهمترین پارامتر هیدرولیک رسوب یعنی ریخت سنجی رسوبات و فرسایش بستر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تعیین حریم و حد بستر هیدرولیکی با دوره بازگشت های 2 و 25 سال برای رودخانه مورد مطالعه انجام شد. بدین منظور از رسوبات بستر رودخانه در مقاطع قبل و بعد از محل برداشت طی عملیات صحرایی نمونه برداری شد همچنین با نصب دو دستگاه نمونه برداری چاله ای در مقاطع قبل و بعد بستر رودخانه بار کف رودخانه نمونه برداری شد. سپس نمونه های رسوب به آزمایشگاه منتقل شدند و نمونه های رسوبی به روش الک خشک دانه بندی شدند، در نهایت با استفاده از نرم افزار gradistat آماره های دانه بندی رسوبات محاسبه گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه موجب تغییر دانه بندی مواد رسوبی بستر، کاهش اندازه ذرات رسوبی، کاهش کرویت و کاهش جورشدگی مواد رسوبی بستر رودخانه و بار کف رودخانه می شود. کلید واژه ها: برداشت شن و ماسه، هیدرولیک رسوب، خصوصیات ریخت سنجی رسوبات، gradistat، رودخانه زارم رود

کانسار فلوئوریت دامغان در 30 کیلومتری غرب دامغان و در بخش جنوبی زون البرز شرقی در جنوب کوه¬های آرسک و شمال گسل عطاری واقع شده است. این منطقه در مختصات جغرافیایی به عرض "43 5 ?36 شمالی و در طول "59 59 ?53 شرقی واقع شده است. این کانسار در عضو1 میلا واقع شده که اکثرا دولومیتی همراه با میان لایه¬های مارنی و شیلی زرد رنگ به سن کامبرین میانی می¬باشند. کانی¬سازی فلوئوریت عمدتا به رنگ سفید و به مقدار کمتر به رنگ بنفش، به صورت رگه¬ای و شکافه پرکنی انجام شده است. همراه با کانی¬سازی فلوئوریت، کانی¬های سولفیدی از جمله: گالن، پیریت، کالکوپیریت، کوولیت و هم¬چنین کانی-های سروزیت، هیدروکسیدهای آهن، کلسیت و باریت نیز قابل مشاهده می¬باشند. بر اساس داده¬های ریز دماسنجی انجام شده بر روی میانبار¬های سیال فلوئوریت¬های سفید و بنفش، دامنه دمای همگن شدگی از 100 تا 360 درجه سانتی¬گراد، و دامنه شوری سیال کانی¬ساز از 2/0 تا 2/15 معادل درصد وزنی نمک طعام در تغییر است. چگالی سیال در محدوده 6/0 تا 1 گرم بر سانتی¬متر مکعب قرار دارد. بر اساس تصویر uv که از مقاطع دوبرصیقل فلوئوریت گرفته شد و آنالیز ft-ir که تایید کننده آن است محلول به وجود آورنده کانسار فلوئوریت دامغان علاوه بر h2o و گروه¬ oh احتمالا حاوی هیدروکربن¬های آلیفاتیک مانند متان نیز بوده است. همچنین اطلاعات مربوط به عناصر نادر خاکی کانی فلوئوریت، نشان دهنده شرایط احیایی و کم اکسیژن محیط ته نشست ماده معدنی می¬باشد. شواهد صحرایی و آزمایشگاهی به دست آمده حاکی از آن است که به احتمال قوی کانسار فلوئوریت دامغان حاصل اختلاط یک سیال گرمابی با یک سیال سازندی است که پس از احیا شدگی و رخداد فرآیند جوشش باعث نهشت کانی فلوئوریت و کانی¬های همراه شده است.