چکیده ساری مرکز ایالت مازندران دارای حکومت محلی با قدمت هزار ساله، از جمله مناطقی بود که تا نیمه حکومت صفویان ـ دوره شاه عباس اول از نوعی خود مختاری و استقلال داخلی برخوردار بود. ویژگی جغرافیایی و اقلیمی آن همواره مانعی طبیعی در برابر تهاجمات خارجی به این منطقه محسوب می شد و این نکته یکی از عوامل مهم در تثبیت ویژگیهای ممتاز فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن بود. سیاست تمرکز گرایی صفویان با سلطنت شاه عباس اول تشدید گردید و در کنار درگیریهای داخلی محلی که خود موجب تضعیف قدرت نیروهای حکام ساری بود، نهایتاً به انقراض حکومت محلی هزار ساله مازندران و جایگزینی حکام منصوب صفوی در این خطه شد. در دوره های افشاریه و زندیه نیز بر اساس تغییر در اقتدار حکومت رسمی زمان، ساری دستخوش تغییراتی در حکومت گردید. این پژوهش بر اساس سوال اصلی تحولات تاریخی ساری در دوره های صفویه، افشاریه و زندیه متاثر از چه عواملی بوده است؟ و با هدف توضیح و تبیین بخشهایی از تحولات سیاسی ساری در دوره صفویه، افشاریه و زندیه به نگارش در آمد. روش تحقیق مبتنی بر داده ها و اطلاعات پراکنده گردآوری شده در منابع اصیل عصر صفوی، افشاریه و زندیه و تجزیه و تحلیل داده ها به شیوه کتابخانه ای صورت پذیرفت. این پژوهش به این نتیجه دست یافت که ایالت مازندران با مرکزیت ساری به رغم داشتن موانع طبیعی، به دلیل درگیریهای فرسایشی نیروهای داخلی خود در معرض سیاست تمرکز گرایی وحذف حکومت های محلی صفوی قرار گرفت و خود مختاری و استقلال داخلی خود را از آن پس تا پایان دوره مورد بحث، از دست داد. کلید واژه: ساری، مازندران، تحولات تاریخی، صفویه، افشاریه، زندیه.