چکید? پژوهش تفکرانتقادی یکی ازموضوعات اساسی تعلیم وتربیت است.تلاشهای منظم برای شناسایی،پرورش و بهبود تفکر انتقادی ازده?1970آغازودرده?1990روبه کاهش گذاشت.اماتحقیقات دراین حوزه درسالهای ابتدای قرن بیست ویکم باتوجه به ضرورتی که احساس می شدفراگیران باید برای روبروشدن باتحولات شگفت انگیزقرن به طورفزاینده ای مهارتهای تفکررابرای تصمیم گیری مناسب وحل مسائل پیچید? جامعه کسب کنند،حیات دوباره ای یافت وپژوهشهای متعددی درموردتفکرانتقادی صورت گرفت. تعریف تفکر انتقادی و چگونگی یادگیری آن چنانکه قبلاًذکرگردید مدت هاست که کانون توجه دانش پژوهان و متخصصان آموزش بوده، چرا که آنها به عدم استفاده از این نوع تفکر به عنوان عاملی کلیدی در موفقیت های علمی و غیر علمی پی برده اند. با توجه به هجوم وسیع اطلاعات رایانه ای و دیگر منابع مختلف پرواضح است که تفکرانتقادی می تواند به عنوان مهارت کارا و سودمند به فراگیران کمک نماید تا در قبول و یا رد مطالب و پردازش داده ها به صورت انتخابی عمل کرده و از بیشترین اطلاعات، مفیدترین مطالب و از کمترین اطلاعات، بیشترین بهره را ببرند. پژوهش حاضراز نوع پژوهش های آزمایشی باطرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل می باشدکه درراستای مطالب فوق باهدف کلی بررسی تأثیرآموزش تفکرانتقادی برمنبع کنترل وکاهش ناهماهنگی (برانگیختگی) شناختی دانش آموزان پسرسال دوم دبیرستانهای شهرستان بانه انجام گرفته است. جامع? آماری در این پژوهش متشکل از تمامی دانش آموزان پسر سال دوم دبیرستان بود که در سال تحصیلی 90/89 در دبیرستانهای شهرستان بانه به تحصیل اشتغال داشتند.برای نمونه گیری نیز ازروش خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. دراین پژوهش به منظوردستیابی به چگونگی اثربخشی آموزش تفکرانتقادی برمنبع کنترل وکاهش ناهماهنگی (برانگیختگی)شناختی ازمقیاس استانداردشد? راتروپرسشنام? برانگیختگی-کاهش ناهماهنگی darq هارمون – جونزاستفاده شد. تجزیه وتحلیل داده هانشان داد: 1- با 99? اطمینان می توان گفت که بین منبع کنترل دانش آموزان گروه کنترل و آزمایش تفاوت معنادار وجود دارد . 2- با 99? اطمینان می توان گفت که بین کاهش ناهماهنگی شناختی دانش آموزان گروه کنترل و آزمایش تفاوت معنادار وحود ندارد. 3- با 99? اطمینان می توان گفت که بین کاهش ناهماهنگی شناختی گروه آزمایش در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. 4- با 99? اطمینان می توان گفت که بین کاهش ناهماهنگی شناختی دانش آموزان گروه کنترل در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. 5- با 99? اطمینان می توان گفت که بین منبع کنترل دانش آموزان گروه آزمایش در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. 6- با 99? اطمینان می توان گفت که بین منبع کنترل دانش آموزان گروه کنترل درپیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنادار وجود ندارد.