چکیده: عطار یکی از نام آوران عرصه ی فرهنگ و ادبیات ایران زمین است و «منطق الطیر» بی گمان مهم ترین اثر اوست که هنوز هزاران حرف نا گفته درباره ی آن باقی ست. توجه به این اثر از منظر ساختارگرایی می تواند جلوه های بیشتری از هنر این شاعر نام آور را آشکار سازد. عطار در این کتاب از اسلوب «قصه در قصه» بهره گرفته است. این روش ریشه در مشرق زمین دارد و بسیاری از آثار ادب فارسی مانند: «کلیله ودمنه»، «مرزبان نامه»، «سند باد نامه»، «مثنوی معنوی» و... به این شیوه روایت شده اند. ساختار «قصه در قصه» اینگونه است که قصه ای اصلی وجود دارد که قصه ی مادر(درونه گیر) نامیده می شود و در میانه ی روایتِ قصه ی مادر، قصه هایی فرعی(درونه ای) می آیند که مهمترین کار کرد آن ها تفسیر قصه ی مادر است. در این پایان نامه سعی شده است تا ارتباط قصه های فرعی با قصه ی مادر در منطق الطیر مورد مطالعه قرار گیرد. فصل اول پایان نامه، که طرح اصلی تحقیق را در بر می گیرد، شامل: عنوان تحقیق، سوال های تحقیق، بیان مسئله و ضرورت و اهمیت آن، پیشینه تحقیق، فرضیه های تحقیق و روش کار تحقیق است. در فصل دوم با عنوان مبانی نظری تحقیق، ابتدا سعی شد قصه و حکایت عرفانی تعریف شود سپس روش قصه در قصه تبیین و تاریخچه ی ساختار گرایی بررسی گردید. فصل سوم به احوال و آثار عطاراختصاص دارد. این فصل به چند بخش تقسیم می شود: احوال عطار، آثار عطار، زبان مرغان، منطق الطیر های پیش از عطار، رساله الطیر ها و عطار، داستان پردازی عطار. در فصل چهارم که بدنه ی اصلی تحقیق است، ساختار «قصه در قصه» در منطق الطیر بررسی شده است. در این فصل به وادی های منطق الطیر پرداخته شده وساختار منسجم داستانی آن ها در شش الگویی کلی نشان داده شده است. در چهار الگوی اول به ساختار قصه های فرعی در وادی ها توجه شده و در آن ها برای هر واحد روایی سه جزء مقدمه، حکایت و نتیجه در نظر گرفته شده است و ارتباط حکایت ها با مقدمه و نتیجه نیز بررسی شده است. در دو الگوی دیگر(5 و 6)، ساختار درون مایه ها مورد مطالعه قرار گرفته است. در این بخش هر واحد روایی را با واحدهای روایی قبل و بعد از خودش تطبیق داده و نوع رابطه ی آن ها بررسی شده است و در پایان نیز ساختار داستانی به دست آمده با ساختار داستان های شرقی مقایسه شده است و این نتیجه به دست آمده است که دیدگاه توحیدی عطار یعنی وحدت در کثرت و کثرت در وحدت در ساختار واحد های روایی تاثیر نهاده و در آن ها نمایان است. چکیده: قصه در قصه، ساختارگرایی، منطق الطیر، عطار

صوفی شخصیّت و نقشی کلیدی در عرصه ی عرفان و تصوّف دارد و رفتار و منش او تأثیر بسزایی در شکل گیری مبانی عرفان به دنبال داشته است؛ بررسی چهره هایی که از صوفیان در آثار عرفانی ارائه شده است، می تواند کمک شایانی در شناخت چهره ی اصیل این شخصیّت داشته باشد. مثنوی به عنوان یکی از آثار بزرگ عرفان و تصوّف ابعاد شخصیّتی گوناگونی از صوفی را ارائه کرده است. این پژوهش سعی دارد با بررسی چهره ی صوفیان در برخی قصّه های مثنوی، مخاطب را با چهره-های محبوب و مقهور صوفیان در مثنوی معنوی مولانا آشنا کند. لذا بیست و دو قصّه از قصص مثنوی که صوفی –به صورت اسم عام و اسم خاص که بعضاً اسامی خاص تیپ و اسامی خاص شخصیّت هستند- از شخصیّت های آن محسوب می شود از دفترهای گوناگون مثنوی انتخاب و دیدگاه مولانا درباره ی شخصیّت آن صوفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. از خلال این قصّه ها دو دیدگاه مثبت و منفی از مولانا درباره ی شخصیّت صوفی پدیدار شده است، که درکنار آن ها دیدگاه های جانبدارانه، واقع گرایانه و متمایز از آثار مشابه صوفیانه، نسبت به صوفی قابل شناسایی است. از آنجا که در باب پیرنگ قصّه های مثنوی دو دیدگاه متفاوت مبتنی بر وجود پیرنگی مشخص یا عدم وجود آن یا بی رنگی پیرنگ؛ پیرنگ قصّه های مورد تحلیل نیز استخراج گردید و با ارائه ی 9 قالب ریختی در اختیار خواننده قرار گرفت. کلید واژه ها: شخصیّت، شخصیّت پردازی، صوفی، مثنوی معنوی

کلیدر، یکی از رمان های برجست? معاصر است که به دلیل پرداختن به آیین ها و سنت های بومی و محلی، جزء ادبیات اقلیمی و بومی به شمار می آید. در این رمان، بسیاری از آیین های بومی و کهن ایران و منطق? خراسان، از قبیل شبیه خوانی، پرده خوانی، شمایل گردانی، آیین های نوروزی، آیین های ازدواج و عروسی، سوگواری، آیین قلندری، آیین عیاری، آیین های مربوط به کولیان و باورهای عامه، بازتاب یافته است. این پایان نامه، آیین ها، زمینه ها، ابعاد، عناصر و مولّفه های آیینی رمان کلیدر را مورد بررسی قرار می دهد و از این رهگذر، بسیاری از آیین های اسطوره ای، ملی، دینی، شادمانی و سوگواری منطق? خراسان را شناسایی و معرفی می کند. با این بررسی می توان توصیف و طبقه بندی بهتری از آیین های بومی خراسان ارائه داد.